آینده تاریک آب در ایران؛ احتمال ورشکستگی آبی تا سال 2050

چندی پیش یک تحقیق جدید توسط مؤسسه Statisca وضعیت کشورهای مختلف از نظر آبی را بررسی و مشخص کرده که وضعیت آبی کشورها تا سال 2050 در چه شرایطی خواهد بود. بر این اساس کشورها در چهار گروه از شدیدترین تنش آبی تا کم‌ترین خطر تنش آبی دسته‌بندی شده‌اند که کشور ما نیز در گروه کشورهایی قرار دارد که پیش‌بینی می‌شود تا سال 2050 شدیدترین تنش آبی را تجربه کنند.

بر اساس پیش‌بینی‌های مؤسسه منابع جهانی (WRI)، انتظار می‌رود 51 کشور و سرزمین از 164 کشور و سرزمین مورد بررسی، تا سال 2050 دچار فشار تنش آبی شدید یا بسیار شدید شوند که این آمار معادل 31 درصد از جمعیت است. این سناریو بر اساس افزایش دمای بین 2.8 تا 4.6 درجه سانتی‌گراد تا سال 2100 به دست آمده است.

این گزارش می‌‌افزاید، بر اساس شواهد موجود، علاوه بر کل شبه جزیره عربستان، ایران و هند، بیشتر کشورهای شمال آفریقا مانند الجزایر، مصر و لیبی نیز ازجمله کشورهایی هستند که انتظار می‌رود تا سال 2050 حداقل 80 درصد از آب در دسترس خود را مصرف کنند. با این حال، پدیده کمبود آب محدود به کشورهای در حال توسعه نیست و کشورهای جنوب اروپا مانند پرتغال، اسپانیا و ایتالیا نیز در حال حاضر تحت فشار شدید آب هستند و وضعیت در اسپانیا تا سال 2050 به‌طور قابل توجهی بدتر خواهد شد.

در رابطه با این موضوع کارشناس محیط زیست گفت: بر اساس معیارهای جهانی، زمانی که به ازای هر نفر در یک کشور مقدار سالانه 1700 متر مکعب آب تجدیدپذیر در دسترس باشد، شاخص بیلان آب آن کشور استاندارد است اما اگر این میزان به زیر 1700 متر مکعب در سال برسد کشور در شرایط تنش آبی قرار می‌گیرد، حال اگر این عدد از 1000 متر مکعب هم کمتر شود، شرایط بحران آبی در کشور ایجاد می‌شود.

الهه موحدی افزود: بر اساس آخرین آمارها، کشور ما از سال 1391 از شرایط نرمال خارج شده و در حال حاضر در مرز تنش و بحران آب قرار دارد و تنها یک قدم تا بحران آب فاصله دارد. نکته نگران‌کننده این است که طبق پیش‌بینی‌ها با ادامه این روند ایران تا سال 2050 به سالانه 500 متر مکعب آب تجدیدپذیر به ازای هر نفر می‌رسد که این مقدار مرز بحران آب را نیز رد می‌کند!

وی با بیان اینکه مورد دیگری که پیش‌بینی بحران آب تا 2050 را نزدیک‌تر از همیشه نشان می‌دهد، کاهش متوسط بارندگی در کشور است، گفت: در ایران میانگین بارندگی کمتر از میانگین بلندمدت است. میانگین بارندگی در کشور 250 میلی‌متر در سال بوده که اکنون به حدود 200 میلی‌متر در سال رسیده و همچنان در حال کاهش است.

این کارشناس درخصوص استفاده از آب‌های زیرزمینی هم گفت: بر اساس آمار وزارت نیرو، 55 درصد آب کشور ما از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود و این درحالی است که ورشکستگی آبخوان‌ها در کشور از همیشه مشهودتر است و ادامه این روند شرایط نگران‌کننده‌ای را تا سال 2050 برای ما رقم خواهد زد. از طرفی هم اراده‌ای برای اصلاح روند موجود چه در میان مسئولین و چه مردم دیده نمی‌شود؛ بنابراین پیش‌بینی ورشکستگی آبی تا سال 2050 دور از انتظار نخواهد بود.