یکی از بزرگ‌ترین مشکلات اقتصادی بخش کشاورزی ایران از گذشته پایین بودن میانگین درآمد و نبود شغل کافی روستاییان بوده، همچنین می‌توان گفت دلیل بسیاری از نابسامانی‌ها، گسترش فقر، نابرابری، مهاجرت و غیره کسب درآمد پایین، است حال آنکه این امر دلایل بسیاری دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها بیکاری پنهان و آشکار موجود در بخش کشاورزی است که علت آن نیز عدم قابلیت اشتغال‌زایی در این بخش است.

بخش کشاورزی از لحاظ به‌کارگیری نیروی انسانی با مشکلات فراوانی روبه‌روست و هرچه زمان می‌گذرد، به تعداد این مشکلات افزوده خواهد شد، ناتوانی بخش کشاورزی در جذب نیروی انسانی و رشد جمعیت جویای کار، افزایش تقاضای کار از سوی زنان، کم و کوچک بودن واحدهای زراعی و باغی در روستاها باعث فشار بیش از حد بر زمین شده است.

زیاد بودن افراد شاغل در این بخش باعث کاهش بهره‌وری نیروی کار شده و بیکاری در روستاها را گسترش داده، این امر و بیکاری‌های فصلی باعث کاهش درآمد روستاییان و ایجاد انگیزه مهاجرت به شهرها شده و در همین راستا برنامه‌های مختلفی برای اشتغال روستاییان دنبال می‌شود.

صندوق کارآفرینی امید به‌عنوان حامی اشتغال روستایی طرحی با عنوان «روستای نوفن» را دنبال می‌کند تا با استفاده از محصولات فناورانه شرکت‌های دانش‌بنیان و انتقال فناوری به روستاها و رونق اشتغال، بازدهی آن‌ها بالا رفته و تولید افزایش پیدا کند.

ایده اولیه طرح روستای نوفن با بهره‌گیری از جلسات کارشناسی با برخی از اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس، ستادهای مختلف معاونت علمی ریاست جمهوری، پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد و غیره با دو هدف اصلی افزایش بهره‌وری کسب و کارهای روستایی و استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور دارای محصول به تکامل رسید.

تیرماه سال گذشته اجرای طرح «روستای نُوفَن» در همدان کلید خورد و رویداد هم‌اندیشی انتقال فناوری به روستاها نام مذکور و بررسی توانمندی‌های استان همدان برای اجرای این طرح، به میزبانی صندوق کارآفرینی امید استان همدان برگزار شد.

حال پس از گذشت یک سال برآن شدیم تا با کارشناس توسعه کسب و کار صندوق کارآفرینی استان همدان گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

فرزان ‌عزت‌پور با تأکید بر اینکه صندوق کارآفرینی که در قالب پرداخت تسهیلات خوداشتغالی برای کسب و کارهای خرد فعالیت می‌کند، چند طرح برای هدفمند کردن پرداخت‌ها دنبال می‌کند که یکی از آن‌ها اجرای طرح «روستای نوفَن» است، گفت: موضوع این طرح انتقال فناوری به کسب و کارهای روستایی است.

وی ابراز کرد: در گذشته سیاست‌های صندوق در راستای اشتغال محض بود اما امروز موضوع «انتقال فناوری همراه با اشتغال» برای افزایش مهارت و درآمد روستاییان در اولویت است و صندوق کارآفرینی امید به‌عنوان حامی اشتغال روستایی طرح «روستای نوفَن» را دنبال می‌کند تا با استفاده از محصولات فناورانه شرکت‌های دانش‌بنیان و انتقال فناوری به روستا‌ها و رونق اشتغال، بهره‌وری تولید افزایش پیدا کند.

کارشناس توسعه کسب و کار صندوق کارآفرینی استان همدان با بیان اینکه در حوزه تأمین مالی اجرای این طرح، چند مدل مورد توجه است، اذعان کرد: برای مثال برای با ایجاد کسب و کار در روستا نسبت به خرید فناوری از شرکت‌های دانش‌بنیان اقدام کرده و تأمین مالی لازم در این بخش را با پرداخت تسهیلات برعهده می‌گیریم.

عزت‌پور با بیان اینکه در مدل بعدی، شرکت فناور در روستا مستقر شده و فناوری خود را در اختیار اهالی قرار می‌دهد، اذعان کرد: در مدل‌های بعدی تأمین مالی در دو سوی شرکت فناور و کسب و کار روستایی انجام می‌شود و یا اینکه این تأمین مالی به‌صورت پشتیبانی صورت می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه سال گذشته با میزبانی صندوق کارآفرینی استان جلسه‌ای با حضور مدیران کشوری صندوق برگزار شد که در آن نسبت به تبیین طرح اقدام کردیم، افزود: مدیران اقتصادی استانداری، مدیران دستگاه‌های اجرایی مرتبط با این موضوع به‌ویژه جهاد کشاورزی و فعالان حوزه کشاورزی و درنهایت شرکت‌های فناور پارک علم و فناوری، به این جلسه دعوت شدند اما تعداد قابل توجهی از مدعوین در جلسه حاضر نشدند.

کارشناس توسعه کسب و کار صندوق کارآفرینی امید استان همدان ادامه داد: در بسیاری از استان‌ها دبیرخانه اجرای این طرح، پارک علم و فناوری است زیرا شناسایی شرکت‌های فناور بیشتر از طریق این دستگاه انجام می‌شود و در عین حال به توانمندی این شرکت‌ها واقف هستند؛ پس این شرکت‌ها بهتر می‌توانند با روستا و اجرای آن طرح ارتباط برقرار کنند.

*پارک علم و فناوری استان همدان دبیری اجرای طرح را نپذیرفت، فرماندران و بخشداران پای کار نیامدند

عزت‌پور با تأکید بر اینکه متأسفانه این امر در استان همدان از سوی پارک علم و فناوری مورد پذیرش قرار نگرفت، ابراز کرد: علاوه بر این هیچ‌کدام از نهادهای اجرایی ازجمله فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها و سایر دستگاه‌های مرتبط همکاری لازم را با ما نداشتند تا ما از طریق معرفی روستاهای مستعد و شرکت‌های فناور از سوی این دستگاه و نهاد با اجرای «روستای نوفَن» بتوانیم از ظرفیت آن‌ها برای ارتقای کسب و کار روستایی بهره ببریم، نهایتاً صندوق خود با مدد جهاد کشاورزی اجرای طرح را در استان پیش برده و به چند طرح در قالب شرکت فناور در چند روستا در شهرستان کبودراهنگ تسهیلات مالی پرداخت کرد.

وی با بیان اینکه از پنج طرح معرفی‌شده، به سه طرح بالغ بر 12 میلیارد و 700 میلیون تومان تسهیلات پرداخت کردیم اذعان کرد: موضوع این است که در صورت فراهم بودن بسترها در استان به ازای هر طرح، امکان پرداخت تسهیلات به مبلغ پنج میلیارد تومان فراهم بود و اگر طرح تسهیلاتی با مبلغ بیشتر نیاز داشت با معرفی طرح او به مرکز، این مبلغ به 10 تا 15 میلیارد تومان ارتقا می‌یافت.

وی با بیان اینکه طرح‌هایی که به آن تسهیلات پرداخت شده تولید سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی و دیگری تولید تبدیل‌کننده ابزارآلات و تجهیزات زراعی به باغی و نهایتاً کشت و ترویج نوین زعفران با هدف طرح آرمانی است، عنوان کرد: در حوزه تأمین تضامین نیز صندوق کارآفرینی از همه ظرفیت‌های موجود جهت همکاری استفاده کرده به طوری که حتی سند روستایی، محل اجرای طرح و غیره نیز به‌عنوان ضامن از سوی متقاضیان پذیرفته می‌شد.

مع‌الوصف اگر اساس طرح روستای نوفَن را مورد کنکاش قرار دهیم مشخص می‌شود که هدف از آن ایجاد یک نگاه علمی به معیشت روستا‌ها بوده و اینکه اقتصاد روستا از معیشتی بودن به سمت ایجاد ارزش افزوده و ثروت هدایت شود، حال آنکه یکی از مشکلات اساسی ما در استان همدان به اقتصاد معیشت‌محور روستاها و مشکلات مرتبط با کشاورزی سنتی بازمی‌گردد و اجرای این طرح از ورود دانش و فناوری به اقتصاد روستا و تولیدات کشاورزی حمایت ویژه تسهیلاتی می‌کند و درنهایت نه‌تنها موجب افزایش بهره‌وری محصولات و امنیت غذایی می‌شود، بلکه در مهاجرت معکوس به روستا‌ها نیز نقش مهمی دارد.

علاوه بر این‌ها ورود فناوری‌های نو و انجام خلاقانه و دانش‌بنیان مشاغل روستایی می‌تواند ضمن تولید متراکم و با بهره‌وری بالاتر، ارزش‌افزوده بالاتری تولید کند.

حال این سؤال مطرح است که چرا پارک علم و فناوری استان همدان به وظیفه ذاتی خود در این عرصه یعنی معرف شرکت‌های دانش‌بنیان و فرصت‌های پیش رو از طریق پذیرش دبیری اجرای این طرح همچون سایر استان عمل نکرده و در عین حال چرا اجرای این طرح مزیت‌دار در استان ازسوی مدیران اقتصادی و به‌ویژه معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری که همواره دم از توسعه اقتصادی در روستای می‌زند و به تبع مدیران زیرمجموعه مورد بی‌مهری قرار گرفته و این فرصت مغتنم از روستاییان همدان سلب شده؟ مگر نه اینکه ما به‌دنبال تولید ثروت از دانش هستیم و اجرای این طرح می‌توانست ثروت را به روستاهای کم‌برخوردار گسیل کند؟

به دیگر سخن‌ گویی مدیران همدان در سوزاندن فرصت‌های این‌چنینی ید طولایی داشته و از مهارت و کاربلدی خود برای شانه خالی کردن از مسئولیت به‌خوبی استفاده می‌کنند.

طرح «روستای نُوفَن»، مغلوب پای کار نیامدن مدیران همدانی