تولید محصولات باغی، مزیت نسبی کشاورزی در کردستان

اصل مزیت نسبی بر این تاکید دارد که یک منطقه نسبت به مناطق دیگر در تولید یک یا چند محصول دارای توانایی بیشتری است؛ بنابراین همواره توصیه شده است برنامه‌ریزان بخش کشاورزی این مهم را در نظر داشته باشند و زمانی که منطقه‌ای مزیت نسبی در تولید یک یا چند محصول بیشتری داشته باشد توان رقابت بالاتری را هم در بازارهای داخلی و هم خارجی خواهد داشت.

کردستان یکی از مناطق مستعد کشور در بخش کشاورزی به شمار می‌رود و این مهم منجر شده که یک میلیون و ۱۶۰ هزار هکتار از اراضی این استان به محصولات زراعی و ۵۶ هزار و ۵۵۷ هکتار آن هم به باغات اختصاص پیدا کند.

در بین تولیدات باغی، محصولاتی که بیشترین مزیت نسبی را در این استان دارند شامل توت فرنگی، گردو و انگور دیم است که از لحاظ تولید این سه محصول به ترتیب دارای رتبه‌های اول و دوم است.

فصل برداشت محصولات باغی در کردستان از اواسط اردیبهشت ماه و با برداشت توت فرنگی آغاز می شود و تا پاییز و برداشت انگور و گردو ادامه دارد. 

تولید سالانه ۴۷۰ هزار تن محصولات باغی در استان

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان اظهار کرد: کشاورزی یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی استان را تشکیل داده به گونه ای که ۱۸ درصد تولید ناخالص داخلی و ۳۰ درصد اشتغال استان مربوط به این بخش است.

زاهد حاجی‌میرزایی افزود: در بین زیربخش های کشاورزی استان، حوزه باغی از لحاظ درآمد و اشتغال یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین زیربخش هاست.

وی ادامه داد: ۵۶ هزار و ۵۵۷ هکتار از اراضی کشاورزی استان به باغات اختصاص پیدا کرده است و سالانه ۴۷۰ هزار تن انواع محصولات باغی در این منطقه تولید و روانه بازار و یا واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی می شود.

عمده محصولات باغبانی که در فصل بهار و اوایل تابستان در استان کردستان برداشت می‌شود شامل توت فرنگی، آلبالو، گیلاس، زردآلو، توت درختی و همچنین گل محمدی است.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان بیان کرد: ۷۰ هزار تن توت فرنگی، ۱۲ هزار تن آلبالو، ۱۳ هزار تن گیلاس، ۱۷ هزار تن زردآلو، هزار و ۷۰۰ تن توت درختی و هزار و ۱۰۰ تن گل محمدی از باغات استان در سال جاری برداشت شده است.

حاجی میرزایی با اشاره به اینکه کردستان رتبه نخست سطح و تولید توت فرنگی در کشور را دارد، افزود: استان از لحاظ تولید محصولات هسته دار شامل گیلاس، آلبالو و گوجه نیز دارای رتبه هفتم در سطح کشور است. 

بیشترین رشد تولید در استان مربوط به گل محمدی است

وی بیشترین میزان رشد محصولات باغی در سال جاری نسبت به سال گذشته را مربوط به گل محمدی خواند و بیان کرد: با توجه به استقبال گسترده جامعه کشاورزان در سال‌های اخیر و توسعه بیش از پیش محصول گل محمدی امسال شاهد بیشترین میزان رشد در تولید آن نسبت به محصولات دیگر هستیم.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان ادامه داد: در بیشتر محصولاتی که طی فصل بهار و اوایل تابستان برداشت شده به غیر از توت فرنگی امسال افزایش رشد را شاهد بودایم.

حاجی‌میرزایی کمترین میزان رشد و بیشترین افت تولید در محصولات باغی استان را مربوط به توت فرنگی خواند و گفت: به دلیل بارندگی های شدید و نابهنگام و بارش تگرگ در فصل بهار و همزمان با فصل گلدهی مزارع توت فرنگی، در چین نخست برداشت این محصول خسارت بیش از پنج هزار تن اتفاق افتاد.

وی یادآور شد: کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان همواره پیشنهاد کرده اند در راستای کاهش خسارت به محصولات کشاورزی به ویژه توت فرنگی اقدام به ایجاد تونل های پلاستیکی در این مزارع کنند. 

توسعه صنایع تبدیلی، کاهش ضایعات محصولات باغی

یکی از کارشناسان حوزه باغی در استان هم اظهار کرد: تولید بخش کشاورزی بر مبنای مزیت نسبی یکی از عوامل مهم در افزایش عملکرد به شمار می رود. 

چیا ابراهیمی اضافه کرد: در جوامع در حال توسعه که بخش کشاورزی آن نیمه مکانیزه است  هنوز در قسمت هایی از آن عملیات کشاورزی به طور سنتی انجام می شود و کشاورزان براساس آنچه نسل به نسل به آنها رسیده اقدام به کشت محصول می کنند. 

وی ادامه داد: در یک دهه اخیر تحولاتی در بخش کشاورزی و باغداری هم روی داده است ولی از آنجا که سطح باغات در استانی هم چون کردستان به دلیل توپوگرافی کوهستانی آن زیاد بالا نیست و یا دارای شیب است بنابراین نیاز به طراحی تجهیزات مدرن متناسب به وضعیت منطقه وجود دارد. 

این کارشناس کشاورزی بیان کرد: برای مکانیزه کردن باغات، باغداران به حمایت دولتی نیازمند هستند تا تسهیلات و تجهیزات لازم را در اختیار داشته باشند و بتوانند با مدیریت بهتر هزینه های تولید را کاهش دهند و  در نتیجه تولید ثروت بیشتری کنند. 

ابراهیمی یادآور شد: یکی از مشکلات در بخش باغداری به ضایعات محصولات تولیدی در این بخش بر می گردد که برای کاهش ضایعات و ایجاد ارزش افزوده نیاز به توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی داریم که با این اقدام بستر اشتغال هم برای جوانان منطقه فراهم خواهد شد.

در مقوله بیشترین و کمترین میزان رشد تولید محصولات باغی، عوامل متعددی همچون تفاوت در فصل گلدهی گونه‌های مختلف باغی و حساسیت درختان به بروز اختلاف دمایی، بروز عوامل قهری شامل بارندگی، تگرگ و سرمای دیررس بهاره دخیل است.

همچنین میزان تولید تابع مستقیمی از سطح زیر کشت و توسعه باغات سالانه انواع محصولات باغی است و باتوجه به پتانسیل اراضی باغی استان از لحاظ نوع خاک، اقلیم منطقه و میزان آب در دسترس، استقبال کشاورزان به برخی گونه ها متغیر است.