پیاژه آرزو داشت مادر روان‌شناسی ایران در کشورش بماند

 ایران بعد از انقلاب دستاوردهای زیادی در زمینه زنان داشته و مسیر پیشرفت زنان را هموار کرد و باعث شد زنان هم‌پای مردان باشند و بخاطر جنسیت‌شان محدود نشوند. انسیه خزعلی؛ معاون رئیس جمهور در امور زن و خانواده در دیداری که با وزیر امنیت اجتماعی فنلاند در مقر سازمان ملل در حاشیه برگزاری شصت و هشتمین نشست مقام زن در نیویورک داشت، گفت: «در سایه امنیت موجود در نظام جمهوری اسلامی ایران، زنان محجبه در حوزه‌های مختلف اجتماعی، ورزشی، فرهنگی، هنری و علمی در امنیت کامل می‌درخشند و آمار و مستندات رسمی مؤید این مقوله است». انقلاب اسلامی ایران سکوی موفقیتی برای زنان ایران بود که باعث شد به دستاوردهایی برسند که قبل از آن برای بانوان جزو آرزوهای محال بود. در سال 1285 زمانی که زمزمه‌های مردم‌سالاری به‌وجود آمد قرار شد در کنار سلطنت شاه، مجلس شورای ملی هم باشد. این مجلس قصد داشت نخستین قانون اساسی را تصویب کند و حق رأی را به مردم بدهد، اما زنان هم‌ردیف بچه‌های کوچک، ورشکستگان، قاتل‌ها و دزدها و... قرار گرفتند و از حق رأی محروم شدند. در زمینه‌های سیاسی هم زنانی می‌توانستند در منصب‌های سیاسی حضور داشته باشند که حلقه اتصالی با دربار داشتند و همسر رجال و درباریان باشد. این روند تا زمان سلطنت محمدرضا شاه ادامه داشت و با زنان غیردرباری مثل افراد دست و پا بسته‌ای برخورد می‌شد که درایت و توانایی انجام هیچ کاری را ندارند. زنان هم‌پای مردان شدند وقتی که زمزمه‌های انقلاب اسلامی در ایران پیچید از همان ابتدا زنان در تظاهرات شرکت می‌کردند و تأکید امام خمینی (ره) بود که حتماً در این تظاهرات بانوان هم حضور داشته باشند، زیرا بین آن‌ها با مردان هیچ تفاوتی نیست و آن‌ها هم مانند مردان حق انتخاب سرنوشت خود را دارند. رهبر معظم انقلاب در تاریخ 21 تیر 1391 در دیدار شرکت‌کنندگان در اجلاس جهانی «زنان و بیداری اسلامی» بیان کردند: «زن در محیط اسلامی رشد علمی می‌کند، رشد شخصیتی می‌کند، رشد اخلاقی می‌کند، رشد سیاسی می‌کند، در اساسی‌ترین مسائل اجتماعی در صفوف مقدم قرار می‌گیرد، درعین‌حال زن باقی می‌ماند.» بنابراین می‌توان گفت پس از پیروزی انقلاب، حضور زنان در جامعه به‌ اندازه‌ای گسترده شد که کنار مردان در عرصه سیاست، ورزشی، علمی و... افتخارآفرین شدند. این حضور به اندازه‌ای قابل توجه است که یکی‌ از منتقدان‌ این حوزه در پاسخ‌ به‌ این‌ پرسش‌ که‌ «آیا زنان‌ در جامعه‌ عقب‌ نرفته‌اند و آیا یک‌ نهضت‌ بیداری‌ زنان‌ در ایران‌ شکل‌ گرفته‌ است‌؟» می‌گوید: «اگر از حق‌ نگذریم،‌ این‌ بیداری‌ را انقلاب‌ به‌‌وجود آورد. وقتی‌ از من‌ می‌پرسند چقدر به‌ موقعیت‌ زنان‌ ایرانی‌ درآینده‌ امیدواری‌؟ می‌گویم‌: خیلی؛ ازجمله دستاوردهای مطرح زنان، در زمینه‌ علمی است. در ایران بانوان بسیاری هستند که به علومی دست پیدا کردند که نه‌تنها در ایران بلکه برای تمام دنیا مفید بوده است. پایه‌گذار جغرافیای سیاسی در ایران بود یکی از این بانوان علمی ایران، دُرّه میرحیدر؛ استاد و پژوهشگر برجسته رشته جغرافیای سیاسی در دانشگاه تهران است. او نویسنده چندین کتاب و ده‌ها مقاله در رشته جغرافیای سیاسی و دریافت‌کننده جایزه‌های «کتاب سال» (1370) و کتاب برگزیده دانشگاهی (1380) است، همچنین در زمینه ترجمه کتاب‌های علمی به فارسی در سال 1370 تقدیرنامه بهترین مترجم زن را از دانشگاه الزهرا دریافت کرد. میرحیدر، برای نخستین‌بار جغرافیای سیاسی را به شکل سیستماتیک و مدرن به دانشجویان ایرانی آموزش داد، از این‌رو ترویج رشته جغرافیای سیاسی مدرن ایران را مدیون تلاش‌های او هستیم. تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران و ملاقات با پاپ بانوی دیگری که در زمینه علمی موفقیت‌های بسیاری کسب کرده زهره صفاتی است که دارای درجه اجتهاد بوده و جزو برجسته‌ترین مراجع دینی زن ایران است. وی استاد سطوح عالی فقه و اصول حوزه علمیه خواهران و از بنیان‌گذاران حوزه علمیه خواهران قم است. علاوه بر تدریس، آثار نفیسی در موضوع نوآوری‌های فقهی در احکام بانوان، کنترل جمعیت و مسائل فقهی مرتبط با آن چندین کتاب تألیف کرده است. صفاتی برای نگارش کتاب «طهاره‌النساء فی احکام الدماء» چندین سال در کلاس‌های علوم پزشکی دانشگاه شرکت و با اساتید مختلف پزشکی مباحثه و گفت‌وگو کرده تا آگاهی کاملی در موضوع‌شناسی و فیزیولوژی زنانه کسب کند و نهایتاً پس از 10 سال مطالعه و پژوهش این کتاب نگارش یافت که منجر به تعدیل و تغییر برخی احکام فقهی و فتاوای مراجع در حوزه مسائل زنان شد. او در دوره‌ای به‌عنوان مشاور امور فقهی معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده به واتیکان سفر کرده و با پاپ ملاقات و گفت‌وگوهایی داشته است. بانو صفاتی سفرهای تبلیغی از سوی سفارت‌های ایران در سوئد، هند، سوریه و لبنان و خانه فرهنگ ایران در دبی، به این کشورها داشته است. از شاگرد ژان پیاژه تا مادر روان‌شناسی نوین در ایران پریرخ دادستان؛ مادر روان‌شناسی نوین ایران، چهره ماندگار و استاد تمام گروه روان‌شناسی دانشگاه تهران، بنیانگذار مرکز هدایت حرفه‌ای و هدایت تحصیلی و از شاگردان ممتاز ژان پیاژه بود که پس از پایان تحصیلاتش به‌رغم مخالفت پیاژه به وطن برگشت و تحولی عظیم در علم روان‌شناسی کشورمان ایجاد کرد. وی در 26 سالگی و پس از دریافت بالاترین مدارج علمی در حوزه روان‌شناسی از سوئیس به ایران برگشت و سال‌ها با عشق و علاقه به تدریس روان‌شناسی رشد، بالینی کودک، ارزشیابی شخصیت و... در دانشگاه تهران مشغول شد. او در کنار تدریس، آثار منحصر به‌فردی در روان‌شناسی رشد و بالینی تألیف کرد که تأثیر بسیاری بر روان‌شناسی نوین ایران داشته و دارد، از این‌رو او را «مادر روان‌شناسی ایران» می‌نامند. دادستان درباره ماجرای بازگشتش به ایران گفت: بعد از اتمام تحصیلاتم پیاژه که از پشتکار من خوشش آمده بود پیشنهاد داد که زیر نظر مراکز تحقیقاتی او کار کنم. او می‌گفت: ما تو را برای ایران نساختیم. نرو! اما من گفتم شما امثال من زیاد دارید ولی مملکت من ندارد و من باید برگردم. بعد از آن هر سال به دیدنش می‌رفتم و او می‌گفت: اگر پشیمان شدی برگرد. ولی من هرگز پشیمان نشدم. هم‌زمان با ورود دکتر دادستان به ایران، نخستین مرکز هدایت حرفه‌ای و هدایت تحصیلی را بنیان‌گذاری کرد و مسئولیت آن را بر عهده‌ گرفت. وی دو سال مسئولیت دفتر روان‌شناسی دانشگاه پلی‌تکنیک را با نظارت دانشگاه فرانسه برای هدایت دانشجویان ایران عهده‌دار بود. کاهش چشمگیر نوزادان مبتلا به تالاسمی مدیون اوست مینا ایزدیار؛ بنیانگذار انجمن تالاسمی ایران، رتبه 13 کشور در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، استاد سابق دانشگاه علوم پزشکی تهران، رئیس سابق بخش خون و سرطان مرکز طبی اطفال بود. سال‌ها ایجاد انجمن حمایت از بیماران برای درمان تالاسمی و هموفیلی یک رؤیا بود. تا در دهه 60 با تلاش‌های دکتر ایزدیار، انجمن تالاسمی ایران به‌عنوان نخستین و تنها نهاد حامی بیماران تالاسمی راه‌اندازی و ثبت شد. با فعالیت این انجمن نام کشورمان جزو کشورهایی که تمام مبتلایان تالاسمی در آن شناسایی و زیر پوشش انجمن قرار گرفته‌اند، به ثبت رسید. کاهش چشمگیر تولد نوزادان مبتلا به تالاسمی حاد هم از ثمره پژوهش‌های این پزشک بلندهمت است. 14 هزار زن تأثیرگذار در ایران وجود دارد علاوه بر زمینه‌های علمی، در زمینه‌های هنری، فرهنگی، ورزشی و کارآفرینی زنان موفق و اثرگذار زیادی وجود دارند. سال گذشته انسیه خزعلی معاون زنان و خانواده رئیس جمهور در نشست خبری نخستین کنگره بین‌المللی بانوان تأثیرگذار گفت: «تاکنون 14 هزار زن تأثیرگذار ایرانی شناسایی شده‌اند.» بر اساس آمار، در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی هم زنان دستاوردهای بسیاری داشتند. بعد از انقلاب اسلامی ایران بیش از چهار هزار زن کارآفرین در کشور داریم، مدیریت 20 درصد از مراکز کارآفرینی و 20 درصد از شرکت‌های دانش‌بنیان توسط زنان انجام می‌شود. همچنین افزایش تعداد نویسنده‌های زن از 11 نفر به 28 هزار و 239 زن رسیده و علاوه بر این 840 ناشر، 51 پایگاه خبری، سه خبرگزاری و 33 روزنامه وجود دارد که با مدیریت زنان فعالیت می‌کنند. افزون بر این، 70زن در هیئت ورزشی استان‌ها، 51 زن رئیس و نایب رئیس فدراسیون‌های ورزشی وجود دارد. همچنین 88366 نفر داور زن در مسابقات ملی و بین‌المللی و 97 نفر زن در کرسی‌های بین‌المللی فدراسیون‌های ورزشی جهان فعالیت دارند. علاوه بر اینها، سهم زنان در قانونگذاری کشور پنج برابر شده است و در سمت‌های قضائی در سالیان اخیر مشارکت فعالانه و رو به رشدی داشته‌اند به طوری که هزار و 121 قاضی زن در کشور داریم. همچنین طبق گزارشات قبلی، آمار ثبت‌نام زنان و حضور آنان در مجلس شورای اسلامی نسبت به روزهای اول انقلاب اسلامی رشد چشمگیری داشته است. به‌عنوان مثال در مجلس دوازدهم از بین 245 نماینده 11 زن به طور قطعی به صحن مجلس راه پیدا کرده‌اند و از میان آن‌ها چهار نفر نماینده مجلس فعلی هستند، به‌عنوان نخستین نماینده زن بعد از انقلاب از استان هرمزگان فاطمه جراره به مجلس راه یافت و بهشید برخوردار نماینده اقلیت‌ها نیز در مجلس دوازدهم حضور دارد، این در صورتی است که تاکنون در هیچ یک از ادوار نماینده زن از اقلیت‌های مذهبی وجود نداشته است. این‌ها تنها گوشه‌ای از پیشرفت زنان ایران است. باتوجه به فضای مسموم رسانه‌های غربی به خصوص در سال‌های اخیر، فضای ایران را طوری نمایش می‌دهند که اصلاً جای پیشرفتی نیست و برعکس، اروپا و آمریکا بهشت گم‌شده‌ای است که باید دنبال آن باشید. اما آمار و پژوهش‌ها غیر از این می‌گوید و نشان‌دهنده این است که زنان ایرانی نه‌تنها می‌توانند پیشرفت کنند و دستاوردهایی برای کشور داشته باشند بلکه در خیلی از زمینه‌ها پیشرو سایر کشورها هم هستند. شصت و هشتمین نشست کمیسیون مقام زن از 11 تا 21 مارس 2024 (21 اسفند 1402 تا 3 فروردین 1403) در نیویورک برگزار می‌شود. اجلاس CSW بزرگترین گردهمایی سازمان ملل متحد در موضوعات مرتبط با زنان و توانمندسازی آنان است و سال جاری 101 هیئت عالی‌رتبه از سراسر جهان به بحث درباره موضوعات اولویت‌دار حوزه زنان خواهند پرداخت. موضوع اصلی نشست امسال «پرداختن به فقر و تقویت نهادها و تأمین مالی برای همه زنان و دختران» است.