خدمت گرفتن از دیپلماسی به نفع صادرات همدان

سال 1396 بود که اعطای نمایندگی وزارت امور خارجه با پیگیری استاندار همدان و موافقت وزیر امور خارجه آغاز شد و قرار شد مکان و تجهیزات لازم از سوی استانداری و کمک شهرداری همدان تأمین شود؛ البته این موضوع در آذرماه سال 95 نیز از زبان استاندار در همایش تجلیل از صادرکنندگان برتر استان همدان مطرح شده بود.

با گذشت یک سال از این وعده داده‌شده، فروردین سال 1397 در آستانه برگزاری رویداد گردشگری 2018 بازهم محمدناصر نیک‌بخت؛ استاندار وقت همدان خواستار استقرار دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه پیش از برگزاری رویدادهای گردشگری همدان در همدان شد.

پاییز همان سال 1397 امیر خجسته؛ نماینده وقت شهرستان‌های همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با رسانه‌ها خبر از استقرار این دفتر در همدان داد و گفت: طی پیگیری‌های انجام‌شده، وزارت امور خارجه نسبت به احداث دفتر نمایندگی وزارت خارجه در همدان موافقت خود را اعلام کرده است.، ایجاد این دفتر نمایندگی در همدان زمینه حضور رایزنان اقتصادی، فرهنگی، علمی، صنعتی و دیپلماسی در همدان فراهم خواهد شد که در تقویت روابط بین‌المللی استان در زمینه‌های مختلف می‌تواند مؤثر واقع شود.

جالب‌تر اینکه خرداد همان سال عباس صوفی؛ شهردار همدان نیز اعلام کرد، ظرف چند روز آینده شاهد افتتاح دفتر نماینده وزارت امور خارجه در همدان خواهیم بود؛ اما امروز با گذشت هشت سال از مطرح شدن استقرار دفتر نمایندگی امورخارجه در همدان، هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم و این در حالی است که دفاتر نمایندگی وزارت خارجه در استان‌ها در توسعه اقتصادی و مراودات منطقه‌ای نقش مهمی می‌توانند ایفا کنند.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در این باره گفت‌وگویی با دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

آرمان خالقی، مطرح کرد: همدان با توجه به موقعیت راهبردی که از آن برخوردار است، می‌تواند تبدیل به یک مرکز صادراتی به کشوری همچون عراق با هزینه کمتر و دسترسی بیشتر شود، درواقع بنا به نقطه ثقلی که این استان دارد می‌تواند ظرفیت صادراتی خود و سایر استان‌های همجوار را مدیریت کند.

وی با تأکید بر اینکه تحقق این امر منوط به آن است که اراده‌ای در تُجار استان وجود داشته باشد که مسائل صادراتی را به‌طور جدی پیگیری کنند، گفت: در این بین آنچه مسلم است اینکه تنها ایجاد یک دفتر مثل دفتر نمایندگی وزارت خارجه لزوماً منجر به افزایش صادرات نمی‌شود، بلکه بنا به وظایفی که دارد می‌تواند دیپلماسی سیاسی را به خدمت مسائل اقتصادی درآورد و به کمک فعالان این عرصه بیاید.

وی، افزود: نکته حائز اهمیت اینکه دفتر نمایندگی وزارت خارجه با هماهنگی سازمان صمت با دیپلماسی سیاسی می‌تواند مسیر را برای حضور رایزنان اقتصادی و تجاری در کشورهای هدف صادراتی استانی همچون همدان هموارتر کند.

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با اشاره به اینکه اگر کنسرسیومی صادراتی در سطح استان شکل گرفته و در آن فعالان سیاسی و اقتصادی بتوانند با یکدیگر کار مشترک تجاری را آغاز کرده و ظرفیت صادراتی را در چند محصول بارز استان تقویت کنند، گام مؤثری در عرصه صادرات در کنار دفتر نمایندگی امور خارجه برداشته‌اند خاطرنشان کرد: با توجه به ظرفیت همدان در صنایع غذایی، معدنی، تجهیزات ساختمانی و خشکبار یقیناً ایجاد کنسرسیوم‌های صادراتی در این بخش‌ها می‌تواند از طریق انتخاب ویژند مشترک بستری مناسب برای تقویت صادرات را فراهم کند.

خالقی با ابراز اینکه ایجاد این کنسرسیوم‌های صادراتی در کنار وجود دفتر نمایندگی امور خارجه، هزینه‌های صادراتی را کاهش داده و در عین حال در شناسایی مزیت‌های صادراتی مؤثر عمل می‌کند، ابراز کرد: آنچه مسلم است اینکه لازمه صادرات بازارشناسی درست، بازارسنجی و نیازسنجی در بازار هدف است.

وی افزود: علاوه بر این، اگر فعالان اقتصادی از طریق ایجاد کنسرسیوم، بر حوزه صادرات محصولی خاص تمرکز کرده و باهم فعالیت کنند، هزینه ارسال محموله و مارکتینگ کاهشی خواهد بود.

این اقتصاددان با تأکید بر اینکه این کار در افزایش منافع شخصی و جمعی افراد حاضر در کنسرسیوم صادراتی تأثیر مثبتی خواهد داشت تشریح کرد: در این فرایند علاوه بر تقسیم هزینه‌ها شاهد تقسیم کار نیز خواهیم بود یعنی هر یک از اعضا یک بازار را راهبری کرده و بقیه در کنار او و به تعبیر بهتر پشت سر او حرکت خواهند کرد، این اقدام در ظرفیت‌سازی تجاری در بازارهای هدف بسیار مؤثر واقع می‌شود.

خالقی با بیان اینکه در خصوص لزوم ایجاد دفتر نمایندگی امور خارجه نکته حائز اهمیت این است که در حوزه مباحث اقتصادی به‌ویژه صادرات، به‌صورت اولویت‌بندی‌شده، اهداف استان مشخص باشد، اذعان کرد: درواقع باید بدانیم هدف‌مان از ایجاد این دفاتر چیست و قرار است کدام موانع را از پیش روی اقتصاد استان بردارد.

وی با اشاره به اینکه وزارت خارجه بر حسب وظایف ذاتی خود میزهای تخصصی در بازارهای هدف صادراتی دارد اذعان کرد: بر این اساس اگر دفاتر نمایندگی امور خارجه در همدان مستقر شده و با ارتباط‌گیری با مرکز بتواند میزهای تخصصی مطلوبِ حوزه صادرات استان را شناسایی کرده و با آن‌ها مستقیماً ارتباط برقرار کند یقیناً در توسعه صادرات نقش قابل توجهی را ایفا خواهد کرد.

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با اذعان به اینکه توفیق حداکثری دفتر نمایندگی در استان همدان منوط به میزان قابلیت و ظرفیت مدیری است که در آن مستقر خواهد شد گفت: درواقع این فرد باید توانمندی لازم را در عرصه تسهیلگری ارتباطات داشته و بتواند با میزهای تخصصی و ادارات کل وزارتخانه در مرکز که متناسب با حوزه دیپلماسی شکل گرفته، تعامل داشته باشد تا از این طریق ضمن مراودات سیاسی بستر را برای تعاملات اقتصادی از طریق رایزنان و هیئت‌های تجاری هموارتر کند.

خالقی با تأکید بر اینکه وجود این دفتر در تسهیل صدور روادید برای مقصدهای صادراتی تجار همدان و وابسته‌های اقتصادی مؤثر واقع می‌شود، تصریح کرد: این امر در راستای شناسایی ظرفیت‌های تولیدی صادرات‌محور استان مؤثر بوده و آن را به مبدأ صادراتی بازارهای هدف بدل خواهد کرد.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد؛ فلسفه تأسیس نمایندگی، یعنی بین‌المللی کردن هرچه بیشتر استان، یعنی استان تعرفه بین‌المللی فراتر از مرز استان، ملی و فراملی بشود، دیگران نیز توانمندی استان در حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و گردشگری و سایرحوزه‌ها را ببینند و بتوانند به ویژگی‌های گسترده آن استان علم داشته و معرفت حاصل کنند، در حالی که در استان همدان تمام ظرفیت‌های موجود برای استقرار این زیرساخت ارزشمند فراهم شده اما برخلاف وعده‌ها ایجاد این نمایندگی چند سال است که تنها در حد شعار باقی مانده است.

جالب‌تر اینکه به گفته‌ کارشناسان، مسئولان نمایندگی وزارت خارجه در استان‌ها این اختیار را دارند که ویزای فرودگاهی برای خارجی‌هایی که تمایل سفر به استان را دارند، صادر کنند. همچنین به این نمایندگی‌ها مجوز تأیید اسناد سجلی، تأییدیه اسناد تجاری و دانشجویی نیز داده شده و درخصوص اتباع خارجی مقیم استان‌ها نیز اختیارات لازم را دارند؛ یعنی در این دفاتر زیرساخت‌ها به نحوی است که تمام کارها به طوری برنامه‌ریزی شده که دیگر شخصی برای ورود و خروج به ایران لازم نیست به تهران مراجعه کند.

همچنین به نمایندگی‌های وزارت خارجه در استان‌ها این اختیار داده‌شده تا زمینه سفرهای خارجی استانداران را برای مبادلات تجاری فراهم کنند؛ پس ایجاد چنین بستری با توجه به ظرفیت‌های استان یک ضرورت توسعه‌گرایانه است نه خواست فردی؛ بنابراین انتظار می‌رود این امر به‌عنوان یک ضرورت در دستور کار مدیر ارشد استانی، به‌عنوان یک اولویت قرار گیرد چراکه امروز بخش اعظمی از مشکلات فعالان اقتصادی، در مسیر ایجاد این دفتر نمایندگی بنا به ظرفیت‌های تعریف‌شده برای این دفاتر حل‌شدنی است.