ساخت‌وساز در حریم محوطه ساحلی قصر شیرین مجاز شد

«بهرنگ بابایی» روز شنبه با اشاره به انجام دو فصل کاوش در محوطه ساحلی در داخل شهر قصر شیرین (محدوده حد فاصل خیابان شهدا و خیابان ساحلی) که پیش‌تر موسوم به محوطه تاریخی ساحلی بود، افزود: این محوطه با مساحت حدودی 25 هزار متر مربع در حاشیه رودخانه الوند قرار گرفته که از جنوب به میدان مرزبانی، از سمت شمال به کوچه روبه‌روی مسجد جامع، از غرب به خیابان شهدا و از شرق به خیابان ساحلی منتهی می‌شود.

وی اظهار کرد: در دهه‌های 80 و 90 در پی خاک‌برداری یا پی‌کنی بعضی از پلاک‌های این محوطه آثار و شواهدی از وجود دیوارچینی و کف‌سازی با مصالح و مواد تاریخی و فرهنگی رؤیت و گزارش می‌شد که پس از بازدید کارشناسان میراث فرهنگی، به‌صورت موردی از ادامه ساخت‌وساز این پلاک‌ها جلوگیری به عمل آمد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قصر شیرین گفت: در پی زلزله سال‌های 96 و 97 که تعدادی از واحدهای مسکونی و تجاری این محدوده آسیب دیدند و دچار خسارت شدند، با شروع خاک‌برداری و پی‌کنی و عملیات ساخت‌وساز، آثار و شواهد بیشتری از این محوطه تاریخی نمایان شد و به‌دست آمد که با ورود مجدد کارشناسان و هیئت‌های باستان‌شناسی محدوده تقریبی این محوطه تاریخی مشخص و پس از گزارش آن به پژوشکده باستان‌شناسی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور، از هرگونه ساخت‌وساز و عملیات عمرانی در این محدوده تا زمان انجام مطالعات باستان‌شناسی و تعیین وضعیت نهایی، جلوگیری به عمل آمد.

بابایی ادامه داد: با پیگیری‌های اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و نیز تأمین اعتبار لازم و گرفتن مجوز کاوش از پژوهشکده باستان‌شناسی کشور، در سال 1399 نخستین کاوش با هدف تعیین عرصه و حرایم و همچنین مطالعات تاریخی با انجام 14 ترانشه به ابعاد (1 × 1 و 5/1 × 5/1 ) و برداشت نمونه مصالح و ملات به‌کاررفته در سازه‌های به‌دست‌آمده جهت انجام آزمایشات تعیین تاریخ و قدمت آن‌ها، صورت پذیرفت.

وی اضافه کرد: در 14 ترانشه ایجادشده، در بعضی از نقاط دیوارهایی به ضخامت 50 تا 100 سانتی‌متر با مصالح آجرهای به ابعاد (40 × 40) سانتی‌متر و ضخامت 10 سانتی‌متر و گچ و بعضی از نقاط آجرفرش‌هایی با آجرهای (20 × 20 یا 40 × 40) که مربوط به سازه‌ها و بناهای تاریخی می‌شدند، مشاهده شد و از سوی دیگر نیز نتیجه آزمایشات صورت‌گرفته از مصالح برداشت‌شده مدارکی دال بر تاریخی بودن محل را نشان می‌داد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قصر شیرین گفت: با توجه به اینکه نتایج به‌دست‌آمده از نخستین فصل عملیات گمانه‌زنی ناکافی و در مواردی ناقص بود، هیئت باستان‌شناسی تعیین عرصه و حریم این محدوده را مستلزم انجام فصل دوم کاوش و گمانه‌زنی اعلام کرد.

بابایی افزود: در نیمه نخست سال 1401 فصل دوم کاوش گسترده در محدوده حد فاصل خیابان ساحلی و خیابان شهدا موسوم به محوطه ساحلی جهت تعیین عرصه و حریم و اختصاص ضوابط اختصاصی به‌منظور تعیین تکلیف ساخت‌وساز املاک و پلاک‌های واقع در این محدوده با زدن چهار ترانشه با ابعاد (4× 4) که در حین کاوش نیز برای نمایان کردن بهتر ساختارها ابعاد ترانشه‌ها بیشتر شد، آغاز شد.

وی گفت: ترانشه‌های فصل دوم کاوش که ابعاد بزرگ‌تری نسبت به ترانشه‌های فصل نخست داشتند، با هدف تعیین لایه‌های تاریخی محوطه و نیز مشخص کردن کاربری دیوارها و کف‌پوش‌های به‌دست‌آمده از فصل نخست، صورت پذیرفت.

این مقام مسئول اظهار کرد: پس از پایان فصل دوم کاوش و جمع‌آوری اطلاعات به‌دست‌آمده از لایه‌های زیرین دیوارها و کف‌پوش بخش‌های مختلف این محوطه و ارائه آن در کمیته‌های فنی و باستان‌شناسی میراث فرهنگی استان، مشخص شد که دیوارها و کف‌پوش‌های به‌دست‌آمده متعلق به سازه‌های دوران متأخر بوده که از مصالح آوار بناها و سازه‌های تاریخی هم‌جوار (مصالح با کاربری مجدد) ساخته شده و فاقد دقت و ظرافت در ساخت آثار و بناهای تاریخی هستند و در رج‌های زیرین دیوارها از آجرهای نیمه و شکسته به‌صورت بی‌نظم استفاده شده است و این شواهدی بر تاریخی نبودن محوطه است.

شهرستان قصر شیرین دارای 97 اثر تاریخی و طبیعی است که از این تعداد 30 اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

مهم‌ترین این آثار کانال ساسانی، آتشکده چهارقاپو، عمارت خسرو، نهر شاه‌گدار، بان قلعه و کاروان‌سرای شاه‌عباسی است که زندگی مردمان روزگار گذشته را برای مردم این شهرستان تداعی می‌کند.

قصر شیرین در غرب کرمانشاه بیش از 27 هزار نفر جمعیت و 186 کیلومتر مرز با عراق دارد.