آفت‌های سرمایه‌‌گذار در شهر؛

عدم شناخت سرمایه‌گذار و عمر کوتاه مدیریت شهری

سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش:

از کارخانه آسفالت شهرداری همدان در داق‌داق آباد گرفته تا پروژه عصر طلایی که پس از سال‌ها اختلاف بر اثر مشکلات مرتبط با دریافت مجوزها و پرداخت سهم شهرداری بالأخره شاهد افتتاح نیم‌بند آن بودیم و یا بهره‌برداری از بازار بزرگ سینا که پس از 18 سال زیان‌ده بودن بالأخره سال گذشته افتتاح شد.

البته داستان سرمایه‌گذاری‌های بی‌نتیجه و زیان‌ده به همین‌جا ختم نمی‌شود، اگر دوری در سطح شهر بزنید شاهد پروژه‌های نیمه‌کاره همچون پارکینگ آقاجانی‌بیگ خواهید بود، همچنین می‌توان به عقب‌نشینی قرارگاه خاتم از پروژه‌های شهری به‌عنوان سرمایه‌گذار اشاره کرد حال آنکه پیشتر نیز شاهد توقف پروژه‌های مرتبط با حوزه سرمایه‌گذاری همچون میدان تره‌بار و اسکای‌مال و رفتن سرمایه‌گذار ترک از شهرک ویلایی نیز بوده‌ایم.

تأسف‌بارتر اینکه امروز حتی سایر پروژه‌های مرتبط با حوزه سرمایه‌گذاری شهری همچون بازار پرندگان و مجتمع فرهنگی و رفاهی محله کبابیان نیز سرمایه‌گذار پای کار ندارند.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا درخصوص آسیب‌های موجود در حوزه سرمایه‌گذاری شهری با خسرو سامری که سوابقی همچون شهردار همدان، معاون اداری مالی و معاون فرهنگی شهرداری همدان، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت‌، معاون برنامه‌ریزی و ‌معاون عمرانی استاندار همدان را در کارنامه خود دارد گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

وی عنوان کرد: پیش از پرداختن به موضوع لازم است این نکته را مورد توجه قرار داد که سرمایه‌گذاری موضوعی چند بعدی است؛ بنابراین به نتیجه رسیدن آن تنها شامل پای کارآمدن دستگاه متولی در حوزه جذب سرمایه‌گذار نمی‌شود، سایر ارگان ‌ها و قوای مختلف نیز باید در این راستا همکاری لازم را داشته تا نتیجه مطلوب حاصل شود.

شهردار اسبق همدان با ابراز اینکه سرمایه‌گذار به‌دنبال آن است که به‌صورت بهینه و در مقطع زمانی مشخص از محل سرمایه‌گذاری خود نتیجه و منافع لازم را به‌‌صورت مادی و معنوی کسب کند، تصریح کرد: بازهم تأکید می‌کنم سرمایه‌گذاری مبحثی چند بعدی است که وقتی شهرداری، حوزه مدیریت شهری و یا حتی سایر ارگان‌ها برای جذب سرمایه‌گذار اقدام می‌کنند حتماً باید به این نکته توجه داشته باشند که شرایط و زیرساخت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری را از طرق مختلف تأمین کنند.

سامری افزود: برای مثال وقتی سرمایه‌گذاری برای ساخت و ساز یا ساخت اماکن تفریحی و توریستی در شهر ورود می‌کند، حتماً بخش‌های دیگر همچون اداره کل میراث فرهنگی در فراهم کردن زیرساخت‌ها ورود کرده و در عین حال سایر بخش‌ها همچون فرمانداری، اداره کل راه و شهرسازی و غیره نیز باید پای کار بیایند.

وی ادامه داد: با این مقدمه اگر بخواهیم بازگشتی به موضوع جذب سرمایه‌گذار توسط مدیریت شهری و آسیب‌های مترتب به آن داشته باشیم، ذکر این نکته ضروری است که بستر مناسب، امکانات، توانایی، ظرفیت و قابلیت‌های سرمایه‌گذاری در شهر بسیار زیاد است.

معاون ادوار گذشته اداری مالی شهرداری همدان با اشاره به اینکه بنا به وجود این ظرفیت‌ها، شهرداری و در سطح کلان آن مدیریت شهری می‌تواند در بهره‌مندی از این فرصت نقش مهمی ایفا کند، تشریح کرد: از طرفی همگان بر این امر واقف هستند که دولت در معنای عام آن (شامل شهرداری‌ها به‌عنوان یک نهاد عمومی نیز می‌شود) یقیناً نه قادر خواهد بود و نه مأموریتی برای آن‌ها تعریف شده که تمامی پروژه‌های مختلف را خود به‌تنهایی اجرا کند.

سامری ادامه داد: برای مثال امروز ساخت و احداث شهر بازی، پارک آبی و مراکز خرید بزرگ (مال) مورد نیاز در شهرها بنا به هزینه چند هزار میلیارد تومانی یقیناً از توان شهرداری خارج است؛ بنابراین لازم است در این بخش‌ها مدیریت شهری به بسترهای موجود همچون جذب سرمایه‌گذار رجوع کند.

وی با بیان اینکه باید زمینه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری در شهرها فراهم شود، افزود: سال جاری رهبری نیز منطبق بر شعار سال بر ضرورت جلب مشارکت بخش خصوصی در بخش‌های مختلف توسعه‌ای اشاره کرده‌اند که یکی از آن‌هاحوزه مدیریت شهری است.

این فعال مدیریت شهری با بیان اینکه متأسفانه امروز باوجود تلاش‌هایی که در عرصه جذب سرمایه‌گذار در شهرداری‌ها انجام می‌شود همچنان موانع زیادی پیش روی آن‌ها است که شهرداری همدان نیز از این قاعده مستنثا نیست، خاطرنشان کرد: در استان ما که همواره برای اجرای طرح‌ها با کمبود زمین مواجه هستیم یکی از موانع اصلی به عدم امکان تأمین زمین مناسب برای سرمایه‌گذاری بازمی‌گردد.

سامری ادامه داد: این امر بدان جهت اهمیت دارد که متقاضی سرمایه‌گذاری به‌دنبال آن است که متناسب با تعریفی که از این امر دارد بتواند به‌موقع و به اندازه مناسب عایدی لازم را از محل مورد نظر کسب کند؛ برای مثال برای سرمایه‌گذاری در ساخت مرکز خرید بزرگ (سیتی‌سنتر) نمی‌توان انتظار داشت که زمینی در حواشی شهر که عبور و مرور در آن کمتر بوده و یا در منطقه‌ای است که ارزش افزوده کمتری به آن تعلق می‌گیرد، سرمایه‌گذار پای کار آمده و موفق عمل کند.

وی با بیان اینکه مسئله بعدی تأمین زیرساخت‌ها است که به چندبعدی بودن سرمایه‌گذاری بازمی‌گردد، ابراز کرد: وقتی محلی برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌شود باید به‌موقع زیرساخت‌هایی همچون آب، برق، گاز، راه‌های دسترسی و پارکینگ‌هایی که برای آن تعریف شده توسط سایر ارگان‌ها تأمین شود.

وی با اشاره به اینکه فراهم شدن زیرساخت‌ها باعث رغبت بیشتر سرمایه‌گذار در ادامه مسیر فعالیت خواهد شد، اذعان کرد: مانع بعدی به میزان و چگونگی سرمایه‌گذاری بازمی‌گردد زیرا در نگاه بیشتر شهرداری‌ها، سرمایه‌گذار قلک پولی است که در بدو امر از این طریق قادر به تأمین نقدینگی مناسب برای رفع مشکلات خود خواهد شد؛ حال آنکه وقتی سرمایه‌گذار در هر بخش وارد می‌شود علاقه‌مند است که آورده خود را در محلی که قصد سرمایه‌گذاری در آن را دارد به‌کار گیرد نه اینکه بخشی از آن را برای مباحثی همچون صدور پروانه ساختمانی، تأمین زیرساخت‌ها، راه و غیره صرف کند.

این شهردار پیشین همدان خاطرنشان کرد: این نگاه باعث می‌شود که سرمایه‌گذار در مسیر فعالیت خود با کمبود نقدینگی مواجه شود، بنابراین باید به این نکته توجه کرد که وقتی سرمایه‌گذاری را برای انجام پروژه‌ای در شهر دعوت می‌کنیم باید کلیه زیرساخت‌های ابتدایی برای او فراهم شود تا این احساس را داشته باشد که آورده او مستقیماً در پروژه تعریف‌شده خود او صرف شده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به ثمر خواهد نشست.

سامری ادامه، داد: مانع بعدی دخالت‌های بی‌مورد و مدیریت سلیقه‌ای است که عموماً از جهات مختلف با تغییر مدیریت شاهد آن هستیم، حال آنکه عمر مدیریت در کشور به‌ویژه در حوزه شهری، طولانی نیست.

وی با اشاره به چگونگی تأثیرگذاری این امر در روند سرمایه‌گذاری، گفت: ممکن است سرمایه‌گذاری با یک مدیر شهری در دوره‌ای قراردادی را منعقد و کار خود را آغاز کرده و حتی تا مراحلی از اجرا نیز پیش می‌رود اما با تغییر مدیریت تعاریف مختلف در حوزه سرمایه‌گذار به‌درست یا غلط نمود پیدا می‌کنند.

وی افزود: بنابراین ممکن است سرمایه‌گذاری در حال اجرا به طور کلی از سوی مدیر جدید کنار گذاشته شود و یا ایرادی به آن وارد بدانند که نمونه آن در شهرهای مختلف به‌ویژه همدان بسیار است؛ برای مثال پروژه میدان تره‌بار در یک دوره‌ای در خصوص احداث آن قرارداد لازم با سرمایه‌گذار بسته شد اما در دوره مدیریت بعدی به قرارداد اشکالاتی را وارد دانستند و همین امر به توقف پروژه انجامید.

شهردارسابق همدان با بیان اینکه باید به سرمایه‌گذار این اطمینان را بدهیم که با تغییر مدیریت و نگرش‌ها، در مسیر سرمایه‌گذاری او خلل وارد نخواهد شد، گفت: مبحث بعدی شناخت واقعی است، هر کسی که خود را سرمایه‌گذار معرفی کرد را نباید به‌راحتی پذیرفت.

سامری با بیان اینکه برخی از این افراد ممکن است سرمایه‌گذار نبوده و یا در حد این پروژه‌ها نباشند، گفت: در حال حاضر در شهرداری یک سازمان سرمایه‌گذاری تأسیس شده و در شورای شهر نیز کمیسیونی به این امر مبادرت می‌کند، حال آنکه در سطح کلان نیز ما سازمان حمایت از سرمایه‌گذاری را در زیرمجموعه وزارت اقتصاد داریم اما مسئله این است که این ظرفیت‌ها به‌صورت موازی کار می‌کنند، برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب نیازمند تجمیع فعالیت‌ها در یک سمت و هم‌پوشانی آن‌ها هستیم.

وی با تأکید بر اینکه ما در مسیر پیشرفت شهرها راهی جز جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی نداریم، تصریح کرد: مدیریت شهر باید مجموعه کاملی از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری را تهیه کرده و ضمن فراهم کردن زیرساخت‌ها و حتی فراهم کردن طرح‌های توجیه اقتصادی هرکدام از پروژه‌های آن‌ها را در همایش‌ها و نمایشگاه‌های داخلی و خارجی با موضوع سرمایه‌گذاری معرفی و ارائه کرده و از توان شرکت‌های بزرگی همچون شرکت سیاحتی علیصدر و شرکت نمایشگاه‌ها بین‌المللی که در زیرمجموعه شهرداری هستند نیز در این مسیر بهره ببرند.