فرهنگ از دست رفته در کف خیابان

سپهرغرب، گروه شهر: رانندگی کار روزمره خیلی افراد بوده، اما فرهنگش برای عده‌ای هنوز هم غریبه است.
آمارها نشان می‌دهد که حدود 95 درصد تصادفات عامل انسانی دارد و با رفتارهای ضداجتماعی و یا خشونت در نحوه رانندگی ارتباط داشته است.
با وجود رفتارهای شایسته اکثریت شهروندان جامعه در هنگام رانندگی، این یک مزاح بیش نیست اگر بخواهیم بین فرهنگ رانندگی افرادی معدود و فرهنگ غنی کشورمان ارتباط برقرار کنیم؛ چراکه تعداد بسیار محدودی از شهروندان در هر چیز تعارف داشته باشند، در رانندگی هیچ تعارفی ندارند یا به‌اصطلاح در بعضی جاها باید زرنگ باشند. در جاهای دیگر که با زرنگ‌بازی پیش نمی‌رود، زبان است که به صدا درمی‌آید؛ جملاتی مانند: «آهای مگر سر آوردی...» که توصیه می‌شود در این‌گونه مواقع خونسردی خود را حفظ کنید و این کلمات را نشنیده بگیرید، چون در غیر این صورت با هیجانات شدیدتری از طرف مقابل روبه‌رو خواهید شد.
در جامعه مدرن و نوین شهری حرکت بین خطوط و رعایت حق تقدم عابران پیاده و توقف پشت چراغ‌قرمز به اضافه دیگر مقررات راهنمایی و رانندگی ارزش محسوب می‌شود و بی‌توجهی به آن نتیجه‌ای جز تلفات چندهزار نفری سالانه در جاده‌ها نخواهد داشت.
اما تنها مردم قربانیان بی‌نظمی برخی رانندگان و عابران نیستند و نبوده‌اند؛ بلکه کف این خیابان‌ها قربانی مهم‌تری دارد و آن‌هم «اخلاق» و «فرهنگ» رانندگی است.
رعایت قانون و مقررات، احترام به حقوق دیگران و افزایش آستانه تحمل فردی، همه نمونه‌هایی از رفتارهای اجتماعی است که ناخودآگاه هنگام رانندگی منعکس می‌شود.
جعفر بای (جامعه‌شناس) در این باره معتقد است: یکی از شاخص‌های فرهنگی هر جامعه‌ای شیوه رانندگی آن جامعه است. روشی که هویت فرهنگی جامعه را به ظرایف تمام نمایان می‌سازد؛ جامعه بشری که فرهنگ‌های متنوع را به همراه دارد، بر اساس روزمرگی زندگی خود را سپری و بر اساس هویت فرهنگی روش‌های خاصی را اتخاذ می‌کند که این روش‌ها وقتی به‌صورت فراگیر بین اقشار مختلف جریان پیدا می‌کند، نهادینه شدن آن رفتار را به همراه دارد.
اگر رانندگی را به‌عنوان یک بخش جدانشدنی از زندگی روزمره درنظر بگیریم، ‌بدون شک نادیده گرفتن قوانین و احترام به آن، نظم اجتماعی را مختل خواهد کرد.
با این وجود نمی‌شود تنها فرهنگ رانندگی و رعایت نکردن آن را زیر سؤال برد، ریشه را باید در مسائل جامعه‌شناختی و روان‌شناختی گروهی از افراد جستجو کرد؛ افرادی که با مشکلات گوناگونی درگیر و به‌طور معمول عصبی‌تر هستند.
این عکس‌العمل‌ها هنگام رانندگی در مواردی مثل بدزبانی، بوق زدن، چراغ زدن‌های بی‌مورد و حتی درگیری‌های فیزیکی دیده می‌شود، درواقع این عکس‌العمل‌ها واکنشی به گرفتاری‌های افراد در سطوح مختلف است.
رعایت نکردن انضباط در فرهنگ رانندگی، به عوامل زیادی بستگی دارد؛ ازجمله نبودن آموزش مناسب، احترام گذاشتن به حقوق دیگران، جاده‌ها و خودروهای غیراستاندارد و مهم‌تر از همه توجه به منافع دیگران، درست است که رانندگی به‌عنوان یک فرهنگ شهروندی محسوب می‌شود، اما کارهای مؤثر چندانی در این باره صورت نگرفته است.