|
مهرماه سال گذشته بود که حجت‌الله شهبازی؛ مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در چهارمین جشنواره آیین شکرگزاری و برداشت محصول رازیانه روستای سلطان‌آباد رزن، گفت: در سازمان خوار و بار جهانی فائو، بخشی به نام ثبت میراث نظام‌های تولیدات کشاورزی وجود دارد که ثبت جهانی تولیدات کشاورزی کشور‌های مختلف را انجام می‌دهد و در این زمینه در کشور ایران در استان همدان و چند استان دیگر ثبت جهانی چند محصول کشاورزی در دست پیگیری است. استان همدان از دو ثبت جهانی، ثبت جهانی سیر را انجام داده و مورد دوم هم منتظر ابلاغ است و برای محصول سوم، از سال گذشته مکاتبات ثبت جهانی رازیانه رزن انجام شده و هم‌اکنون به‌دنبال تهیه مقدمات و مدارک و مستندات هستیم. بسیاری از برنامه‌ها و کار‌ها با ثبت جهانی رازیانه رزن اتفاق خواهد افتاد که ازجمله آن می‌توان به تبدیل شدن رزن به مقصد گردشگری در جهان و معرفی جهانی آن به گردشگران اشاره کرد.
وی با بیان اینکه شهرستان رزن قطب تولید رازیانه استان، کشور و جهان است، گفت: سطح کشت رازیانه کشور سه هزار و 217 هکتار است که از این میزان، سه هزار و 34 هکتار به استان همدان و سه هزار هکتار آن به شهرستان رزن تعلق دارد. 94 درصد رازیانه کشور در استان همدان و 99 درصد رازیانه استان در شهرستان رزن کشت می‌شود. میزان تولید رازیانه کشور هفت هزار و 840 تن است که هفت هزار و 600 تن آن معادل 97 درصد به استان همدان و هفت هزار و 500 تن آن به شهرستان رزن اختصاص دارد. رازیانه رزن علاوه بر تأمین مصارف و نیاز داخل، به کشور‌هایی مانند فرانسه، امارات، عراق، افغانستان و سوریه صادر می‌شود.
با توجه به ظرفیت‌های عنوان‌شده برآن شدیم تا درخصوص آخرین وضعیت کشت این محصول با تنی چند از کشاورزان اهل روستای سطان‌آباد رزن قطب کشت رازیانه و سید ابوالحسن مصطفوی غمام؛ نماینده این شهرستان در مجلس شورای اسلامی گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
یکی از رازیانه‌کاران سلطان‌آبادی با اشاره به اینکه یکی از مشکلات مهم کشاورزان این روستا نبود صنایع تبدیلی و فراوری و حتی واحد بوجاری مناسبی برای این محصول است عنوان کرد: به همین دلیل کشاورزان به‌ناچار طلای سبز تولیدشده خود را با قیمتی پایین در گونی و به‌صورت فله‌ای به دلالان خام‌فروشی می‌کنند که سود گزافی به جیب دلال می‌رود، البته پیشتر یک واحد بوجاری خوبی در منطقه وجود داشت که چند سالی است غیرفعال شده است.
مهدی نبی‌فر با اشاره به اینکه سال جاری بالغ بر 10 هکتار از اراضی خود را به کشت رازیانه اختصاص داده‌ام، اذعان کرد: میانگین برداشت در هر هکتار بنا به فراهم بودن یا نبودن بستر آبیاری متفاوت است اما به‌طور متوسط بالغ بر دو و نیم تا سه تن از هر هکتار محصول برداشت می‌شود.
وی با اشاره به اینکه سال جاری هر کیلو رازیانه توسط دلالان از ما 100 تومان خریداری می‌شود، تشریح کرد: با توجه به گرانی نهاده‌هایی همچون سم و کود و در عین حال قطعی مکرر برق چاه‌های آب، تولید این محصول صرفه اقتصادی لازم را ندارد و بازدهی محصولات پایین آمده است.
این رازیانه‌کار سلطان‌آبادی با اشاره به اینکه متأسفانه هنوز عملیات برداشت این محصول با دشواری، هزینه مضاعف و به‌صورت دستی انجام می‌شود، اصلی‌ترین نیاز امروز این محصول را ایجاد صنایع بسته‌بندی و فراوری دانست و خاطرنشان کرد: چون رایانه تنها مختص منطقه بوده و سطح گسترده‌ای نداشته برای تولید ماشین‌آلات به‌منظور برداشت اقدامی نشده است.
وی در پاسخ به این سؤال که در مبحث صنایع بسته‌بندی و فرآوری امکان دایر کردن کارگاههای کوچک ازسوی کشاورزان به‌صورت تعاونی وجود ندارد؟ گفت: متأسفانه این توان در افراد با اراضی چند هکتار وجود ندارد چراکه کشاورز کل زندگی خود را از این طریق می‌گذراند و فردی مثل من همین هزینه‌‌های مترتب به کشاورزی را هم به سر خرمن موکول می‌کند.
وی افزود: از طرفی چون برای تسویه بدهی‌هایم نیاز به پول نقد دارم و در عین حال بازار این محصول به‌صورت دلالی اداره می‌شود مجبورم محصولم را به قیمت پایین بفروشم و امکان پس‌انداز کردن ندارم که از این طریق بخواهم مشارکتی در راه‌اندازی کارگاه داشته باشم.
دیگر رازیانه‌کار سلطان‌آبادی با اشاره اینکه در دو هکتار از اراضی خود نسبت به کشت رازیانه اقدام کرد‌ام و سالانه حدود پنج تا 6 تن محصول برداشت می‌کنم گفت: میزان برداشت محصول بسته به شرایط آب و هوایی و میزان دسترسی به آب متفاوت است؛ سال جاری بنا به ناترازی در برق به‌طور مکرر شاهد قطعی برق کنتور چاه‌ها بودیم و امکان آبیاری کافی محصول فراهم نشد.
رجبی با ابراز به اینکه متأسفانه در پی این اتفاق پیش‌بینی می‌شود میزان برداشت محصول به نصف کاهش یابد اذعان کرد: مسئله بعدی بازار دلالی حاکم بر این محصول است زیرا در نبود صنایع تبدیلی، فراوری و بسته‌بندی، محصول بر سر زمین توسط دلالان به کمترین قیمت خریداری شده و عایدی چندانی برای کشاورز ندارد.
وی با بیان اینکه هنوز فصل برداشت نشده و فقط چند نفر از اهالی برداشت محصول را آغاز کرده‌اند، افزود: قیمت رازیانه توسط دلالان طی سال جاری هر کیلو 100 تا 120 تومان تعیین شده است.
این رازیانه‌کار رزنی با تأکید بر اینکه گرچه رازیانه محصول نیازمند آبیاری است اما در مقایسه با صیفی و سیب‌زمینی به‌مراتب آب کمتری را طلب می‌کند، اذعان کرد: یکی دیگر از مشکلات به هزینه بالای کارگری بازمی‌گردد چراکه برداشت محصول به‌صورت دستی انجام می‌شود.
رجبی با بیان اینکه برای برداشت در هر هکتار، بالغ بر 12 میلیون تومان باید هزینه کارگری پرداخت کرد، گفت: مسئله این است که میزان کود یارانه‌دار در نظر گرفته‌شده کفاف نیاز کشاورز را نمی‌دهد؛ بنابراین لازم است بخشی از کود را به‌صورت آزاد از بازار تهیه کنیم، همین امر خود هزینه تولید را بالا می‌برد.
در ادامه نماینده مردم شهرستان رزن در مجلس شورای اسلامی نیز در پاسخ به چگونگی پیگیری مشکلات مطرح‌شده درخصوص کشاورزان رازیانه‌کار گفت: در حال حاضر اصلی‌ترین مشکل آن‌ها به نبود صنایع تبدیلی، فراوری و بسته‌بندی بازمی‌گردد.
سید ابوالحسن مصطفوی‌غمام افزود: متأسفانه این منطقه فاقد صنایع تبدیلی مربوط به گیاهان دارویی بوده و این امر موجب شده تا گیاهان دارویی کشت و تولیدشده منطقه ازجمله رازیانه، خام‌فروشی شده و به سایر کشورها صادر شود.
وی ازجمله برنامه‌های خود در این دور از مجلس شورای اسلامی را توجه به صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی ازجمله رازیانه عنوان کرد و گفت: ایجاد کارخانه روغن و اسانس‌گیری و صنایع تبدیلی و عرقیجات گیاهان دارویی ازجمله رازیانه، موجب می‌شود مردم علاوه بر بهره‌مندی از این مزیت بتوانند حتی در کارگاههای کوچک خود نیز نسبت به این امر اقدام کنند تا گردشگری این روستاها با این کار هر سال رونق گرفته و درآمد و ارزش افزوده بیشتری را عاید مردم منطقه کند.
نماینده مردم شهرستان رزن در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: متأسفانه با تغییر دولت شاهد وقفه‌ای در روند پیگیری‌ها ازسوی دستگاه‌هایی همچون میراث فرهنگی، صمت و جهاد کشاورزی هستیم.
مصطفوی غمام با اشاره به ضرورت توجه به صنایع تبدیلی منطقه برای رونق اشتغال و حل مشکلات حوزه کشاورزی شهرستان، اظهار کرد: در این بین طبق رایزنی که با مدیران قبلی سازمان میراث فرهنگی داشتیم قرار شد بازارچه‌ای دائمی برای عرضه محصولات مرتبط با گیاهان دارویی ازجمله رازیانه در منطقه دایر شود تا ظرفیتی باشد برای تقویت گردشگری.
وی با تأکید بر اینکه پیگیری لازم از سازمان صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی برای ایجاد صنایع کوچک در روستاهای تولیدکننده این محصول به‌منظور تسهیل در صدور مجوزها در دستور کار است، خاطرنشان کرد: در این زمینه نیازمند همکاری جدی متولیان اجرای طرح هادی روستاها برای استقرار واحدهای 50 تا 60 متری هستیم تا شاهد رونق تولید به معنای واقعی برای محصولات این‌چنینی باشیم.
مع‌الوصف با توجه به آنچه درباره کشت و برداشت محصول رازیانه در روستاهای رزن و به‌ویژه سلطان‌آباد گفته شد؛ به‌نظر می‌رسد فصل برداشت این محصول به‌دلیل سنتی بودن این فرایند خود ظرفیت بکری برای تقویت گردشگری کشاورزی است چراکه یکی از انواع نوین گردشگری و مبتنی بر فعالیت‌های کشاورزی است که در جهت رسیدن به توسعه روستایی و ایجاد درآمد پایدار و حفظ سنت‌های کهن روستایی مورد توجه قرار گرفته است.
به دیگر سخن گردشگری کشاورزی از رویکردهای نوین در صنعت گردشگری به‌شمار می‌آید که امروزه به منزله راهکاری برای تنوع‌بخشی به مشاغل روستایی به آن توجه می‌شود، اهمیت به آن در شهرستان رزن یکی از قطب‌های مهم کشاورزی می‌تواند در مسیر توسعه روستاهای این منطقه نقش فعالی را ایفا کند.
|
