مصرف زیاد نان سفید موجب مشکلات گوارشی می‌شود

آرزو کاوه‌ئی ابراز کرد: در دهه‌های اخیر مصرف نان سفید افزایش یافته است، درحالی که این نوع نان در مقایسه با نان کامل ازنظر تغذیه‌ای ارزش کمتری دارد و نان‌هایی که به مقدار استاندارد و معینی سبوس دارند اگرچه رنگشان تیره‌تر است، اما ارزش غذایی بیشتری دارند.

وی ادامه داد: مصرف زیاد نان سفید هزینه‌های بهداشتی و درمانی را بالا می‌برد و کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان تأکید کرد: غلات کامل جزء آن‌دسته از مواد غذایی هستند که می‌توانند سبب کاهش خطر بیماری‌های مزمن شوند؛ زیرا دارای فیبر، منیزیم، فولات، آنتی‌اکسیدان‌ها، فیتواستروژن‌ها، پیریدوکسین و پتاسیم هستند که می‌توانند سبب کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن غیر واگیر شوند.

کاوه‌ئی بیان کرد: نان کامل (مانند سنگک تهیه‌شده با آرد کامل) نسبت به نان‌های تهیه‌شده با آرد سفید از ارزش تغذیه‌ای بالاتری برخوردار است.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: در ایران نیز از دیرباز کشت گندم رواج داشته و نان تهیه‌شده از آرد گندم، قوت غالب ایرانیان را تشکیل می‌دهد؛ ازاین‌رو سلامت و کیفیت آرد و نان مصرفی، عاملی مهم در تأمین و ارتقای سلامت ایرانیان و پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری‌های متابولیک غیر واگیر به‌شمار می‌رود.

وی ادامه داد: روزانه قسمت اعظمی از انرژی، پروتئین (تأمین بیش از ٤٥ درصد نیاز روزانه)، املاح معدنی همچون فسفر و ویتامین‌های گروه B مورد نیاز ما از طریق نان تأمین می‌شود.

کاوه‌ئی افزود: مصرف سرانه نان در کشور حدود ١١٤ کیلوگرم در سال (معادل ٣١٠ گرم در روز) است که حدود ٤٠-٥٠ درصد انرژی دریافتی و حدود 4٥ درصد پروتئین روزانه را تأمین می‌کند.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان یادآور شد: در اقشار کم‌درآمد که نان بیشتری مصرف می‌کنند، تا 60 درصد پروتئین روزانه از نان تأمین می‌شود و بیش از 3٠ درصد کلسیم و فسفر روزانه که در افراد فقیر به ٤٥ درصد هم می‌رسد نیز از نان روزانه تأمین می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: مصرف سرانه سالانه نان در ایران ٣٧ درصد بیش از متوسط مصرف سرانه سالانه کشورهای خاورمیانه است و بررسی‌های انجام‌شده در ایران نشان داده است که مردم کشورمان نان کامل را کمتر و نان سفید را بیشتر مصرف می‌کنند.

کاوه‌ئی افزود: براساس گزارش در سال ٢٠١٩ سه مورد از ١٥ عامل اصلی خطر مرگ زودهنگام در جهان، مربوط به عوامل خطر رژیم غذایی شامل مصرف زیاد سدیم (نمک)، مصرف کم غلات کامل و مصرف کم حبوبات بود که در ایران مصرف کم غلات کامل، اصلی‌ترین عامل خطر رژیم غذایی در مرگ زودهنگام بود.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: همچنین براساس این گزارش، در سال ٢٠١٩ بالغ‌بر ٢٩ هزار مرگ زودرس (حدود ٧/٤ درصد از کل مرگ‌ها) به‌دلیل بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و برخی از سرطان‌ها منتسب به مصرف کم غلات کامل در ایران بود.

وی با اشاره به اینکه نخستین عامل خطر سال‌های ازدست‌رفته عمر در ایران منتسب به مصرف کم غلات کامل بود، تأکید کرد: مصرف نانی که با آرد سفید تهیه می‌شود، خطر اضافه وزن و چاقی، بیماری‌های غیر واگیردار به‌ویژه دیابت، چربی خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان‌ها و همچنین کمبود ریزمغذی‌ها را افزایش می‌دهد.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان اظهار کرد: فرآیند تصفیه، هم جوانه غنی از پروتئین و هم بخش‌های سبوس پُرفیبر دانه را حذف می‌کند تا آرد نرم‌تر و سفیدتر در مقایسه با آرد کامل به‌دست آید؛ به همین دلیل نان‌های تهیه‌شده از آرد سفید نسبت به نان‌های تهیه‌شده از آرد کامل رنگ سفیدتری دارند.

وی توضیح داد: از طرف دیگر آرد کامل با استفاده از تمام قسمت‌های دانه تهیه می‌شود، به همین دلیل نان تهیه‌شده از این نوع آرد ازنظر تغذیه‌ای ارزشمندتر است.

کاوه‌ئی گفت: نان کامل از آردی تهیه می‌شود که هر سه بخش دانه گندم (سبوس، جنین، آندوسپرم) در آن حفظ می‌شود و چنین نانی از پروتئین، کلسیم، آهن و ویتامین بالایی برخوردار بوده و قادر است بخش بسیاری از نیازهای جامعه به مواد مغذی را تأمین کند.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان افزود: همچنین نان کامل از منابع اصلی تأمین فیبر است که وجود آن در تضمین کارکرد طبیعی دستگاه گوارش انسان ضروری است.

وی بیان کرد: مصرف غلات کامل کاهش خطر بیماری‌های دیابت، بیماری‌های قلبی- عروقی، چاقی، بیماری‌های گوارشی، مشکلات متابولیکی و برخی از سرطان‌ها را به دنبال دارد؛ اما، با وجود فواید بسیاری که نان کامل دارد، درصد بالای سبوس‌گیری و حذف جنین در تولید آرد برای انواع نان‌های سنتی و فانتزی رخ می‌دهد.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان ادامه داد: جایگزینی غلات کامل به‌جای غلات تصفیه‌شده به‌عنوان راهکاری جهت حفظ وزن در محدوده طبیعی است؛ چراکه احساس سیری زودهنگام، کُند شدن هضم و جذب نشاسته، کاهش جذب مواد قندی و چربی‌ها و کاهش اکسایش لیپیدها را در پی دارد.

وی یکی از توصیه‌های مهم و اساسی برای پیشگیری از احتمال ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر ازجمله دیابت نوع دو بیماری‌های قلبی- عروقی و حتی برخی سرطان‌ها را دریافت فیبر کافی با استفاده از غلات کامل در برنامه غذایی و به حداقل رساندن غلات تصفیه‌شده مانند آرد سفید و کم‌سبوس خواند.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان تصریح کرد: مصرف غلات کامل با کاهش خطر بیماری‌های مزمن مرتبط با استرس اکسیداتیو و اختلالات مرتبط با افزایش سن، مانند بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان، دیابت نوع دو و چاقی مرتبط است.