تقلب، بلیه‌ای که باید مقابل آن ایستاد

جامعه نهادی چندلایه‌ای است که بنا بر عادات، فرهنگ هنجار و ناهنجار حاوی پدیده‌هایی بوده که تحلیل درست آن معمولاً کار ساده‌ای نیست، اما می‌توان گفت که قطعاً خوب و بد آن ریشه‌ها و دلایلی دارد که هریک در جای خود محل بحث است. یکی از پدیده‌های موجود که بی‌شک ناهنجار و ضد ارزش محسوب می‌شود، معضل تقلب در امتحانات و فعالیت‌هایی است که منجر به گرفتن مدارک می‌شود و در انواع مختلف و در قالب‌های چندگانه است؛ گویا برخی عوامل در سطوح متفاوت ازجمله نظارت‌کنندگان بر آزمون‌ها، عمدتاً ناخواسته به‌نوعی در مقابل آن تسلیم و منفعل شده و قهراً به‌طور خفیف به این معضل تن داده و تمکین کرده‌اند! گرچه خوشبختانه اخیراً حساسیت‌هایی برای مقابله با آن درحال شکل‌گیری است.

البته بخش چشمگیری از معلمان، اساتید، عوامل آموزشی، دانش‌آموزان، دانشجویان و کارمندان درحال گذران آموزش‌های ضمن خدمت نسبت به این معضل بی‌تفاوت نیستند و موازین را رعایت کرده و به اصول پایبند هستند، اما از طرفی ما تحقیقاً با درصدی نه‌چندان کم در لایه‌های مختلف مواجهیم که باید برای اصلاح و جلوگیری از این پدیده زشت که می‌تواند روزافزون هم باشد، چاره‌ای اندیشید. بهتر است فکر نکنیم که این پدیده شوم منحصر به مراکز آموزشی خاصی است، بلکه باید بپذیریم که در اکثر مراکز آموزشی در مقاطع مختلف چنین واقعیتی وجود دارد و یا به اعتباری کسی دنبال تطهیر، فرافکنی و تبرئه محل و لایه آموزشی نباشد، به صواب نزدیک‌تر است.

به یاد داشته باشیم ما در کشوری زندگی می‌کنیم که عقاید ارزشمندی داریم و یکی از افتخارات به‌حق ما توجه به نظر علما و حکما است؛ عامه فقها به‌خصوص امام خمینی (ره) قائل بودند به اینکه اگر کسی در جلسه امتحان تقلبی بکند و نمره آن آزمون منجر به گرفتن مدرک و آن مدرک موجب درآمدی شود، آن درآمد مالی مخلوط به حرام و شبهه‌ دارد و این جای تأمل دارد که درآمدهای شبهه‌ناک با زندگی، خانواده و تربیت فرزندان ما چه می‌کند؟

به‌علاوه افرادی که در پایه‌ها، سطوح و مقاطع مختلف دست به چنین اقدام زشتی می‌زنند، یکسره ادعا می‌کنند که ما مدرک تحصیلی فلان را داریم و ده‌ها انتظار نابه‌جا هم داشته و مستمر خود را بستانکار جلوه می‌دهند و در این میان ضمن بدآموزی حق افراد توانا، جدی و حق‌طلب را هم ضایع می‌کنند.

با این اوصاف جا دارد با قوت بگوییم «ای که دستت می‌رسد، کاری بکن» هر فرد در هر جایگاه حقیقی و حقوقی که هست، باید با این پدیده زشت که خرابی‌های زیادی به‌بار می‌آورد، مخالفت عملی کند و انفعال و تسلیم به‌هیچ‌وجه پذیرفته نیست. به‌خصوص انتظار می‌رود از بخش‌های فرهنگی و تربیتی که دراین‌باره با برنامه‌ای حساب‌شده‌تر، وارد شوند.

حتماً بخش‌های نظارتی در انواع مراکز آموزشی که دراین‌باره اقدام‌هایی دارند، باید حساسیت‌های بیشتری به خرج دهند تا هرچه بیشتر شاهد جامعه‌ای پاک‌تر و پیشروتر باشیم، إن‌شاءالله.