تصاویر مخربی که از ذهن نوجوانان هرگز پاک نمی‌شود

اخیراً خبری مبنی بر احتمال ممنوعیت گوشی‌های هوشمند تلفن‌همراه برای افراد زیر 16 سال در انگلیس منتشر شد. طبق این خبر گفته شده است داده‌های مطالعه‌ای که روی 2496 والدین کودکان مدرسه‌ای در انگلیس انجام شد، نشان داد که 58 درصد از والدین معتقدند دولت باید تلفن‌های هوشمند را برای افراد زیر 16 سال ممنوع کند. وزیر فناوری انگلیس گفته در فکر محدود کردن افراد زیر 16 سال از خرید گوشی‌های هوشمند است. اینکه تا چه اندازه این ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها در سطح دنیا می‌تواند در جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی و فردی مربوط به این موضوع، موثر باشد و یا اینکه به طور کلی نقش آموزش و فرهنگ‌سازی و در مقابل ممنوعیت و محدودیت کدام یک تأثیر بیشتری خواهند داشت، مسئله‌ای است که می‌توان از منظر روانشناسی به آن پی‌برد.

در این رابطه با یک کارشناس حوزه کودک و نوجوان به گفت‌وگو پرداخته‌ ایم.

پریسا ارجمندی عنوان کرد: افراد زیر 13 سال نباید به وسیله گوشی تلفن‌همراه و یا هر وسیله ارتباط جمعی دیگری برای سرگرمی از اینترنت استفاده کنند و اگر بازی هم قرار است با گوشی انجام دهند بهتر است به صورت آفلاین باشد.

وی گفت: طبق تحقیقات در بازه سنی 7 تا 10 سال با ورود بچه‌ها به مدرسه، نیاز به وجود موبایل‌های هوشمند برای بهره‌مندی از آموزش آنلاین ایجاد می‌شود، در این شرایط، روانشناسان پیشنهاد می‌کنند از یک گوشی همراه هوشمند، لپ‌تاپ یا تبلت به صورت عمومی و مشترک در خانه استفاده کنید و زمان استفاده از آن مشخص باشد.

این روانشناس بیان کرد: کشورهای مختلف، قانون‌های متفاوتی برای استفاده از گوشی تلفن‌همراه، تبلت و کامپیوتر دارند این امر به فرهنگ‌سازی، آموزش و بومی‌سازی که در هر کشور انجام می‌شود بستگی دارد، بنابراین هر کشور بنا بر شرایط محیطی خود نسبت به وضع قانون در رابطه با شرایط سنی استفاده از این وسایل تصمیم می‌گیرد.

ارجمندی اضافه کرد: به هر صورت در دوره کنونی کودکان بسیار بیشتر از گذشته به گوشی تلفن‌همراه و تبلت وابسته شده‌اند و والدین نیز در بیشتر مواقع به راحتی آن‌ها را در اختیار فرزندان قرار می‌دهند، گاهی بدون اینکه دارای زمان‌بندی مشخص و یا کنترل شده باشد.

وی بیان کرد: آنچه مسلم است اینکه حتی اگر قوانین زیادی هم در استفاده یا عدم استفاده از گوشی تلفن‌همراه برای گروه‌های سنی مختلف وجود داشته باشد، باز هم این وسایل به وفور در اختیار کودکان و نوجوانان است؛ بنابراین مهم‌ترین مسئله آموزش و فرهنگ‌سازی در جامعه به ویژه از سمت والدین است.

این روانشناس کودک و نوجوان تاکید کرد: به‌هیچ عنوان کودکان زیر 2سال نباید از گوشی و تبلت استفاده کنند از سن 2 تا 7 سال نیز نهایتا 1 ساعت در طول روز می‌توانند از این وسایل استفاده کنند، با افزایش سن کودکان می‌توان ساعت استفاده از گوشی و تبلت را اندکی برای آن‌ها بیشتر کرد، به هرحال نهایت استفاده یک کودک باید 3 ساعت باشد نه بیشتر.

ارجمندی گفت: درست است که نهایتا 3 ساعت را برای استفاده کودکان از گوشی تلفن‌همراه و تبلت درنظر گرفتیم اما چیزی که مهم است اینکه کودک و یا نوجوان در این 3 ساعت چه استفاده‌ای از این وسایل دارد؟ آیا صرفا سرگرمی و بازی است؟ آیا جستجوهای از روی سرگرمی و وقت‌گذرانی در اینترنت است؟ و یا اینکه نوجوان برای یک مطلب علمی مربوط به درس‌هایش در حال سرچ کردن است؟

این روانشناس حوزه کودک و نوجوان گفت: آموزش، کلیدی‌ترین مفهومی است که در این مسئله باید مورد توجه خانواده‌ها باشد تا از آسیب‌های بعدی کودک و نوجوان در استفاده از گوشی تلفن‌همراه و امثال آن کاسته و یا جلوگیری شود، تفهیم خط قرمزها و تربیت جنسی در این موضوع بسیار مهم است.

وی در پایان یادآور شد: به هرحال کودکان و نوجوانان با دنیای مجازی امروزه به راحتی ارتباط برقرار می‌کنند و خانواده‌ها نمی‌توانند از این واقعیت فرار کنند، به‌ویژه از زمان شیوع کرونا که این ارتباط گسترده‌تر و شایع‌تر شد، بی‌وقفه گوشی تلفن‌همراه در دست کودکان و نوجوانان بود، درست‌ترین کار آموزش و فرهنگ‌سازی است. همچنین باید توجه داشت که مدام چک کردن بچه‌ها و گوشی‌ یا تبلت‌های آنان نه تنها صحیح نیست بلکه آثار سوء و مخربی خواهد داشت.