«امیرعلی خودش را دار زده بود تا مثل شخصیت اصلی سریال تبدیل به روح شود.» این روایت تلخ مادر پسربچه 12 سالهای است که تحت تأثیر یک سریال در سال 90 فوت شد. حالا روز گذشته خبری در فضای مجازی توسط یکی از کارکنان بیمارستان منتشر شده که یک کودک 6ساله «تحت تأثیر کارتون مرد عنکبوتی، خودش را از بالکن خانه به بیرون پرت کرده» و دچار شکستگی در ناحیه سروگردن شده است. پیشتر نیز یک پسربچه چینی به تقلید از قهرمان انیمیشنی که تماشا کرده است، با چتر از پنجره خانهشان پایین پریده و دچار شستگی شدید از ناحیه پا شده است. بر اساس مطالعات دکتر سارا کوین در دانشگاه بریگهام یانگ کودکان فقط 10 درصد از ابرقهرمانها تأثیر مثبت میگیرند و 80 درصد بهدلیل قوی و خشن بودن و توانایی پرواز داشتن آنها را دوست دارند. بررسیهای دیگری که در کالج کودکان آمریکا بر روی 10 فیلم ابرقهرمانی درسالهایی 2015 و 2016 انجام شده، نشان میدهد که قهرمانان خوب به طور متوسط 23 کار خشونتآمیز و بدخواهان و شخصیتهای منفی به طور متوسط 18 کار خشونتآمیز در ساعت انجام دادهاند. البته تنها رفتار ابرقهرمانها نیست که میتواند تقلید از آنها جان کودکان را به خطر بیندازد، در برخی از پویانماییهای دیگر نیز مثل باب اسفنجی شخصیتهای داستان وقتی خسته یا ناراحت میشوند تصمیم به مرگ خودخواسته میگیرند. نتایج بررسیهای دانشمندان نشان میدهد که کودکان داستانهای ابرقهرمانی را بهخوبی متوجه میشوند و به واقعی نبودن شخصیتهای ابرقهرمان پی میبرند، اما بدلیل تأثیر روانی آنها مایلاند حرکات ابرقهرمانها را تقلید کنند. روانشناس بالینی فعال در حوزه کودک فرهاد خوارزمی معتقد است که مفاهیمی مانند رقابت، رفاقت، بردوباخت، همکاری نیرنگ که در زندگی واقعی همه انسانها وجود دارد به نحو بسیار خوبی میتواند از طریق قهرمانهای انیمیشنها به کودکان منتقل شود. اما در مقابل الهه میرآخورلی، روانشناس کودک، معتقد است که بچهها پیش از هر مفهوم دیگری از خشونت ابرقهرمان الگو میگیرند چراکه در جریان «انیمیشن یاد گرفتهاند که باید انسانهای خشنی باشند تا حقشان را از جامعه بگیرند و محبوب شوند.» پژوهشگر تحقیقات تأثیر ابرقهرمانها بر کودکان در آمریکا دکتر جان مولر توصیه میکند که خانوادهها همراه با فرزندانشان به تماشای این فیلمها بنشینند و در مورد خشونت موجود در این فیلمها با کودکان صحبت کنند. این اقدام به کودک کمک میکند که باتوجه به ارزشهای خانوادگی و جامعه، مهارتهای تفکر انتقادی و ارزیابی و سازماندهی آنچه را میبیند، بیاموزد و بتواند تفاوت دنیای این فیلمها با دنیای واقعی را درک کنند و تقلید نابجایی انجام ندهد.
|