یادداشت

مناظرات انتخاباتی در مقطع فعلی با نظم بهتری نسبت به سنوات قبل برگزار شد و مجری مناظرات و البته خود کاندیداها در این انضباط مؤثر بودند؛ در این گفت‌وگو‌ها هر کاندیدا از هر دری سخنی گفت و تقریباً همه مسائل کشور را حلاجی کردند و بنا بر مصالح سیاسی و به‌نحوی که بتواند نظر رأی‌دهندگان را جلب کند، به اظهار نظر پرداختند. هرچند کاندیداها بنا بر ارزش‌های ذهنی و گرایشات سیاسی خود، تاحدودی اولویت‌ها را تعیین می‌کردند، اما شاید اگر کارشناسانه بررسی شود، همه آن‌ها از اولویت یکسانی برخوردار باشند.

تعدد و تنوع موضوعات و اولویت‌ها و متن مناظرات نشان می‌دهد که متأسفانه این مناظرات کمتر توانست بر نظر رأی‌دهندگان تأثیر بگذارد و انگار رأی‌دهندگان براساس شناخت قبلی، رأی خواهند داد. نظرسنجی‌های به‌عمل‌آمده نشان‌دهنده این است که مناظرات تأثیر کمی بر تغییر نظر مردم گذاشته و تأثیرات سه الی چهار درصدی نشان‌دهنده کم‌اثری مناظرات بوده است.

بعضاً می‌شنویم که فلان کاندیدا حرف‌ها و برنامه‌های خوبی دارد، اما حیف که طرفدار ندارد. خوب این نشان‌دهنده کم‌اثر بودن مناظرات است؛ یقیناً نتایج قطعی انتخابات نیز ثابت خواهد کرد کسانی رأی بیشتری می‌آورند که مناصب مهم‌تری داشته‌اند و به مدت طولانی‌تر مسئول بوده و طبیعتاً بیشتر از بقیه دیده شده‌اند و یا جریان فکری حامی با تبلیغات میدانی و چهره به چهره بر آرای او افزوده باشد.

بنابراین متأسفانه باید گفت مناظرات با وجود هیجان واردشده به جامعه، اما کم‌اثر یا شاید بی‌اثر باشد.

اما برای اینکه بتوانیم انتخابات را در سطح کیفی بالاتری در سال‌های آتی برگزار کنیم، باید مناظرات را اثربخش‌تر کنیم تا مردم از برنامه‌های کاندیداها اثر بیشتری بگیرند و رأی خود را براساس دیدگاه‌ها و برنامه‌های کاندیداها بدهند.

پنج مناظره طی 10 روز چطور می‌تواند جامعه را آگاه کند و چرا رقابت‌های انتخاباتی نباید به‌طور مثال 6 ماه زمان داشته باشد؟ واقعاً به مردم باید وقت بیشتری بدهیم تا بتوانند نسبت به کاندیداها شناخت پیدا کنند؛ حتی مدت طولانی‌تر رقابت و تبلیغات به کاندیداها هم فرصت می‌دهد تا برنامه‌های خود را کامل کنند. به اعتقاد نگارنده این مناظرات گرچه خوب بودند، اما کافی نبودند. سؤالات کلی و پاسخ‌های کلی‌تر بدون داشتن یا ارائه مطالعات و روش‌مندی علمی برای دسترسی به هدف، می‌تواند نتایج خسارت‌باری را به دنبال داشته باشد و حتی نمی‌تواند مورد ارزیابی قرار بگیرد.

پس اگر مناظره را به‌عنوان یک روش برای شناخت کافی از دیدگاه‌ها، نظرات و روش‌های کاندیداهای ریاست جمهوری بدانیم، باید این موارد قابلیت اثبات، ارزیابی و پاسخگویی را داشته باشند؛ در غیر این صورت کمی رفع تکلیفی به نظر خواهند رسید و گمراه‌کننده و کم‌اثر!