دانش‌آموخته اقتصاد بین‌الملل؛

نبود واحدهای تولیدی بزرگ در همدان نشان از عدم توسعه‌یافتگی

واحدهای بزرگ تولیدی لازمه رقابت‌پذیری در بازار بین‌المللی

رشد اقتصادی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصاد سالم است که یکی از بزرگترین تأثیرات رشد طولانی‌مدت در یک استان را می‌توان در تأثیر مثبت آن بر درآمد و سطح اشتغال دید که این امر خود منجر به ارتقای کیفیت سطح زندگی در استان شده و در بین جامعه و افراد ساکن در آن استان تعلق خاطر ایجاد می‌کند.

نکته این است که رشد اقتصادی همواره با رشد تولید همراه بوده و نهایتاً منجر به اشتغال بیشتر افراد شده که نتیجه آن تولید ثروت در یک استان و درنهایت افزایش نرخ به امید به زندگی و در عین حال افزایش جمعیت است.

از طرفی رشد اقتصادی بالاتر در یک استان همچنین درآمد مالیاتی اضافی به ازای خدمات ارائه‌شده ازسوی دولت را داشته که می‌تواند از آن برای توسعه اقتصاد و یا برطرف کردن کسری بودجه در همان استان استفاده کند.

در این بین آنچه مسلم است اینکه این رشد اقتصادی خود نیازمند محرک است که چیزی جز سرمایه‌گذاری‌ها کوچک، متوسط و کلان در عرصه تولید نیست، با این وجود در استانی همچون همدان علیرغم وجود ظرفیت‌های بی‌نظیر در عرصه صنعت، معدن، کشاورزی، منابع طبیعی و حتی گردشگری، گرچه طی سال‌های اخیر در برخی از بخش‌های صنعتی و به‌صورت محدود در حوزه کشاورزی شاهد رشد در ایجاد واحدهای بزرگ تولیدی بوده‌ایم اما اگر واقع‌بینانه به این مسئله بیندیشیم باید به این نکته توجه کرد که این استان از داشتن واحدهای بزرگ‌مقیاس تولیدی و صنعتی آن گونه که باید برخوردار نیست.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم در خصوص پیامدهای نبود واحدهای تولیدی بزرگ در رونق اقتصادی با دانش‌آموخته اقتصاد بین‌الملل گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

محمدرضا اکبری‌جور عنوان کرد: وجود واحدهای بزرگ تولیدی یک الزام برای رونق اقتصادی در هر استان است، چراکه هزینه تولید نسبت به مقیاس کاهشی خواهد بود افزود: بر این اساس قیمت محصول تولیدی نیز کمتر شده زیرا امکان تولید بیشتر در مقیاس بزرگتر ایجاد شده پس هزینه‌ها سر‌شکن خواهد شد.

وی با اشاره به حُسن دیگر واحدهای بزرگ‌مقیاس که امکان تحقیق و توسعه فعالیت در آن‌ها به‌مراتب آسان‌تر از واحدهای کوچک‌مقیاس است، اذعان کرد: این امر خود منجر به بهبود تولید و به‌روزسانی آن بر اساس فناوری به لحاظ کیفی در محصول خواهد شد.

وی افزود: برای مثال در کشوری همچون ژاپن شرکت بزرگ تویوتا در عرصه خودروسازی سالانه حداقل یک یا دو محصول جدید با کیفیت به‌مراتب بهتر از سایر محصولات قبلی روانه بازار می‌کند.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی با تأکید بر اینکه بزرگ بودن واحد تولیدی و به تبع افزایش تولید، این مزیت را برای تولیدکننده ایجاد می‌کند تا بتواند برای اقشار و گروه‌‌های جامعه هدف خود، بنا به نیاز آن قشر محصول تولید کند ابراز کرد: این مزیت برای واحدهای این‌چنینی توان رقابتی در بازار‌های بین‌المللی و داخلی را فراهم می‌کند.

اکبری‌جور با اشاره به اینکه هرچه مقیاس واحد تولیدی بیشتر شود تولید بهتر، با کیفیت‌تر و مقرون به‌صرفه‌تر خواهد بود، اذعان کرد: مسئله این است که دولت هر روز دم از اشتغال و یا کارهایی که در این بخش انجام داده می‌زند این در حالی است که بر اساس مبانی اقتصادی اشتغال‌زایی کار و وظیفه دولت نیست بلکه این امر می‌بایست در بخش خصوصی رقم بخورد.

وی افزود: در این بین یکی از مزیت‌های وجود واحدهای بزرگ این است که وقتی میزان تولید بالا رفته و تعداد این واحدهای تولیدی بیشتر می‌شود، دولت به‌راحتی به سراغ مالیات‌ستانی از آن‌ها می‌رود که این دردسر کمتری نیز به همراه دارد.

این دانش‌آموخته اقتصاد بین‌الملل با بیان اینکه در حال حاضر در کشوری همچون آلمان شرکت بزرگی همچون بوش به 80 کشور محصول خود را صادر می‌کند افزود: در همین شرکت با تعداد اشتغال‌زایی بسیار منطقی و قابل توجهی نیز روبه‌رو هستیم.

اکبری‌جور در واکنش به اینکه برخی‌ها به بهانه‌های مختلف همچون کوچک بودن، همدان را برای داشتن واحدهای بزرگ تولیدی مناسب قلمداد نمی‌کنند گفت: اصلاً اینگونه نیست ما در حال حاضر در جهان کشورهای به‌مراتب کوچک‌تر از همدان داریم که به لحاظ دارا بودن واحدهای بزرگ اقتصادی سرآمد هستند. یقیناً آنچه همدان را در این زمینه عقب نگه داشته عدم توسعه‌یافتگی است.

وی با تأکید بر اینکه یکی از عمده دلایل عقب‌ماندگی در عرصه‌دار بودن واحدهای تولیدی بزرگ‌مقیاس در استان‌‌های مختلف کشور به عدم سرمایه‌گذاری بازمی‌گردد، گفت: متأسفانه سال‌های سال است که این امر در کشور بنا به دلایل مختلف یا صفر است و یا عددی نزدیک به صفر است؛ بنابراین اینکه در برخی موارد از رشد چند درصدی سرمایه‌گذاری‌ها صحبت می‌شود درست نیست زیرا مبنای آمارها قیاس کردن با سال قبل است حال آنکه شاید آمار سال قبل حتی صفر و یا منفی باشد.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی با بیان اینکه لازم است در کشور در شرایط فعلی شاهد سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری باشیم تا تحرکی را در عرصه تولید ایجاد کند، افزود: در حال حاضر یکی از دلایل موفقیت ترکیه در حوزه اقتصاد به سرمایه‌گذاری‌های چندمیلیارد دلاری بازمی‌گردد حال آنکه ایران از این محروم است.

اکبری‌جور در پاسخ به این سؤال که چرا در واحدهای متوسط و کوچک‌مقیاس شاهد توسعه و ارتقای آن‌ها به واحدهای بزرگ نیستیم، خاطرنشان کرد: متأسفانه این امر بدان جهت محقق نمی‌شود که بیشتر این واحدها درگیر مشکلات روزمره خود هستند از تأمین منابع و مواد اولیه گرفته تا موضوعات مالی مرتبط با دستگاه‌های دولتی که شامل مالیات، بیمه و غیره می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه موانع عنوان‌شده اجازه رشد به واحدهای کوچک و متوسط را نمی‌دهد، اذعان کرد: آنچه مسلم است اینکه در ساختار اقتصادی ایران نیازمند تحول بسیاری هستیم.

این دانش‌آموخته اقتصاد بین‌الملل با بیان اینکه اهمیت دادن به واحدهای اقتصادی گام نخست این تحول است گفت: مسئله بعدی رفع تحریم‌ها است زیرا امروز بخشی از توان بنگاه‌های اقتصادی صرف جنگ اقتصادی می‌شود.

اکبری‌جور در پاسخ به این سؤال که آیا لازم است برای رسیدن به رونق اقتصادی از ابتدا اقدام به احداث واحدهای بزرگ‌مقیاس کرد یا اینکه می‌توان واحدهای کوچک و متوسط را ارتقا داد؟ گفت: این امر ضرورتی ندارد بلکه در صورت تداوم سرمایه‌گذاری و حمایت یقیناً واحدهای متوسط و کوچک‌مقیاس نیز یکی پس از دیگری فرصت رشد و ارتقای جایگاه پیدا می‌کنند.

وی ادامه داد: شرکت‌هایی همچون تویوتا، بُرادر و یا سامسونگ که امروز هر یک به غول اقتصادی بدل شده‌اند کارشان را از سطحی بسیار پایین آغاز کرده‌اند مثلاً تویوتا پیشتر یک شرکت کوچک‌مقیاس فعال در تولید چرخ خیاطی بوده است.

وی، افزود: شرکت صنایع برادر نیز که در حال حاضر در زمینه تولید انواع گسترده‌ای از محصولات ازجمله چاپگر، ماشین‌های دوخت، ماشین‌های ابزار بزرگ، چاپگر برچسب و تایپ رایترز، دستگاه‌های فکس، و دیگر محصولات مربوط به الکترونیک فعالیت می‌کند، پیشتر در عرصه بافندگی با کاموا فعال بوده است.

این استاد اقتصاد با بیان اینکه جالب است بدانید که شرکت سامسونگ نیز کار خود را با فعالیت در عرصه بسته‌بندی سبزی و میوه آغاز کرده و امروز تنها در بخشی از فعالیت خود به یک غول در عرصه صنعت صوت و تصویر بدل شده گفت: متأسفانه در کشور ما موانع بسیاری پیش روی ارتقای شرکت‌های کوچک به متوسط و سپس بزرگ‌مقیاس وجود دارد و این روند به کندی و یا دشواری طی می‌شود.

اکبری‌جور با بیان اینکه البته در سطح ملی نیز ما شرکت‌های موفقی همچون نیک‌کالا را داریم که دهه 70 فعالیت خود را در قامت یک شرکت بزرگ صنعتی به اوج رساند گفت: این در حالی است که این واحد صنعتی کار خود را با فعالیت در عرصه سماورسازی آغاز کرده است.

وی با تأکید بر اینکه لازمه ارتقای شرکت‌ها کوچک و متوسط، بهره‌مندی از تداوم سرمایه‌گذاری است، اذعان کرد: متأسفانه شرایط در حال حاضر برای رشد واحدهای این‌چنینی در کشور به‌دلیل درگیری با مشکلات روزمره فراهم نیست.

وی، خاطرنشان کرد: آنچه مسلم است اینکه ایران زیرساخت صنعتی دارد به طوری که ازجمله آن می‌توان به پتروشیمی، فولاد و صنایع مرتبط با حوزه نفت و گاز و از همه مهم‌تر برق اشاره کرد اما اینکه چرا شاهد بروز و ظهور صنعتی در استان نیستیم به عدم توسعه‌یافتگی و گرفتار شدن در موانع عنوان‌شده بازمی‌گردد.

این استاد اقتصاد بین‌الملل با تأکید بر اینکه در صورت رفع موانع یقیناً کشور ما در سطح بین‌الملل جزو کشورهای با صنعت قوی است، اذعان کرد: این امر از طریق شرکت‌های کوچک و متوسط و ارتقای آن‌ها در کنار جلب سرمایه‌گذار برای احداث واحدهای تولیدی بزرگ محقق می‌شود‌.

اکبری‌جور با تأکید بر اینکه البته نمی‌توان جایگاه مشاغل خانگی و بنگاه کوچک‌مقیاس را در توسعه اقتصادی نادیده گرفت زیرا در حال حاضر در کشوری همچون آمریکا 70 درصد اقتصاد را بنگاه‌های خرد تشکیل می‌دهند، افزود: پس وجود این نگاه در تقویت بنگاه‌های کوچک ازسوی مدیران قابل قبول است اما تفاوت ما با این‌گونه کشورها این است که در آن‌ها بستر برای ارتقای واحدهای کوچک و متوسط به بزرگ حداقل در بازه زمانی 20 تا 30 سال وجود دارد اما در کشور ما اینگونه نیست.