تغییرات اقلیمی این روز‌ها گریبان کره زمین را گرفته، از یک سوی کره خاکی، سیل ویرانگر جان می‌گیرد و سوی دیگر، گرمای سوزان جان‌ها را به لب می‌رساند. ایران هم چندسالی است اسیر تغییرات گسترده آب و هوایی شده. سال جاری، اما گرمای تابستان امان بریده، گرمایی طاقت‌فرسا که بنابر گزارش‌ها تا چند روز اخیر کشور را تا حد بسیار زیادی در بخش‌های مختلف زمین‌گیر کرد، به طوری که در این جدال طبیعت با انسان، تنها راه برای جان به در بردن از گرمای جهنمی، در خانه ماندن است؛ بنابراین دولت نیز تعطیلی ادارات را راه‌حل صرفه‌جویی در مصرف برق و نجات کارمندان از بحران گرمایی که این روز‌ها به کشور هجوم آورده است، می‌داند.

بنا بر پیش‌بینی سازمان هواشناسی طی روزهای گذشته در بیشتر نقاط کشور دمای هوا با رکورد‌شکنی به بحرانی‌ترین حالت خود رسید.

با توجه اینکه یقیناً این گرما برای محیط زیست نیز مشکل‌ساز خواهد بود برآن شدیم تا با استاد تمام مهندسی آب و فاضلاب دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

دکتر غلامرضا نبی‌بیدهندی با بیان اینکه مبحث تغییرات اقلیم بیش از یک دهه است که ما را دچار مشکلات مسائل محیط زیستی کرده و امروز جزو 10 مشکل اصلی زیست‌محیطی دنیا به‌شمار می‌رود گفت: این امر به دلیل تولید بیش از حد گازهای گلخانه‌ای است که عمده منبع تولیدکننده آن فعالیت‌های انسانی محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه متأسفانه طی این سال‌ها جدیت خاصی برای کاهش این گازها به‌ویژه ازسوی کشورهای صنعتی مثل آمریکا و حتی بسیاری از کشورهای اروپایی حتی کشورهای آسیایی همچون چین انجام نشده، اذعان کرد: گازهای گلخانه‌ای که امروز تولید می‌شود متأسفانه به سمت کشورهای در حال توسعه سوق پیداد کرده و خود منجر به تولید گرما، افزایش دما و به تعبیر بهتر تغییر اقلیم می‌شود.

این کارشناس محیط زیست با تأکید بر اینکه این تغییرات اقلیم طبیعت را از حالت توازن خارج می‌کند اذعان کرد: یکی از موضوعات مرتبط با این امر مبحث تغییرات دما هست به طوری که سال جاری در شهری همچون تهران بزرگ شاید بیش از دو درجه افزایش دما را نسبت به سال‌های پیش داشتیم.

نبی‌بیدهندی با ابراز اینکه این افزایش دما نه‌تنها بر کلیه عملکردهای انسانی بلکه بر تمامی جانداران موجود در اکوسیستم تأثیرگذار است‌، اذعان کرد: گرمای بیش از حد یکی از مواردی است که می‌تواند ریزآلاینده‌هایی را ایجاد کند که ما امروز در جهان و حتی در کشور آثار آن را مشاهد می‌کنیم.

وی مطرح کرد: باران‌های خارج از فصل در شمال کشور و سایر نقاط نیز از اثراتی است که گرمای هوا بر محیط زیست تحمیل می‌کند، علاوه بر این طوفان‌های شدیدی که طی ماهای اخیر در نقاط مختلف کشور با آن مواجه بودیم نیز متأثر از گرمای هواست حال آنکه همه این بلایا تکرارشدنی هستند.

وی با اشاره به اینکه رانش زمین و حتی میلیاردها دلار ضرر و زیانی که در این ارتباط بر کشورها و بر کشور خودمان وارد می‌شود نیز از دیگر آثار افزایش دما است اذعان کرد: همچنین شاهد تبخیر آب‌های سطحی و بروز گرد و غبار هستیم به طوری که سالانه میلیاردها تن ماسه در کشور جابه‌جا می‌شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه این شرایط رشد مواد غذایی را دچار مشکل می‌کند اذعان کرد: از طرفی افزایش دما خود بر افزایش گازهای گلخانه‌ای مؤثر است.

نبی‌بیدهندی با بیان اینکه خشک‌سالی‌های طولانی‌مدت به کاهش منابع آب شیرین و تخریب زمین‌های کشاورزی منجر می‌شود ابراز کرد: سیلاب‌ها نیز تخریب زیرساخت‌ها و آسیب به اکوسیستم‌های طبیعی را در پی دارند، از طرفی همانطور که پیشتر عنوان کردم افزایش دما باعث بیشتر شدن فرکانس و شدت پدیده‌های طبیعی همچون طوفان‌ها و گردباد‌ها می‌شود.

وی با اشاره به اینکه دمای بالا باعث تغییرات در زیستگاه‌های گیاهی و جانوری می‌شود حال آنکه بسیاری از گونه‌ها قادر به تطبیق با شرایط جدید نیستند و ممکن است به انقراض نزدیک شوند تشریح کرد: افزایش دما می‌تواند دوره‌های رشد و تولیدمثل گیاهان را تغییر داده و منجر به کاهش تنوع زیستی و تغییرات در زنجیره غذایی شود.

وی با ابراز اینکه این تغییرات زیست‌محیطی تأثیرات گسترده‌ای بر جوامع انسانی دارد، خاطرنشان کرد: افزایش دما و تغییرات آب و هوایی می‌تواند به کاهش تولید محصولات کشاورزی و افزایش قیمت غذا منجر شود.

این کارشناس محیط زیستی با بیان اینکه برای مقابله با تأثیرات گرمایش جهانی، نیاز به اقدامات فوری و گسترده در سطح جهانی داریم ابراز کرد: کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از طریق استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر، افزایش بهره‌وری انرژی و کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی ازجمله راه‌حل‌های اساسی هستند.

نبی‌بیدهندی با بیان اینکه خشک‌سالی منجر به خشک شدن زودهنگام علف‌های کف جنگل می‌شود و یک حریق کوچک می‌تواند حادثه بزرگی بیافریند که طی این سال‌ها به‌دلیل خشک‌سالی، این پدیده مشهود بوده، اذعان کرد: چندین فقره آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع ایران به‌وقوع پیوسته و هزاران هکتار جنگل و مرتع از بین رفته، آتش‌سوزی‌های اخیر در میانکاله و ناحیه رویش زاگرس خود مؤید این مسئله است،

وی با اشاره اینکه بروز سیلاب، خشک‌سالی، از بین رفتن گونه‌های گیاهی و در پی آن بروز فقر و آوارگی در دنیا از دیگر عواقب گرمای هوا است اذعان کرد: خوشبختانه در این مسیر راه چاره وجود دارد و می‌توانیم با به‌کارگیری این راهکارها در کشور تا حد زیادی از افزایش دما جلوگیری کنیم.

این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه یکی از این راه‌ها استفاده از جلبک‌های قهوه‌ای برای جذب دی‌اکسیدکربن است افزود: در چند سال پیش شاهد استفاده از نوعی مهندسی زمین اقلیمی در جزیره قشم به همت وزارت نیرو با استفاده از ظرفیت این جلبک‌ها بودیم که تأثیر انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش داده و حذف دی‌اکسید کربن اتمسفر از طریق ذخیره‌سازی بلند و کوتاه‌مدت را هدف قرار می‌دهد.

نبی‌بیدهندی با تأکید بر اینکه در پی استفاده از این ظرفیت نیروگاه سی‌اچ‌پی نیز در محل مورد نظر برپا شده و از طریق این ظرفیت انرژی برق نیز تولید می‌شد، گفت: این ظرفیت در بیشتر نقاط کشور به‌ویژه با استفاده از تصفیه‌خانه و مخازنی که از لجن ‌بالایی برخوردار هستند در بیشتر شهرها قابل اجرا است.

وی، ادامه داد: گیاه جلبک اگر نور کافی، آب و دی‌اکسید کربن داشته باشد، می‌تواند در همه جا رشد کند. این گیاه با جذب دی‌اکسید کربن باعث بهبود کیفیت هوا شده و با فیلتر کردن آلودگی‌ها و مازاد مواد غذایی که در آب‌ها وجود دارد به‌ویژه در مناطق پرورش ماهی، می‌تواند آثار منفی بر رشد ماهی‌ها را نیز کاهش دهد.

جلبک‌های قهوه‌ای فرصتی برای خنک کردن زمین