جان‌مایه‌های مباهات اجتماعی

مردم، ملیت‌ها، اقوام و اشخاص در جوامع مختلف دارای فرهنگ‌هایی به زعم خویش هنجار هستند که درصورت بروز و ظهور در مقاطع مختلف به آن افتخار می‌کنند؛ همین حالت به‌نوعی در قرآن کریم آمده که «گروه‌ها و اجتماعات به آنچه در بین خود دارند، شاد هستند»؛ اما قطعاً هر آنچه در جوامع، گروه‌ها، اقشار، خانواده‌ها و افراد می‌گذرد یا به اعتباری فرهنگ هنجار است، نمی‌تواند در قدر مطلق بهترین باشد یا به زبان دیگر، ما گاهی به پدیده‌ها و چیزهایی افتخار می‌کنیم که در نزد عقل قابل افتخار نیست! مانند ثروتمند شدن از جهت مالی به هر قیمتی یا مثلاً داشتن زور بازو و توان جسمی برای آسیب زدن به دیگران؛ به‌واقع وقتی ثروت قابل افتخار است که از مسیر تلاش و حلال به‌دست آمده باشد و به‌وسیله صاحب آن برای هدف خوبی هزینه شود و زور بازو و توان جسمی نیز وقتی قابل مباهات است که به افراد ضرر نزند و وی از قوت و توان خود در مسیری سازنده بهره‌مند شود.

همین حال‌وهوا را می‌توان به تمام امکانات، جایگاه‌های اجتماعی و قابلیت‌ها تعمیم داد؛ ما در جامعه در نگاه عامه مردم افراد بزرگی داریم که برخی منشأ‌ تغییرات مثبت و پیش‌برنده و انواع امور بابرکت هستند، اما بعضی از این‌گونه افراد پُرانتظار و مانع خوبی‌ها می‌شوند؛ با اینکه ممکن است جایگاه‌ها و اسامی دهن و چشم‌ پُرکنی هم داشته باشند. بزرگی عده‌ای با تواضع، فروتنی، فداکاری و سازندگی آمیخته است، اما عظمت دروغین عده‌ای در بالاتر نشستن، از الفاظ پُرطمطراق استفاده کردن، لباس فاخر پوشیدن تا حدی که گفته شود آنان دارای کلاس بالا هستند و امثالهم، است.

عده‌ای زرنگ هستند در اینکه امتیازات مختلف را برای خود جلب و جذب کنند و همواره دنبال بستن بار دنیایی خویش هستند، اما برخی به معنایی زرنگ هستند که مراقب رعایت حقوق دیگران، تکریم افراد جامعه، ازخودگذشتگی برای ارتقای دیگران یا حفظ آبروی مردم شوند. اینان زاد و توشه و جلب منافع را برای فضای عطرآگین جامعه، سعادت در دنیا و آخرت اراده می‌کنند.

بعضی مفتخرند به اینکه وسایل آسایش هرچه بیشتر خود را فراهم کنند، اما عده‌ای دنبال آرامش دیگران و امنیت چندجانبه خود به‌خصوص از درون به بیرون هستند که سنجش این موراد هم ملاک و معیار دارد و در جهان‌بینی توحیدی ملاک‌های الهی در کتاب آسمانی و کلام انبیا و معصومین علیهم‌السلام ارائه شده و در رفتار و عمل الهیون مصداق عینی یافته است. افتخارات حقیقی، ماندگار و به معنای درست آن هستی‌بخش هستند، اما عوامل افتخار قلابی، در گذر زمان و قضاوت دوران محو شده و فقط عمر و زمان را ضایع می‌کنند، امید است در طول زندگی و عمر به آنچه افتخار کنیم که حقیقتاً قابل مباهات است، إن‌شاءالله.