در سالهای اخیر اقتصاد ایران با چالشهای متعددی ازجمله افزایش نقدینگی و تورم مواجه بوده است. این مشکلات نهتنها بر زندگی روزمره مردم تأثیر گذاشته، بلکه به کاهش قدرت خرید و افزایش نارضایتی اجتماعی منجر شده است. در این راستا کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که هدایت نقدینگی به سمت تولید میتواند یکی از راهکارهای مؤثر برای کنترل تورم باشد؛ در این مقاله به تحلیل ابعاد مختلف موضوع مذکور پرداخته خواهد شد.
* نکته نخست: نقدینگی و تورم، یک رابطه معیوب
نقدینگی به مجموع پول موجود در اقتصاد اشاره دارد که شامل پول نقد، سپردههای بانکی و سایر داراییهای مالی است. زمانی که نقدینگی در یک اقتصاد بهطور غیر قابل کنترلی افزایش یابد، احتمال بروز تورم نیز افزایش مییابد. در ایران عوامل متعددی باعث افزایش نقدینگی شدهاند؛ ازجمله سیاستهای پولی انبساطی، تحریمها و عدم مدیریت صحیح منابع مالی.
افزایش نقدینگی بهویژه در بازارهایی مانند مسکن، طلا و ارز مشاهده میشود؛ این بازارها بهدلیل عدم وجود زیرساختهای کافی برای جذب سرمایه به سمت تولید، به مکانهایی برای سرمایهگذاری تبدیل شدهاند. درنتیجه منابع مالی بهجای اینکه به سمت تولید و اشتغالزایی هدایت شوند، در دلالی و سفتهبازی صرف میشوند.
* نکته دوم: اهمیت هدایت نقدینگی به تولید
هدایت نقدینگی به سمت تولید میتواند چندین مزیت اقتصادی به همراه داشته باشد:
1- افزایش اشتغال
سرمایهگذاری در تولید به معنای ایجاد فرصتهای شغلی جدید است. با افزایش اشتغال، درآمد خانوارها نیز افزایش یافته و این امر به تقاضای بیشتر در بازار کمک میکند. درنتیجه، چرخه اقتصادی تقویت میشود و فشارهای تورمی کاهش مییابد.
2- افزایش عرضه کالا و خدمات
با هدایت نقدینگی به سمت تولید، عرضه کالا و خدمات در بازار افزایش مییابد. این افزایش عرضه میتواند به کاهش قیمتها و کنترل تورم کمک کند؛ به عبارت دیگر زمانی که تولید افزایش یابد، فشار روی قیمتها کاهش مییابد و این امر به نفع مصرفکنندگان خواهد بود.
3- تقویت زیرساختهای اقتصادی
سرمایهگذاری در تولید نهتنها به رشد اقتصادی کمک میکند، بلکه زیرساختهای لازم برای توسعه پایدار را نیز تقویت میکند؛ این زیرساختها شامل آموزش نیروی کار، تحقیقات و توسعه و فناوریهای نوین هستند که برای رقابت در بازارهای جهانی ضروریاند.
* نکته چهارم: چالشها و موانع
با وجود مزایای هدایت نقدینگی به سمت تولید، چالشهایی نیز وجود دارند که باید مورد توجه قرار گیرند:
1- عدم اعتماد سرمایهگذاران
یکی از بزرگترین موانع برای هدایت نقدینگی به سمت تولید، عدم اعتماد سرمایهگذاران به ثبات اقتصادی و سیاسی کشور است. بیثباتی سیاسی و اقتصادی میتواند باعث شود که سرمایهگذاران ترجیح دهند منابع خود را در بازارهای غیر مولد سرمایهگذاری کنند.
2- نبود زیرساختهای لازم
برای اینکه نقدینگی به سمت تولید هدایت شود، نیاز به زیرساختهای مناسب وجود دارد. این زیرساختها شامل تأمین مالی مناسب، دسترسی به فناوریهای نوین و بازارهای هدف هستند. بدون این زیرساختها، سرمایهگذاری در تولید ممکن است با خطرهای بالایی همراه باشد.
3- نیاز به اصلاحات ساختاری
برای هدایت مؤثر نقدینگی به سمت تولید، نیاز به اصلاحات ساختاری در نظام بانکی و مالی کشور وجود دارد. این اصلاحات شامل تسهیل فرآیند اعطای تسهیلات بانکی، کاهش نرخ بهره و ایجاد مشوقهای مالی برای سرمایهگذاران است.
* نتیجهگیری
هدایت نقدینگی به سمت تولید نهتنها میتواند به کنترل تورم کمک کند، بلکه میتواند زمینهساز رشد اقتصادی پایدار نیز باشد. با توجه به چالشهای موجود، لازم است که دولت و نهادهای مربوطه اقدامات مؤثری را برای ایجاد اعتماد در میان سرمایهگذاران و تقویت زیرساختهای اقتصادی انجام دهند. اگر این روند ادامه یابد، میتوان امیدوار بود که اقتصاد ایران از بحرانهای فعلی عبور کرده و به سمت توسعه پایدار حرکت کند.
درنهایت، توجه به تولید و اشتغالزایی باید در اولویت سیاستگذاریهای اقتصادی قرار گیرد تا از بروز بحرانهای بیشتر جلوگیری شود و آیندهای روشنتر برای اقتصاد کشور رقم بخورد.
