میرسبحان سادات گفت: چند سال است که حوزه نوجوان برای مسئولان و دست‌اندرکاران جامعه و حکومت پررنگ شده، دلیل آن هم به خاطر بروز و ظهور رفتارهایی است که از نوجوانان دیده اند و برچسب‌های دهه هشتادی‌ها به وجود آمد.

وی افزود: ما وقتی در مورد نوجوان صحبت می‌کنیم گزاره‌هایی مانند نوجوان غربی و نسل زِد عنوان می‌شود، نوجوان در هیچ کجا کشور ما خیلی دیده نمی‌شود نه می‌تواند رأی بدهد و نه رؤسای جمهور خطاب به آن‌ها صحبت می‌کنند.

*کارشناس حوزه نوجوان نداریم

این پژوهشگر حوزه نوجوان و خانواده گفت: حتی بیشتر کارشناسان ما در حوزه کودک فعالیت می‌کنند و در مورد نوجوان کارشناس نداریم و به همین دلیل شناخت از نوجوان ایرانی محدود و شخصی است.

سادات افزود: در اتفاقات اخیر عدد و رقم‌های عجیب و قریبی در مورد حضور نوجوان‌ها و تحلیل‌های عجیب و غریب در مورد آن‌ها گفته می‌شود! اما نکته مهم این است که اگر می‌خواهیم در مورد نوجوان تحلیلی داشته باشیم باید نگاه زیربنایی و نکته‌ای داشته باشیم چراکه شناخت نوجوان در یک لایه اتفاق نمی‌افتد.

وی بیان کرد: اولاً باید نگاه نقطه‌ای به مسئله نوجوان نداشته باشیم و باید عمیق نگاه کنیم تا شناخت درست و بعد از آن تحلیل درستی داشته باشیم تا بتوانیم برای آن‌ها محتوایی تولید کنیم.

وی با بیان اینکه باید صحبت‌هایی که در زمینه نوجوانان مطرح می‌شود را بررسی کرد تا دریافت نگاه آن افراد نقطه‌ای بوده سیستمی، افزود: باید دید نوجوان دهه هشتاد با نوجوان دهه 50 فرق می‌کند؟ چه افرادی بودند انقلاب و جنگ را جلو بردند؟ نخبه‌های جنگ ما مانند حسن باقری چند ساله بودند؟ چه افرادی بودند که اطلاعیه‌های امام خمینی را پخش می‌کردند؟

*برچسب زدن به نوجوانان اشتباه است

این معلم تصریح کرد: جنس نوجوان جوری است که در موقعیت‌های اجتماعی خودشان را نشان می‌دهند، اما اکنون به این نوجوانان برچسب خورده است و انتظاراتی از این نوجوانان داریم، البته نه باید برچسب منفی و نه برچسب مثبت به افراد بزنیم.

سادات گفت: نخستین مواجهه ما با نوجوان این است که نوجوان می‌خواهد هویتش را به مرحله اجرا برساند، برای همین نوجوانان به‌دنبال جست و جو و تعهد هستند تا چیزی را به جست و جو پیدا کنند و بعد به آن متعهد شوند.

وی با بیان اینکه باید دید آیا ما تحمل نوجوان جست و جوگر و سؤال‌کننده را داریم، گفت: این رفتار طبیعی نوجوانان است و باید کنشگر باشد، چیزهای مختلف را تجربه کند تا به یک باور برسد، اما ما تحمل این نوجوان را نداریم و حتی برخی از مواقع این رفتارها را سرکوب می‌کنیم.

**برخی از پژوهشگران سن 21 سالگی را هم نوجوان می‌دانند

پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان گفت: در پژوهش‌های جدید تا 21 سال را هم نوجوان می‌گویند یعنی دوره نوجوانی کش آمده است و یکی از دلایل آن اتفاقاتی مثل سبک زندگی، مواجه با با رسانه‌ها و انتظارات دیگر افراد است.

سادات با بیان اینکه نسل نوجوان پاستوریزه رو به کاهش است، ادامه داد: برخی از نوجوانان هستند که مرحله جست و جوی آن‌ها طولانی‌تر می‌شود، به همین دلیل است که می‌بینید برخی نوجوانان اکنون یک پوشش دارند و چند ماه بعد پوشش دیگری دارند،

وی با بیان اینکه برخی دیگر از نوجوانان باری به هر جهت هستند و اصلاً کنش گر و جست و جو کننده نیستند، گفت: شبکه‌های اجتماعی انواع و اقسام سبک زندگی و تفکر را به نوجوان ارائه می‌دهد، در گذشته تعداد محدودی پیشران و پیشرو داشتیم و الآن بیشتر شده، جدا از تعداد پیشروها فرهنگ‌ها هم متفاوت شده است.

*چرایی انتخاب هویت پراکنده از سوی نوجوانان

این معلم بیان کرد: اینجا است که انتخاب برای نوجوانان سخت می‌شود و به سراغ هویت پراکنده می‌رسند و شبکه‌های اجتماعی مؤثر در این زمینه هستند.

سادات خاطرنشان کرد: سبک کامل و جامع برای نوجوانان ارائه نشده است، در سنین نوجوانی، افراد به سمت گروه‌ها و آیین‌ها حرکت می‌کنند و جذب آن‌ها می‌شوند و اگر دین به‌درستی به آن‌ها معرفی شود پذیرای آن هستند.

وی به نظریه اریکسون مبنی بر اینکه سنین نوجوانی بحران هویت است، اشاره کرد و گفت: هرچه محیط افراد به گونه‌ای باشد که پاسخ‌دهنده سؤالات بسیاری باشد به انتخاب نوجوانان کمک کنند، آن‌ها موفق‌تر هستند اما باید دید ارتباط نوجوانان با خانواده‌ها و پدر و مادرشان چقدر است؟

این پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان با اشاره به حدیث امیرالمؤمنین مبنی بر اینکه قلب نوجوان مانند زمین خالی و آماده کاشت است، گفت: مهم این است که چه کسی زودتر در قلب نوجوان بذر می‌کارد تا شخصیت آن شکل بگیرد.

*بعد از اغتشاشات 88 حضور نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی پررنگ شد

سادات تصریح کرد: بعد از اغتشاشات 88 به بعد شاهد حضور فعال نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی هستیم چراکه می‌توانند به‌راحتی صحبت کنند و برخی از آن‌ها به جای میل به دیده شدن به سمت میل به خودنمایی می‌روند.

این معلم گفت: برای همین است که در برخی از نوجوانان برخلاف طرد شدن نوع پوششان باز هم می‌خواهند فلان پوشش را داشته باشند چراکه آن‌ها می‌خواهند دیده شوند و دنبال خودنمایی هستند.

وی تصریح کرد: برای ریشه‌یابی مشکل دیده شدن به جای میل به دیده شدن باید به خانواده مراجعه کرد، باید دید نوجوان در خانواده‌اش دیده می‌شود و یا اینکه طرد می‌شود؟ یکی از چالش‌هایی که نوجوانان با خانواده خود دارند این است که پدر و مادر او را نمی‌فهمند، در واقع نوجوان آرمان گرای ایده آل‌گرا است.

این پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان گفت: نوجوانان باید تجربه کنند تا بتوانند خود را بشناسند؛ به عنوان مثال باید کسب درآمد کنند تا قدر پول را بدانند؛ اما ما کجا این محیط را برای کسب تجربه نوجوانان فراهم کرده‌ایم؟

سادات گفت: ما روی تربیت رسانه‌ای نوجوان کار نکرده ایم و وقتی رفتاری از نوجوان می‌بینیم فکر می‌کنیم کار تمام شده است و خود وارد میدان می‌شویم.

*چرایی مطیع بودن نوجوانان در برابر سلبریتی‌ها

وی با بیان اینکه آدم‌ها چیزی که در خیال خود دارند را دوست دارند به عمل تبدیل کنند، گفت: برای همین است که وقتی فلان سلبریتی می‌گوید بریز در خیابان آن‌ها هم می‌روند و برای به خیابان رفتند خودشان را تبدیل به شخصیت‌های بازی می‌کنند و فکر می‌کنند یک بازی است فارغ از اینکه در دنیای واقعی دارد اقدام به انجام دادن برخی اقدامات می‌کند.

این معلم با بیان اینکه باید دید راهکاری که برای این مشکلات ارائه می‌دهیم حکومتی است یا رسانه‌ای و خانواده‌ای؛ گفت: اینکه بگوییم پایگاه بسیج داریم خوب است اما بستر کافی نیست تا نوجوان بتواند برای فعالیت‌ها هویت ساز فعالیت کند.

سادات در پایان بیان کرد: متأسفانه ما هویت ملی را برای نوجوان تعریف نکرده ایم و نوجوان درکی ندارد که کسی پول می‌گیرد و علیه ملتش توییت می‌زند! و فکر می‌کند آن فرد هم دلسوز است.

تحمل نوجوان جست‌و‌جوگر و سؤال‌کننده را نداریم