جایگاه اصناف عمده‌فروشی و خرده‌فروشی در رشد اقتصاد

در بیان اهمیت بخش تجاری نظام توزیع کالا می‌توان به سهم این پایگاه‌های کلیدی اقتصاد در ایجاد ارزش افزوده و اشتغال اشاره کرد.

بخش خدمات عمده‌فروشی و خرده‌فروشی در ایران به طور میانگین طی سال‌های 1399- 1390 حدود 4/10‌درصد از ارزش افزوده کل اقتصاد و حدود 5/16‌درصد از کل اشتغال را به استناد آمار سال 1399 مرکز آمار شامل شده است. این مقادیر برای کشور‌های عضو اتحادیه اروپا به طور میانگین طی سال‌های 2021- 2012 به ترتیب حدود 6/11 و 4/13‌درصد بوده است.

هرچند به نظر سهم موارد مذکور به صورت مستقل و منفعل چندان کلیدی و مهم به نظر نمی‌آیند، ولی واقعیت امر آن است که اهمیت این نقش در پویایی تولید و به تبع آن در رشد اقتصاد را می‌توان به نوعی یک ضریب تکاثری تلقی کرد که باعث محقق‌شدن نقش صنایع (فعالیت‌های) پیشین و پسین خود در رشد اقتصادی می‌شوند.

نقش دوگانه عمده‌فروشی‌ها در حوزه تأمین و انتقال کالا به بخش‌های مختلف اقتصادی: جایگاه عمده‌فروشی در نظام اقتصادی به گونه‌ای است که هم تأمین‌کننده کالا‌های واسطه‌ای برای بخش تولید هستند و هم کالای نهایی را برای بازار نهایی مصرف مهیا می‌سازند، از این رو به درستی می‌توان استنباط کرد که عمده‌فروشی‌ها در حمایت از تولید نقش کلیدی را ایفا می‌کنند، به این ترتیب که از یک سو در ابتدای خط تولید مواد اولیه و واسطه‌ای را تأمین می‌کنند و از سوی دیگر کالا‌های تولیدشده در انتهای خط را به مسیر‌های مدنظر انتقال می‌دهند تا روند تولید با کمترین مانع به حرکت خود ادامه دهد. آخرین حلقه انتقال کالا از محل تولید (داخلی یا خارجی) واحد‌های خرده‌فروشی هستند. در واقع زنجیره ارزش یک کالا زمانی تکمیل می‌شود که کالا در اختیار مصرف‌کننده قرار گیرد و سهم خرده‌فروشی‌ها در تکمیل این فرایند بسیار حیاتی است.

نقش واحد‌های توزیعی عمده‌فروشی و خرده‌فروشی در ایجاد ارزش‌افزوده به ویژه در خصوص محصولات غذایی تازه: در هر یک از حلقه‌های توزیعی بسته به حجم توزیع و نوع تقاضا اقداماتی نظیر سورتینگ، بسته‌بندی و فرآوری صورت می‌گیرد که هر یک از این اقدامات در ایجاد ارزش افزوده کالا نقش قابل توجهی ایفا می‌کنند.

نقش کلیدی عمده‌فروشی‌ها در برندسازی: عمده‌فروشی‌ها با توجه به ارتباط نزدیک با تولید‌کننده یا وارد‌کننده می‌توانند در معرفی یا حتی ایجاد یک برند نقش مهمی را ایفا کنند.

نقش مهم عمده‌فروشی‌ها در شکل‌گیری الگو‌های تولید و تجارت: عمده‌فروشی‌ها با نوع تقاضایی که به بخش تولید یا واردات معرفی می‌کنند (که این الگو می‌تواند به صورت مستقل از بخش خرده‌فروشی یا مصرف یا متأثر از هر یک از بخش‌های مذکور باشد) در خصوص نوع کالا، حجم تولید، الگو‌های آتی تولید و تجارت تأثیرگذار هستند.

نقش عمده‌فروشی‌ها در شکل‌گیری الگو‌های سرمایه‌گذاری و تخصیص: بخش عمده‌ای از اطلاعات مربوط به نوع و حجم تولید از طریق عمده‌فروشی‌ها به مراکز تولید و بخش تجارت بین‌الملل منتقل می‌شود، از این‌رو الگو‌های سرمایه‌گذاری و تخصیص منابع اعم از مالی و فیزیکی متأثر از عملکرد این حوزه است. بدیهی است نقش‌هایی که در اهمیت و تأثیرگذاری اصناف توزیعی خرده‌فروشی و عمده‌فروشی عنوان شد، برای هر اقتصادی قابل توجه است، ولی با وجود این، نقش اصناف مذکور برای اقتصادی با شرایط ایران که تحت تأثیر تحریم‌های مدت‌دار بوده است، بسیار حیاتی و کلیدی است.

در شرایط تحریم که احتمال رفتار‌های سوء اقتصادی از قبیل احتکار، ورود کالا‌های قاچاق و بی‌کیفیت به بازار مصرف وجود دارد، نقش این ارکان کلیدی نظام توزیع، در صورت عملکرد شفاف و درست در کنترل و جلوگیری از رخداد چنین رفتارهایی، بسیار مؤثر و مفید خواهد بود و از سوی دیگر در صورت ناکارایی مجموعه مذکور، هزینه‌های مبادله کالا را برای بخش تولید و مصرف بسیار بالا خواهد برد و در مجموع رفاه و شرایط اقتصادی را با تنگنا‌های بیشتری مواجه خواهد ساخت.

همچنین اجرای برنامه‌ها و تحقق اهداف کلیدی سیاست‌های تنظیم بازار که با دو رویکرد کلیدی تأمین معیشت و رساندن کالا به دست مصرف‌کنندگان نهایی با حاشیه سود منطقی و منصفانه همراه است نیز در گرو عملکرد مناسب اصناف توزیعی کشور است، از این‌رو و به استناد تجربه کشور‌های موفق در حوزه اصناف توزیعی و به منظور بهره‌مندی از ظرفیت‌های قابل توجه عمده‌فروشی‌ها و خرده‌فروشی‌ها در پویایی تولید و رفاه مصرف‌کنندگان مورد لحاظ قرار دادن یکسری موارد ضروری به نظر می‌رسد.

منبع: جوان‌آنلاین