مساجد از دوران پیامبری حضرت محمد (ص)، به‌عنوان سنگر‌های اسلام شناخته می‌شوند. یکی از اقداماتی که پیامبر گرامی اسلام همواره بر آن تأکید داشتند، ساخت مسجد بود، چراکه مساجد پایگاهی برای عبادت و راز و نیاز با خالق و محلی برای گردهمایی و هم‌اندیشی و انجام امور خیر و عام‌المنفعه بودند. حضور جوانان و نوجوانان در مساجد می‌تواند باعث رونق گرفتن هر مسجد و همچنین ایجاد شور و نشاط در آن‌ها شود.

مسجد به‌عنوان خانه خدا یک پناهگاه امن در مقابل تهاجم فرهنگی دشمن به حساب می‌آید. امروزه با رونق گرفتن فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی، شاهد حضور بیشتر جوانان و نوجوانان در مساجد هستیم که مسئولیت‌های اصلی مسجد و مجموعه‌های آن را برعهده دارند و این نوجوانان و جوانان هستند که با حضور در خانه خدا، ضمن کسب معرفت الهی و انجام وظایف شرعی و دینی، خود را برای قبول مسئولیت‌های بزرگ و مهم در جامعه آماده می‌کنند.

شهر همدان نیز از دیرباز در زمینه برنامه‌های فرهنگی و قرآنی دارای یک پیشینه خوب است و عالمان دینی بسیار بزرگی همچون آیت‌الله شهید سیداسدالله مدنی، آیت‌الله موسوی همدانی، آیت‌الله تألهی، آیت‌الله غلامرضا رحمانی و غیره، ازجمله کسانی بودند که در مسیر الهی قرار گرفتند و ثابت ماندن در آن را به مردم دارالمؤمنین و دارالمجاهدین همدان به‌خوبی آموختند. رونق مساجد به حضور جوانان و نوجوانان آن محل بستگی دارد و قطعاً مسجدی که صدای بازی و فعالیت کودک در آن به گوش می‌رسد و نوجوانان برای انجام اموراتی مانند اذان گفتن و مکبری با هم رقابت می‌کنند، با مساجدی که به این موضوعات توجهی ندارند، از زمین تا آسمان فرق دارند.

متولیان مسجد می‌توانند با استفاده از ظرفیت‌های موجود مجموعه‌های فعال در مسجد و با مشارکت خیرین، شرایطی را برای کودکان و نوجوانان در این فضای معنوی فراهم کنند که علاوه‌بر مسائل مذهبی و اعتقادی، در زمینه‌های دیگر نیز این عزیزان رشد داشته باشند. یکی از این مجموعه‌های فرهنگی و قرآنی که هم‌اکنون در شهر همدان فعال بوده و دارای برنامه‌های خاص و متنوعی برای همه مخاطبان به‌ویژه نوجوانان و جوانان است، مسجد قدس پیشاهنگی بوده که 12 مجموعه در زمینه‌های مختلف در این محل فعالیت مستمر و اثرگذاری دارند که با آن بیشتر آشنا خواهیم شد؛ به همین منظور گفت‌وگویی را با مدیر مجموعه فرهنگی و قرآنی مسجد قدس همدان داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

* لطفاً خودتان را معرفی کنید و بفرمایید که از چه سالی مسئولیت این مجموعه را برعهده دارید.

سجاد ترکمنی هستم‌، مدیر مجموعه فرهنگی و قرآنی مسجد قدس پیشاهنگی همدان که از سال 1398 این مسئولیت را برعهده داشته و فعالیت دارم.

* لطفاً مجموعه‌های فعال در این مسجد را معرفی کنید.

هم‌اکنون 12 مجموعه در این مسجد فعالیت دارند که هرکدام از آن‌ها دارای برنامه‌های متنوعی بوده و فعالیت‌های گسترده‌ای را نه‌تنها در سطح محله و شهر، بلکه در سطح استان دارند.

این مسجد دارای دو پایگاه مقاومت بسیج است؛ پایگاه مقاومت بسیج برادران سردار شهید علی چیت‌سازیان که زیرمجموعه حوزه مقاومت بسیج شهیدان بهادربیگی فعالیت دارد و پایگاه مقاومت بسیج خواهران شهید حمید احدیان که زیر پوشش حوزه مقاومت بسیج شهیده سیف است.

این مسجد دارای یک کانون فرهنگی و هنری به‌نام سردار شهید علی چیت‌سازیان بوده که دارای مجوز فعالیت از سوی ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان است.

با مشارکت خیرین و به‌ویژه حوزه شهیدان بهادربیگی نیز در سال گذشته یک مجموعه فرهنگی و ورزشی در حیاط این مسجد با رویکرد توجه به بازی‌های سالم برای نوجوانان و جوانان، افتتاح و به نام شهدای پیشاهنگی نام‌گذاری شد.

هیئت انصارالحسین (ع) نیز یکی از هیئت‌های مذهبی و فعال بوده که زیرمجموعه این مسجد است و در بیشتر مناسبت‌های ملی و مذهبی برنامه اجرا می‌کند.

یکی دیگر از مجموعه‌های این مسجد، جلسه قرآن محمدیه است که زیر پوشش مکتب امام زمان (عج) مرحوم استاد محمدرحیم مسکین بوده و در روز‌های جمعه فعالیت دارد.

این مسجد یک گروه جهادی فعال و با مجوز دارد که توانسته است در زمینه خدمات‌رسانی به مردم نیز در سال‌های اخیر فعالیت‌های خوب و اثرگذاری داشته باشد که به‌نام سردار شهید حاج‌حسین خادم‌پر نام‌گذاری شده است.

در این مسجد همیاران محلات سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان نیز فعال بوده که مشکلات و چالش‌های موجود در سطح محله احصا و از طریق این شورا مورد بررسی و جمع‌بندی شده و به دفتر همیاران محلات منعکس می‌شود.

خانه هلال نیز از دیگر مجموعه‌هایی است که در این مسجد فعال بوده و زیرمجموعه جمعیت هلال‌احمر همدان فعالیت دارد تا بتواند مسائل امدادی مورد نیاز هر خانه و خانواده را به مردم محله آموزش داده و آن‌ها را برای حضور در شرایط سخت آماده کند.

مسجد قدس همدان دارای یک کتابخانه نیز هست که بیش از چهار هزار جلد کتاب در زمینه‌های مختلف دارد و به اسم شهید این محله مجید ترکمان نام‌گذاری شده است.

مرکز نیکوکاری مسجد قدس نیز که زیرمجموعه کمیته امداد امام خمینی (ره) فعالیت دارد، از طریق خیرین و نیکوکاران محله به خانواده‌های بی‌بضاعت و نیازمند شهر کمک می‌کند.

و درنهایت مجموعه‌ای که در این مسجد فعالیت داشته و اقدامات خوب و اثرگذاری را نیز از خود به جای گذاشته است، کمیته مصلحین بوده که زیرمجموعه دادگستری همدان و شورای حل اختلاف مشغول به فعالیت است.

* برنامه‌های شاخص مجموعه‌های فعال در این مسجد را بیان بفرمایید.

تمامی 12 مجموعه فعال در این مسجد برنامه‌های منسجمی را در طول سال برگزار می‌کنند که هرکدام از آن‌ها می‌تواند خودش یک مصاحبه جداگانه باشد؛ اما به‌طور مختصر برخی از فعالیت‌های انجام‌شده را خدمت شما عرض می‌کنم.

در پایگاه مقاومت بسیج خواهران و برادران این مسجد حلقه‌های صالحین به‌صورت هفتگی در رده‌های سنی کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگ‌سالان فعال بوده و با حضور یک سرگروه آموزش‌های مرتبط با نیاز هر جلسه ارائه می‌شود.

توانستیم در سال گذشته برنامه آبروی محله را با محوریت شهید علی‌آقا غیبی‌فطرت که از شهدای این منطقه است، در مقابل درب منزل شهید و با حضور آقای سید جعفر دعوتی از یادگاران هشت سال دفاع مقدس برگزار کنیم و دیدار با خانواده معظم شهداء نیز از برنامه‌هایی است که به‌صورت ماهانه توسط نمازگران این مسجد و بسیجیان پایگاه و سایر مجموعه‌های فعال اجرا می‌شود؛ چراکه منطقه پیشاهنگی همدان دارای 44 شهید والامقام است.

در این منطقه خانواده شهید سرافراز مرتضی آقایی سکونت داشتند که پیکر مطهر این شهید والامقام تا مدت‌ها مفقودالاثر بود و چندسال قبل بعد از تفحص صورت‌گرفته پیکر شهید بعد از انجام آزمایش‌های مرتبط شناسایی شد و به وطن بازگشت که به‌منظور معرفی این شهید و همچنین تکریم خانواده ایشان، مراسمی نیز در این مسجد با حضور نیرو‌های نظامی و انتظامی برگزار شد؛ چراکه ایشان از شهدای برجسته نیروی انتظامی استان بود.

در تمامی مناسبت‌های ملی و مذهبی برنامه‌هایی در این مسجد با مشارکت مجموعه‌های فعال مستقر در آن با محوریت پایگاه بسیج و هیئت انصارالحسین (ع) برگزار می‌شود که از شاخص‌ترین آن‌ها می‌توان به برگزاری مراسم سوگواری دهه اول محرم در حیاط مدرسه الزهرا (س)، جشن بزرگ عید سعید غدیر خم، جشن ولادت امام زمان (عج) و نیمه شعبان اشاره کرد.

این مسجد با محوریت گروه جهادی شهید خادم‌پر و مرکز نیکوکاری توانسته است به‌صورت فصلی بسته‌های غذایی آماده کرده و در بین خانواده‌های بی‌بضاعت و نیازمند که از قبل شناسایی شده‌اند و دارای پرونده در این مسجد هستند، توزیع کند که این موضوع از زمان شیوع ویروس منحوس کرونا تاکنون ادامه دارد.

به‌منظور ایجاد انگیزه در بین نوجوانان و جوانان مسجد برنامه اردوی زیارتی مشهد مقدس نیز در سال گذشته برگزار شد که این اردو باعث شد ارتباط بچه‌ها با مسجد بیشتر شود.

گروه جهادی شهید خادم‌پر این مسجد توانست با مشارکت خیرین و نیکوکاران و همچنین همت بچه‌های علاقه‌مند و بشردوست یک باب منزل مسکونی را برای یکی از خانواده‌های نیازمند در یکی از روستاهای این شهر احداث کند.

مساجد پایگاه‌های علم‌اندوزی بوده و این مسجد نیز دارای جوانان و نوجوانان مستعد و نخبه زیادی است که در زمینه‌های مختلف علمی، قرآنی، فرهنگی، هنری و ورزشی دارای نخبگی هستند و یکی دیگر از برنامه‌های مسجد، تجلیل از این نخبگان است که به‌صورت فصلی اجرا می‌شود.

به‌منظور سهولت دسترسی مردم منطقه به مدیران و مسئولان دستگاه‌های اجرایی استان و بیان مشکلات موجود، این مسجد توانسته است در ایام مختلف از مسئولان استانی و شهرستانی در قالب میز خدمت دعوت کرده و مردم بدون هیچ نگرانی و واسطه‌ای مشکلات خودشان را با ایشان مطرح و پیگیری کنند.

واحد بانوان این مسجد با همکاری مجموعه‌های فعال برنامه‌ای را با عنوان «سه‌شنبه‌های مهدوی» به‌صورت هفتگی در این مسجد برگزار می‌کنند که هدف از این برنامه توسل به ائمه اطهار (ع) و شناخت بیشتر و ارتباط با امام زمان (عج) است.

برگزاری نماز جماعت در سه وعده از دیگر برنامه‌های این مسجد بوده و همچنین بعد از نماز مغرب و عشا نیز برنامه‌هایی از قبیل قرائت قرآن، ادعیه، تفسیر نهج‌البلاغه و غیره برگزار می‌شود.

به‌منظور افزایش سطح آگاهی نمازگزاران مسجد و اهالی محله به‌ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان کارگاه‌های آموزشی سواد رسانه‌ای در این مسجد با حضور کارشناسان خبره برگزار می‌شود.

همچنین به‌منظور ایجاد انگیزه در نوجوانان و جوانان به شرکت در برنامه‌های مسجد، یک سانس اختصاصی فوتسال نیز هماهنگ شده است که روز‌های جمعه از ساعت 20 الی 21:30 در کانون بسیج خیابان مهدیه همدان بوده و در کنار آن برنامه استخر نیز به‌صورت ماهانه داریم.

در روز درخت‌کاری بچه‌های این مسجد با حضور در مناطق مختلف اقدام به کاشت نهال کردند که این موضوع از دستورات مقام معظم رهبری «مدظله‌العالی» نیز هست.

خانه هلال این مسجد به‌منظور آشنایی نمازگزاران مسجد دوره‌های آموزشی کمک‌های اولیه را در ایام مختلف برگزار کرده است.

طبقه فوقانی مسجد نیز محلی برای فعالیت‌های اشتغال‌زایی است که خواهران گرامی توانستند کارگاه خیاطی در این محل راه‌اندازی کرده و تعدادی از بانوان مستعد را در این کارگاه جذب کرده و کارآفرینی داشته باشند. دوره‌های مختلف اقتصاد مقاومتی نیز با مشارکت سازمان جهاد کشاورزی استان در زمینه‌های پرورش زنبور عسل، قارچ خوراکی، دام و طیور و غیره برگزار شده است.

* لطفاً چند نمونه از افتخارات مجموعه‌های فعال این مسجد را بیان بفرمایید.

گروه جهادی سردار شهید حاج‌حسین خادم‌پر این مسجد توانست در سال 1398 عنوان برترین گروه جهادی را در جشنواره مالک اشتر سپاه انصارالحسین (ع) کسب کند، بسیجیان پایگاه سردار شهید علی چیت‌سازیان این مسجد توانستند در مسابقات فوتسال جام فجر سپاه همدان عنوان تیم برتر اخلاق را کسب کنند، سال گذشته نیز این پایگاه توانست رتبه نخست طرح اسوه را در بین سایر پایگاه‌های مقاومت بسیج حوزه شهیدان بهادر بیگی کسب کند و در مسابقات مختلف علمی، قرآنی، ورزشی، فرهنگی و هنری نیز بچه‌های این مسجد افتخارآفرینی‌های متعددی داشته‌اند که ازجمله آن‌ها می‌توان به کسب رتبه‌های برتر در کنکور سراسری، ورود به مدارس تیزهوشان، تألیف کتاب و غیره اشاره کرد.

* لطفاً برنامه‌های اجرایی شما برای آینده در این مجموعه را بیان بفرمایید.

به لطف خداوند متعال قرار است که خانه هلال این مسجد به‌صورت رسمی در هفته هلال‌احمر با حضور مسئولین استانی و شهرستانی افتتاح شود، برنامه‌های قرآنی این مسجد نیز همچنان به قوت خود در روز‌های جمعه از ساعت 10 تا 12 برگزار می‌شود که در کنار آن توجه به سایر جنبه‌های زندگی کودکان و نوجوانان نیز از قبیل برنامه‌های فرهنگی و ورزشی در دستور کار قرار دارد و همچنین به دنبال توسعه این جلسات نیز هستیم که یکی از برنامه‌های ما برای این موضوع حضور در مدارس منطقه و معرفی مجموعه‌های فعال این مسجد است. اجرای برنامه‌ها را نیز طبق تقویم اجرایی که از قبل تنظیم و مصوب شده است، انجام خواهیم داد که نخستین آن‌ها برنامه گرامیداشت روز سوم خرداد و ارتحال امام خمینی (ره) است. حمایت‌های مالی از نیازمندان دارای بیماری خاص از دیگر برنامه‌هایی است که برای آن در سال جاری اقدام خواهیم کرد و همچنین یک‌سری برنامه نیز در تابستان با محوریت جذب نوجوانان و جوانان انجام خواهد شد و در کنار آن برنامه‌های جانبی برگزاری مسابقات قرآنی و ورزشی و برگزاری اردوهای درون‌استانی و برون‌استانی را اجرا می‌کنیم.

در تمامی مناسبت‌های خاص ملی و مذهبی برنامه‌هایی در سطح محله برگزار خواهد شد و ایستگاه صلواتی این مسجد نیز در این ایام فعال است که در کنار آن توزیع غذای نذری را انجام خواهیم داد. با توجه به شعار سال «جهش تولید با مشارکت مردم» به دنبال برگزاری دوره‌های آموزشی اشتغال‌زایی نیز هستیم و بعد از آن حمایت از این طرح‌ها را از طریق ارائه تسهیلات انجام خواهیم داد. در زمینه جوانی جمعیت هم قرار است که از حضور افراد توانمند و خبره در این زمینه دعوت شود که در مسجد سخنرانی داشته باشند و تشویق زوج‌های جوان و خانواده‌های دارای سه فرزند به بالا را هم مد نظر داریم.

همان‌طور که گفته شد، مسجد قدس همدان نیز از جمله مساجد فعال شهر بوده که 12 مجموعه ذیل آن فعالیت‌های خوب و مستمری دارند؛ این مسجد توانسته است از طریق زیرمجموعه‌های فعال در آن برنامه‌های ارزشمند و شاخصی را در سطح شهرستان و به مراتب بالاتر در سطح استان پیاده و اجرا کند. راه‌اندازی یک مجموعه ورزشی در درون مسجد می‌تواند علاوه‌بر ایجاد انگیزه برای حضور نوجوانان و جوانان در این محل در ایام اوقات فراغت، باعث کاهش استفاده از فضای مجازی و شناسایی استعداد‌های این عزیزان شود. این مسجد در زمینه برنامه‌های قرآنی دارای جلسه قرآن فعال بوده و پویندگان قرآنی با حضور در این جلسات و براساس مراحل مختلف آموزش، مباحث قرآنی را فرا می‌گیرند. سازمان اوقاف و امور خیریه به‌عنوان متولی اصلی امور مساجد باید الگو‌های موفق هر روستا، شهر و شهرستانی را شناسایی کرده و آن‌ها را معرفی کند تا شاهد رونق فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی در تمامی مساجد باشیم.

شعار «ایران قوی» با مسئولیت دادن به نوجوانان و جوانان محقق می‌شود