زنجیره ارزش یاریگر صنایع کوچک برای نقش‌آفرینی‌های بزرگ

نکته مهم در این میان آن است که بتوانیم بیشترین استفاده را از داشته‌ها بکنیم و به نظر می‌رسد بهترین راه، ایجاد ارزش‌افزوده و پرهیز از خام‌فروشی است؛ وقتی سخن از ظرفیت‌ها و منابع می‌شود، ایران اسلامی جزء برترین‌ها قرار دارد و استان همدان هم با توجه به جایگاه ژئوپلیتیک خود، از این ثروت خدادادی کم‌ برخوردار نیست. فقط در یک قلم استان همدان رتبه دوم معادن کشور ازنظر تعداد و رتبه سوم ازنظر ظرفیت را به خود اختصاص داده است و این حجم از ثروت به کار نخواهد آمد، مگر با فعال کردن حوزه صنعت و تولید کالاهای متنوع. باید ارزش‌افزوده مضاعف در این زمینه ایجاد کنیم؛ قطعاً با تاسیس صنایع بزرگ و کوچک می‌توان ضمن اشتغال‌‎زایی و رونق اقتصادی، از خام‌فروشی جلوگیری کرد. به‌نحوی که با جذب سرمایه‌گذار و ایجاد زیرساخت‌های لازم در شهرک‌های صنعتی متناسب با معادن موجود در استان، واحدهای بزرگ و کوچکی را ایجاد کنیم که هر دام به فراخور حال و حسب اهداف و تعریف‌ها، بخشی از فرآوری‌های مواد استخراج‌شده از معادن را به‌عهده بگیرند. وجود کارخانه‌های بزرگ می‌توانند در رونق اقتصادی استان از جایگاه بسزایی برخوردار باشند، اما همدان پُرظرفیت از داشتن صنایع بزرگ در حد و اندازه‌ای که پیشران اقتصاد استان باشند، محروم است و بیشتر صنایع خُرد در همدان فعالیت می‌کنند.

کسب‌وکارهای کوچک و متوسط که زادگاه و بستر رشد و نمو صنایع هستند، به‌عنوان موتور پیشران رشد اقتصادی و اشتغال‌آفرینی در کشور ما نقش کلیدی ایفا می‌کنند. این واحدها ازنظر کمی، تعداد زیادی از افراد را مشغول به کار و ارزش‌‌افزوده‌ای بین یک‌دوم تا یک‌سوم ارزش‌افزوده کل کشور را ایجاد می‌کنند. ازنظر کیفی نیز توسعه این بنگاه‌ها در مناطق مختلف کشور می‌تواند از مهاجرت به شهرها و افزایش آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی جلوگیری کند. همچنین در تقویت اقتصاد منطقه‌ای و ایجاد رفاه بیشتر در جامعه نقش‌آفرین هستند؛ ازاین‌رو بنگاه‌های کوچک براساس نیازهای محلی و منطقه‌ای ایجاد می‌شوند و با رشد و توسعه خود باعث گسترش اشتغال، ترویج فرهنگ تولید و ترغیب بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری‌های زودبازده می‌شوند.

در ایران 7 تا 9 درصد تولید ناخالص داخلی به فعالیت صنایع کوچک و متوسط وابسته است و 60 درصد اشتغال کشور، مدیون فعالیت این واحدها است. بنگاه‌های کوچک نسبت به صنایع دیگر زودبازده و ازلحاظ زمانی در مدت کوتاهی قابل ‌بهره‌برداری هستند و نیاز به تأمین منابع مالی حجیم و سنگین ندارند. به همین دلیل، برای متولیان عرصه کارآفرینی و اشتغال، توسعه این‌دسته از صنایع به‌منظور افزایش اشتغال و ایجاد رفاه اجتماعی دارای اهمیت بسیار بالایی است.

اما آنچه که باید به‌ویژه در استان همدان مورد توجه قرار گیرد تا صنایع کوچک و متوسط بتوانند در قامت صنایع بزرگ ظاهر شوند، ایجاد زنجیره ارزش در حوزه‌های تخصصی مختلف است؛ بدین ترتیب که از آغاز فرایند سرمایه‌گذاری تا به ثمر رسیدن یک واحد تولیدی، نقش راهبردی آن واحد برای تکمیل یک زنجیره ارزش، مشخص باشد و با هم‌افزایی واحدهای تولیدی کوچک و متوسط، مجموعه‌ای از کالاها را ذیل یک موضوع مثلاً معادن سنگ آهن یا معادن سیلیس، تولید کند و استان را از خام‌فروشی و یا فرآوری‌های ابتدایی، نجات دهد.