باغ‌های دره جوزان گرفتار در زنجیره آفت زنجره

سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش:ملایری‌ها دهم آذر 97 را هیچگاه فراموش نمی‌کنند؛ روزی که نظام تولید انگور دره جوزان این خطه در سازمان جهانی خوار و بار کشاورزی ملل متحد (فائو) به‌عنوان پنجاه و سومین میراث کشاورزی جهان ثبت شد. بر اساس آخرین آمارهای منتشرشده، ملایر دارای 11 هزار هکتار باغ انگور با تولید سالانه بیش از 240 هزار تن انگور است که منطقه دره جوزان به‌تنهایی سه هزار هکتار از تاکستان‌های این شهرستان را به خود اختصاص داده به گونه‌ای که میزان تولید انگور در این منطقه بیش از 67 هزار تن در سال و متوسط عملکرد در هکتار باغ‌های انگور آن 22 هزار و 500 کیلوگرم است.

اما گویی متأسفانه سال‌های اخیر به‌دلیل خشک‌سالی و کم شدن منابع آبی،‌ تغییرات اقلیمی و سرمازدگی، آفت زنجره مو، بیماری‌های پوسیدگی ریشه، بیماری‌های قارچی و ویروسی عملکرد باغات انگور را بسیار کاهش داده است.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا درخصوص آفات و بیماری‌هایی که تاکستان‌های این منطقه را تهدید می‌کند با تنی چند از باغداران گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

دهیار روستای نامیله با اشاره به اینکه در حال حاضر «زنجره» و «شته» بیشترین آسیب را به تاکستان‌های شهرستان وارد می‌کنند گفت: تحصیلکرده رشته کشاوزی هستم و خودم نیز باغ دارم؛ بنابراین در خصوص چرایی ابتلای باغ‌ها به این آفات باید بگویم وقتی یک منطقه تک‌محصولی می‌شود میزان آفات نیز در آن افزایش خواهد یافت.

محمدرضا محمدی درخصوص چرایی این مسئله با بیان اینکه ما هر سال برداشت محصول داشته و موضوعاتی همچون آیش و استراحت برای این باغ‌ها مطرح نیست؛ افزود: از دیگر مسائلی که همواره باغ‌های ملایر را تهدید می‌کند سرمازدگی است که درنهایت منجر به خشک شدن باغات می‌شود.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا جهاد کشاورزی در مسیر مبارزه با این آفات با باغداران همکاری می‌کند؟ گفت: خیر، چه کمکی؟ در حال حاضر همه اقدامات مرتبط با باغبانی هزینه داشته و در بازار آزاد رقم می‌خورد.

وی با تأکید بر اینکه باغداران برای تهیه سموم و آفت‌کش‌ها باید خود به داروخانه‌های گیاهپزشکی مراجعه کرده و به‌صورت آزاد نسبت به خرید سم اقدام کنند، گفت: در کمترین حالت قیمت یک آفت‌کش و سم بالغ بر یک میلیون و 500 هزار تومان است.

این باغدار نامیله‌ای عنوان کرد: جهاد کشاورزی کمک خاصی برای مبارزه با آفات ارائه نمی‌ده،د نهایت کمک آن‌ها به باغداران، حضور کارشناسان در صورت طغیان یک آفت در یک منطقه است.

در ادامه نماینده دهیاران شهرستان ملایر نیز بیان اینکه بنده اصالتاً اهل روستای داویجان بوده و در عین حال دو هکتار باغ انگور دارم، گفت: مهم‌ترین آفتی که تاکستان‌های شهرستان را تهدید می‌کند زنجره یا به زبان محلی ما جیرجیره است.

سیدوهاب حائری با تأکید بر اینکه وجود این آفت متأسفانه 70 تا 80 درصد محصول را در هر باغ از بین می‌برد، تشریح کرد: متأسفانه این آفت با تخم‌ریزی در داخل خاک و جایگزینی در کنار ریشه تاک‌ها‌ همچون انگل از ریشه تغذیه کرده و درنهایت منجر به کاهش باروری باغ‌ها می‌شود.

وی ادامه داد: دومین آفتی که گریبان‌گیر باغ‌های ملایر شده، شته است که از زمان باز شدن نخستین برگ‌های تاک در فصل بهار، ظاهر شده و منجر به بروز خسارت در باغ‌ها می‌شود.

این باغدار داویجانی با بیان اینکه سال گذشته موضوع سرمازدگی باغ‌ها حدود 80 تا 90 درصد دسترنج باغداران را از بین برد، تصریح کرد: فارغ از این ما در حوزه خرید و فروش محصول نیز با مشکل مواجهیم، یعنی در حال حاضر باغداران ملایری به‌دلیل نبود صنایع تبدیلی مجبورند محصول خود را به هر قیمتی به چند کارخانه‌دار و دلال کشمش بفروشند.

حائری با تأکید بر اینکه دلالان و کارخانه‌داران محصول ما را قیمت‌گذاری می‌کنند و باغداران نیز چاره‌ای جز تمکین ندارند خاطرنشان کرد: این در حالی است که اگر صنایع فرآوری و تبدیل انگور به مواردی همچون آبمیوه و شیره در بسته‌های کوچک و بزرگ در شهرستان وجود داشت دیگر لازم نبود کشاورزان دسترنج خود را با کمترین قیمت به دلالان بفروشند.

وی با تأکید بر اینکه این نوع خرید محصول در شأن جایگاه انگور جوزان که ثبت جهانی شده، نیست تشریح کرد: درخصوص اجرای طرح فراز نیز باید بگویم به‌نظر می‌رسد بنا به کوهستانی بودن منطقه باید بازهم در ورطه کارشناسی مطرح شود و مورد بررسی قرار گیرد.

این باغدار ملایری با تأکید بر اینکه متأسفانه سنتی بودن باغ‌ها و آبیاری غرقابی در این منطقه از گذشته به سنت بدل شده و نمی‌توان انتظار داشت بوته‌های جوان از طریق طراح فراز بتوانند همچون پایه مادری که به‌صورت غرقابی آبیاری می‌شوند عملکرد لازم را داشته باشند، گفت: در جاهایی که این طرح اجرا شده در فصل بهار شاهد شادابی باغ اما در فصل تابستان شاهد خشکی هستیم.

حائری با ابراز اینکه تنها راهکار پیش رو برای مبارزه با زنجره، سم‌پاسی به‌صورت هوایی است زیرا این بیماری و آفت از یک باغ به باغ دیگر سرایت می‌کند گفت: درواقع اگر من باغم را سم‌پاشی کنم اما همسایه این کار را نکند فایده‌ای نداشته و بازهم شاهد گرفتار شدن باغم به این آفت خواهم بود.

در ادامه عضو شورای روستای جوزان نیز با بیان اینکه به همراه بردارانم بالغ بر چهار هکتار باغ انگور داریم، ابراز کرد: عمده آفاتی که باغات دره جوزان را گرفتار کرده زنجره است.

فضل‌الله احمدی ملایری با اشاره به اینکه این آفت‌ها در سال‌های خشک‌سالی گریبان باغ‌ها را می‌گیرد، اذعان کرد: طی دوسال گذشته با توجه به بروز خشک‌سالی شدید در منطقه شاهد افزایش ابتلای باغ‌ها به این آفت بودیم.

وی با اشاره به اینکه این آفت سال گذشته خسارت شدید و گسترده‌ای در پی داشت افزود: متأسفانه در پی بروز و ظهور این آفت در کنار خشک‌سالی، باغ‌هایی که کمتر آبیاری شدند به طور کامل خشک شدند.

این باغدار جوزانی در پاسخ به اینکه آیا در مسیر مبارزه با این آفت راهکار پیشگیرانه وجود دارد؟ اگر بله آیا باغداران در این عرصه ورورد کرده‌اند؟ گفت: در مقطعی که آقای چاردولی نماینده مردم ملایر در مجلس بود، بالغ بر یک میلیارد اعتبار را در قالب خرید سم برای باغ‌های دره جوزان درنظر گرفت اما متأسفانه در آن مقطع زمانی بسیاری از باغداران به جای اینکه این سموم را در باغ‌ها به‌کار گیرند آن‌ها را در طاقچه انبارهایشان نگهداری کردند.

احمدی ملایری با ابراز اینکه در باغ‌هایی که به‌صورت هماهنگ از این سموم استفاده کرده بودند شاهد شرایط خوبی تا سالیان سال بودیم تشریح کرد: نکته این است که بنده خودم از کود حیوانی سوخته در کودهای شیمیایی مقوی در باغم استفاده می‌کنم.

وی با اشاره به اینکه البته کارهای مرتبط با می‌بُر کردن، هرس کردن و زیر خاک کردن تاکستان‌ها و در عین حال نرم کردن خاک در پی عملیات مختلف باغی نیز در رهایی از این آفت بی‌تأثیر نیست گفت: زنجره بیشتر در باغ‌هایی با خاک خشک و سفت و ماسه سرخه رشد و نمو می‌کند.

این باغدار ملایری با اشاره به بروز و ظهور آفت شته در تاکستان‌ها‌ی دره جوزان به‌عنوان یکی دیگر از آفت‌های این منطقه، گفت: آفت بعدی قارچ است که در مرحله می‌بُر از یک بوته به بوته دیگر سرایت می‌کند حال آنکه می‌توان با کارهای بهداشتی همچون آغشته کردن قیچی باغبانی به الکل تا حدود زیادی از گسترش این آفت جلوگیری کرد.

احمدی ملایری با تأکید بر اینکه متأسفانه بیشتر باغداران در زمینه مبارزه با این آفت کار خاصی نمی‌کنند و حتی ممکن است در واکنش به این مسئله که باید وسیله باغبانی را برای جلوگیری رشد قارچ‌ها الکل بزنند، بخندند گفت: مسئله این است که آموزش لازم را دریافت نکرده و یا آنکه بیشتر مباحث ترویجی زمانی به روستایی و باغدار ارائه می‌شود که او مشغول کار در مزرعه یا باغ است و مجالی برای دریافت درست آموزش‌ها ندارد حال آنکه باید این آموزش‌ها را در فصل زمستان به باغداران ارائه کرد.