ابلاغ دیرهنگام طرح جامع شهری همدان فرصتی برای رانت‌خواران

سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش:

بنابراین با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در خصوص سرانجام طرح جامع و به تبع آن طرح تفصیلی شهر همدان و پیامدهای ابلاغ دیرهنگام آن در بدو امر با فاطمه صادقی؛ کارشناس دفتر فنی استانداری همدان و سپس ابراهیم مولوی؛ دانش‌آموخته دکترای برنامه‌ریزی شهری و شهرسازی و عضو و رئیس شورای اسلامی دوره چهارم و پنجم شورای اسلامی همدان گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

کارشناس دفتر فنی استانداری همدان با بیان اینکه طرح جامع شهر همدان اعلام شده اما تاکنون ابلاغ نشده، گفت: طرح تفصیلی شهر نیز در مرحله قرارداد از سوی شهرداری در حال پیگیری است. درواقع تا زمانی که طرح جامع شهری تصویب و نهایی نشود، قطعاً قرارداد طرح تفصیلی نمی‌تواند منعقد شود.

فاطمه صادقی در پاسخ به اینکه چرا طرح جامع شهری همدان همچنان در مرحله اعلام قرار داشته و ابلاغ نهایی نمی‌شود؟ اذعان کرد: یکسری ایرادات بر اساس زمینه‌های مورد نظر وزارت راه و شهرسازی و نیز شورای عالی بر طرح وارد است؛ اما برای اینکه در زمان صرفه‌جویی شود طرح به استان بازگردانده نشده بلکه ایرادات مستقیماً توسط شورای عالی با مشاور تهیه طرح در میان گذاشته شده تا نسبت به مرتفع کردن آن‌ها اقدام کند.

وی با بیان اینکه ما نیز در پی رفع ایراد جزئی ازسوی مشاور و بازگرداندن طرح به شورای عالی جهت بررسی، منتظر ابلاغ طرح هستیم، خاطرنشان کرد: برای رفع این نواقص بازه زمانی مشخصی وجود ندارد چراکه متولی خود وزارت راه و شهرسازی است.

در ادامه دانش‌آموخته دکتری برنامه‌ریزی شهری و شهرسازی نیز در واکنش به این سؤال که ابلاغ دیرهنگام طرح جامع و تفصیلی چه پیامدهایی را به‌دنبال خواهد داشت؟ گفت: در شهرهای توسعه‌یافته زندگی انسان‌ها به سرمایه‌هایی که در اختیارشان قرار دارد، بستگی دارد اما در داخل شهرهای ما املاک جزو دارایی‌ها پایدار مردم است؛ بنابراین اینکه ما در طرح‌های جامع و تفصیلی یا طرح‌های مجموعه شهری برای این سرمایه مردمی تصمیم‌گیری می‌کنیم، زندگی، اموال و دارایی شهروندان را دچار نوسان کرده‌ایم حال آنکه این امر قطعاً بر روح و روان مردم، نشاط و کیفیت زندگی آن‌ها تأثیرگذار خواهد بود، این در حالی است که مجموعه تلاش طراحان، شهرسازان و برنامه‌ریزان شهری بالا بردن کیفیت زندگی شهری و ایجاد آرامش برای شهروندان است.

ابراهیم مولوی ادامه داد: اما ما از طریق تدوین طرح‌های بالادستی با عنوان سند توسعه شهر همچون طرح‌های جامع و تفصیلی شهری، برای همدان با جمعیت ساکن حدود 700 تا 750 هزار نفر، جمعیت روزانه یک میلیون نفر و با درنظر گرفتن جمعیت حوزه نفوذ این کلان‌شهر به لحاظ دریافت خدمات فرهنگی، اجتماعی، پزشکی، درمانی، اقتصادی و غیره، زیست شهری را در فضای بی‌تدبیری گرفتار می‌کنیم.

وی تأکید کرد: نکته این است که تهیه طرح جامع شهر همدان خود چندین سال طول کشید و چند ماهی هست که بالأخره در شورای عالی معماری و شهرسازی ایران مصوب شده؛ بنابراین این شائبه پیش می‌آید که چه دست‌ها و رانت‌هایی پشت قضیه است؟ چه زمین‌هایی باید برای بعضی‌ها خریداری شود و از چنگ چه کسانی بیرون آید تا این طرح ابلاغ شود؟

این استاد دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا همدان با بیان اینکه این روند برای مدیریت ارشد شهری و استانی بسیار زشت و زننده است که طرح توسعه و سند توسعه کلان‌شهر همدان بعد از چندین ماه هنوز ابلاغ نشود، خاطرنشان کرد: وقتی طرح جامع ابلاغ نمی‌شود طبق اطلاعاتی که من به‌عنوان مثلاً مسئول به آن دسترسی دارم فراهم‌کننده رانت است؛ برای مثال من که باخبر می‌شوم فلان اتوبان و کمربندی قرار است از فلان جا رد شود، زمین‌های در مسیر اجرای آن را قبل از ابلاغ به ثمن بخس خریداری می‌کنم.

مولوی با تأکید بر اینکه چیزی جز رانت و فساد نتیجه ابلاغ دیرهنگام طرح نخواهد بود، خاطرنشان کرد: از طرفی در بسیاری از موارد کاربری املاک حریم و محدوده شهری در طرح جامع مشخص می‌شود؛ بنابراین وقتی عده کمی از مفاد طرح اطلاع داشته و مابقی مردم بی‌اطلاع هستند فضای رانت ایجاد شده و این فرصت برای بهره‌برداری فسادگونه آن‌ها فراهم می‌شود.

وی ادامه داد: از سوی دیگر طرح جامع شهری، سند بالادستی توسعه طرح تفصیلی شهری است؛ بنابراین وقتی ما طرح جامع نداشته باشیم پر واضح است که از داشتن طرح تفصیلی نیز محروم خواهیم ماند.

این دانش‌آموخته دکتری برنامه‌ریزی شهری و شهرسازی با بیان اینکه در نبود این طرح‌ها، بسیاری از سرمایه‌گذارانی که قصد سرمایه‌گذاری در شهر همدان به‌ویژه در حوزه ایجاد مجموعه‌های ورزشی و تفریحی همچون پارک آبی و غیره را دارند معطل ابلاغ این طرح مانده‌اند، ابراز کرد: درواقع جهات توسعه شهر همدان مشخص نیست زیرا در صورت ابلاغ مثلاً اگر معلوم شودکه از انتهای شهرک بهشتی تا تفریجان و تا جاده سد اکباتان قرار است به محدوده شهر اضافه شود، یقیناً برای این محدوده برنامه‌ریزی در دستور کار قرار خواهد گرفت و گرانی ملک، مسکن و اجاره‌بهای منازل در همدان تعدیل خواهد شد.

مولوی ادامه داد: یا اینکه در حوزه ساخت مسکن ملی که دولت به‌دنبال اجرای آن است و زمینی برای آن در شهر همدان پیدا نمی‌شود و مجبور شدن اراضی باغ میوه را در اطراف فرودگاه که به لحاظ امنیتی با مشکل مواجه است به آن اختصاص دهند در صورتی که اگر این طرح زودتر ابلاغ شده بود زمین‌های بهتری در اطراف جاده حسن‌آباد سمت دانشگاه آزاد، رباط شورین، سرخ‌آباد و تفریجان و غیره به این امر اختصاص می‌یافت.

وی با بیان اینکه درواقع ابلاغ دیرهنگام این طرح پیامدهای خوبی برای کلان‌شهر و کهن‌شهر همدان ندارد، گفت: البته اینکه عنوان می‌شود طرح در مرحله اعلام است و مشکلات آن احصا و مجدداً به مشاور جهت رفع نارسایی‌ها توسط شورای عالی ارجاع شده، خود نکته قابل تأملی است زیرا شورای عالی نهاد تصمیم‌گیرنده است نه کارشناسی؛ بنابراین قبل از اینکه پرونده‌ای جهت تصمیم‌سازی به آن ارجاع شود در جلسات کارشناسی مورد کنکاش قرار می‌گیرد؛ البته اگر هم چنین فرایندی در دستور کار است بازهم مشاور نباید چندین‌ماه تعلل کرده و رفع نقص نکند و یک شهر را بلاتکلیف بگذارد.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد گویا همدان به حال خود رها شده و کسی نگران حال و روزش نیست و هرکس می‌تواند سهمی از شهر را برداشته و آن را از آن خود دانسته و برای آن برنامه‌ریزی می‌کند؛ زیرا در غیر این صورت طی 6 ماه گذشته باید یکی پیدا می‌شد که پیگیر ابلاغ طرح جامع باشد نه اینکه بنشینند که مشاور هروقت دلش خواست نسبت به رفع نواقص اقدام کرده و بازهم ما همدانی‌ها ماه‌ها معطل بی‌تدبیری‌های این نورچشمی باشیم.