محوطه باستانی «تپه باباشمس» سیروان؛ بازمانده دوره تاریخی

دکتر حبیب‌الله محمودیان در این خصوص اظهار کرد: تپه باستانی باباشمس در شرق جاده‌ایلام به لومار و در میان زمین‌های کشاورزی روستای باباشمس قرار دارد. در بخش غربی تپه آوار بنای معروف به حمام والی و در بخش جنوبی تپه محوطه «چگا خمی» قرار دارد.

وی خاطرنشان کرد: در جبهه شرقی به‌دلیل ایجاد کانال آب کشاورزی، الیه‌های میانی تپه مشخص شده است. طول شمالی جنوبی تپه حدود 33 متر و عرض غربی شرقی آن 9 متر است. خاک تپه از جنس رسی است، حفاری غیرمجاز بر روی این تپه باعث تخریب آن شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ایلام گفت: منابع آب این محوطه، چشمه قنات و راه دسترسی آن، جاده آسفالته ایالم به لومار است. این محوطه در مسیر ارتباطی مکان‌های مجاور قرار داشته است. آثار فرهنگی سطح تپه تکه سفال‌های پراکنده است که متعلق به دوره اسالمی هستند هرچند سفال‌های محدود و متفرقه‌ای در سطح تپه مشهود است که از نوع سفال‌های خشن دوره تاریخی است.

*بنای دیواخان شمس (میل)

محمودیان در خصوص بنای میل نیز بیان کرد: بنای دیواخان شمس محوطه‌ای است که در بخش شمالی دشت باباشمس واقع شده است. از شمال به محوطه باستانی کلکلین، از جنوب جاده آسفالته ایلام به لومار واز جهات شرق و غرب به زمین‌های کشاورزی محدود شده است.

وی ادامه داد: نزدیک‌ترین محل تأمین آب مورد نظر به این بنا، قنات باباشمس است، بقایای برجای مانده از این بنا شامل دیوار ضلع شمالی به ارتفاع 2/3 متر و عرض 2/3 متر و طول 20 متر است. در جبهه غربی آثار مذکور بقایای بنایی از گذشته برجای مانده که در نزد اهالی محل به «میل» معروف بوده است. در سطح اصلی دیوار آثار طاقچه نمایان است. بقیه قسمت‌های ساختمان به علت تعریض جاده ویران شده است.

این باستان‌شناس اضافه کرد: مصالح این بنا الشه سنگ و گچ نیمکوب در سطح زمین‌های کشاورزی پیرامون اثر، تکه‌های سفال به‌صورت پراکنده دیده می‌شود که با سفال‌های محوطه بزرگ باباشمس همخوانی دارد. چنین تصور می‌شود که بنا دارای حیاط و تأسیسات دیگری نیز بوده است.

محمودیان گفت: سطح تپه دارای انواع سفال پراکنده از نوع سفال‌های ساده که بیشتر آن‌ها را سفال‌های خشن دوره تاریخی دربرگرفته است و در ضمن رنگ سفال‌ها قرمز و نخودی است و نقوش شانه‌ای و افزوده بر روی سفال‌ها مشاهده می‌شود. ضمناً یک تکه شیشه در این محوطه یافت شده و نمونه سفال لعابدار دوره اسلامی نیز در سطح محوطه مشاهده شده است.

وی اظهار کرد: محوطه باستانی باباشمس که در بلندی‌های حاشیه غربی این روستا واقع شده از وسعت زیادی برخوردار است. سفال محوطه بسیار زیاد و تا فاصله زیادی از محوطه پراکنده شده است. آثار بنا در سطح محوطه مشاهده نمی‌شود اما کشاورزان منطقه سنگ‌های سطح محوطه را جمع‌آوری و در چند نقطه متمرکز کرده‌اند تا برای فعالیت‌های کشاورزی مساعد شود.