کارخانه قند مهرگان نهاوند و بی‌مهری 6 ساله

پای چه کسی در میان است؟

سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش:

البته از اواخر دهه 90 ساخت کارخانه شکر مهرگان نهاوند به‌منظور حل مشکلات پیش روی کشاورزان در دستور کار قرار گرفت اما هنوز خبری از بهره‌برداری و افتتاح این زیرساخت در عرصه فرآوری این محصول نیست.

بر این اساس با توجه به شرایط بغرنج ایجادشده برای کشا ورزان و باقی ماندن محصول روی دست آنان، برآن شدیم تا در گفت‌وگو با علیرضا نثاری؛ نماینده مردم این شهرستان در مجلس شورای اسلامی و نیز شریف سلگی؛ رئیس هیئت‌مدیره کارخانه شکر مهرگان به چرایی ایجاد این مشکلات و روند پیگیری‌ها بپردازیم که در ادامه می‌خوانید:

نماینده مردم نهاوند در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مشکلات مطرح‌شده ازسوی چغندرکاران با جدیت در حال پیگیری است، گفت: درخصوص شرایط پیش‌آمده، نخستین بحث این است که کارخانجات قند هنگام عقد قرارداد، به‌صورت واضح و روشن به کشاورزان نمی‌گویند که اگر محصول مازاد بکارند از آن‌ها خریداری نمی‌شود.

علیرضا نثاری، افزود: تأسف‌بارتر اینکه در بیشتر موارد کشاورزان مازاد حجم قراردادی که با کارخانجات بسته‌اند محصول تولید می‌کنند.

وی با شاره به اینکه البته در بسیاری از موارد کشاورزان بدون مطالعه متن قرارداد نسبت به امضای آن اقدام کرده و حتی نمی‌دانند که کارخانه به چه میزان خرید محصول را متعهد شده خاطرنشان کرد: در پی این اتفاق برخی کارخانه‌ها از پذیرش مازاد محصول حزر کرده و برخی‌ها عنوان می‌کنند که ابتدا باید نسبت به انجام تعهدات کتبی اقدام و سپس در صورت داشتن ظرفیت، محصول مازاد را خریداری کنند.

وی ادامه داد: مسئله بعدی به حمل بار بازمی‌گردد که ازسوی کشاورزان به لحاظ هزینه‌بر بودن مورد انتقاد است اما در گفت‌وگویی که بنده با تنی چند از کامیون‌داران داشتم عنوان می‌کنند که حمل بار به قیمت چهار یا پنج میلیون تومان از نهاوند به کارخانه قند همدان با در نظر گرفتن خواب چندروزه کامیون جلوی درب کارخانه، به‌صرفه نیست؛ بنابراین رغبتی برای حمل بار ندارند.

نماینده مردم نهاوند در مجلس شورای اسلامی افزود: البته هزینه حمل تنها به لحاظ رغبت کم کامیون‌داران برای کشاورزان مورد انتقاد نیست بلکه در بسیاری از موارد عنوان می‌کنند که کارخانه‌داران به‌صورت ضمنی پذیرفته‌اند که هزینه حمل را خود پرداخت کنند اما آن‌‌ها این موضوع را رد کرده و می‌‌گویند چنین تعهدی را در قراردادهای کتبی قید نکرده‌اند؛ بنابراین همواره بین کشاورزان و کارخانجات بر سر این موضوع اختلاف وجود دارد.

نثاری با تأکید بر اینکه هر ساله این مشکلات برای چغندرکاران تکرار می‌شود اذعان کرد: با این وجود این مسائل را به‌صورت جدی با معاون وزیر در میان گذاشته و در حال پیگیری هستیم، اما مسئله‌ای وجود دارد اینکه کشاورزان متن قرارداد‌ها را به‌درستی مطالعه نمی‌کنند و همین بر ایجاد آشفته‌بازار محصول چغندر هنگام برداشت می‌افزاید، خاطرنشان کرد: خوشبختانه در پی پیگیر‌های انجام‌شده قول مساعد برای تسریع فرایند خرید محصول از چغندرکاران نهاوندی داده شده و طی چند روز اخیر شاهد آن بوده‌ایم که تاحدودی این روند در کارخانه‌های همدان، لرستان و خراسان نسبت به قبل روند بهتری پیدا کرده است.

وی در واکنش به این موضوع که از چند سال پیش ساخت کارخانه قند نهاوند کلید خورده اما متأسفانه متوقف شده حال آنکه بهره‌برداری از این پروژه تا حد بسیار زیادی حلال مشکلات چغندرکاران نه‌تنها نهاوند بلکه کل استان خواهد بود، حال سؤال این است که چرا ساخت این کارخانه متوقف شده؟ پیگیری شما در این زمینه به کجا رسیده؟ اظهار کرد: کارخانه تولید شکر مهرگان چند سالی است که کلنگ‌زنی شده و محوطه‌سازی و پی‌کنی آن نیز در ابتدای کار طی چندماه ازسوی سرمایه‌گذاران انجام شد اما متوقف ماند.

این مقام مسئول عنوان کرد: پنج سرمایه‌گذار در قالب یک تعاونی هرکدام سهمی 20 درصدی در این پروژه دارند که علاوه بر آورده در این بخش قرار بود تسهیلاتی نیز به آن‌ها پرداخت شود اما متأسفانه باوجود دریافت مصوبه چندین‌باره از سوی بانک عامل، این تسهیلات پرداخت نشد و درنهایت قفل شدن پروژه و توقف آن را در پی داشت.

نثاری با ابراز اینکه از روزهای ابتدای آغاز به کارم به‌عنوان نماینده شهرستان نهاوند با وزیر کشاورزی قبل در این ارتباط جلسه برگزار کرده و در آینده نزدیک نیز با وزیر فعلی جلسه خواهم داشت گفت: آنچه امروز اهمیت دارد اینکه این تسهیلات در نظر گرفته‌ و پرداخت شود تا کار جلو برود، چراکه راه‌اندازی این کارخانه علاوه بر رفع نیاز استان می‌تواند به استان‌های همجوار نیز خدمات‌رسانی کند.

در ادامه رئیس هیئت‌مدیره کارخانه شکر مهرگان با اشاره به اینکه این پروژه در سال 97 با حضور محمود حجتی؛ وزیر وقت جهاد کشاورزی، کلنگ‌زنی شد، گفت: ما تمام اراضی و مجوزهای لازم را دریافت کردیم و در عین حال برای طراحی مجموعه قطعه به قطعه از نقشه‌های مهندسان آلمانی بهره بردیم، هیئت آلمانی تاکنون چهار بار در محل کارخانه حاضر شده و به طراحی این مجموعه در پلن‌های مختلف پرداخته‌اند.

شریف سلگی با تأکید بر اینکه در حال حاضر با خاکبرداری، تسطیح زمین و کشیدن دیوارها پیشرفت پروژه 30 تا 35 درصد است اذعان کرد: منتظر تسهیلات بانکی هستیم که تاکنون با فشار از سوی جهاد کشاورزی سه بار برای ما مصوب شده اما با مراجعه به بانک هیچ اقدام و همراهی برای پرداخت تسهیلات انجام نمی‌شود.

وی با بیان اینکه به‌نظر می‌رسد پشت این عدم همکاری مافیا وجود دارد گفت: گرچه ما پنج سرمایه‌گذار اصلی هستیم اما بیش از 20 خانوار امروز گرفتار این پروژه هستند و به معنای واقعی راه به جایی نبرده و بیچاره شده‌اند.

این سرمایه‌گذار کارخانه شکر مهرگان با تأکید بر اینکه این افراد تمام زندگی خود را پای این کار گذاشته‌اند، اذعان کرد: ما برای طراحی نقشه و تجهیزات کارخانه، چهار بار هیئتی از آلمان را به شهرستان نهاوند و بر سر پروژه آوردیم، هزینه همین رفت و آمدها خود سر به فلک می‌زند.

سلگی با اشاره به اینکه از سال 1347 کارخانه قند جدیدی در کشور احداث نشده بنابراین درخصوص میزان تسهیلات پرداختی به ما عدد و رقم متقنی مشخص نکردند زیرا از برآورد هزینه‌ها، الگوی جدیدی در دست نبود عنوان کرد: درواقع از روز نخست عنوان شد بنا به پیشرفت کار، مرحله به مرحله این تسهیلات بنا به برآوردهای انجام‌شده برای هر فاز پرداخت می‌شود، اما بنا به تورم موجود هر بار برآورد‌ها و طرح توجیهی عدد بیشتری را نشان می‌دهد.

وی افزود: در حال حاضر طبق آخرین طرح توجیهی، جهت احداث و تکمیل کامل کارخانه حدود 6 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.

رئیس هیئت‌مدیره کارخانه قند مهرگان نهاوند، با بیان اینکه البته انتظار داریم این عدد را طی یک سال و به یک‌باره در قالب تسهیلات به ما پرداخت کنند زیرا در دل این کارخانه چهار پروژه کوچک نهفته شده و به‌صورت مرحله به مرحله پیش خواهد رفت، خاطرنشان کرد: نیروگاه برق، کوره آهک، تصفیه شکر و نهایتاً تولید شکر مراحلی است که در این پروژه پیش خواهیم برد.

سلگی با ابراز اینکه در مرحله نخست تصویب تسهیلات عدد 700 میلیارد را برای ما در نظر گرفته بودند که محقق نشده، تصریح کرد: در صورت به بهره‌برداری رسیدن این کارخانه، قادر خواهد بود روزانه پنج هزار تن چغندر تحویل بگیرید.

وی با اشاره به اینکه این مجموعه در هنگام کلنگ‌زنی بزرگترین کارخانه قند ایران محسوب می‌شد اما در حال حاضر بنیاد برکت در دزفول کارخانه‌ای به وسعت و بزرگی کارخانه ما را کلنگ‌زنی کرده تصریح کرد: مجموعه ما برخلاف کارخانه‌های موجود مستهلک که بیشتر بر پایه آب فعال هستند، به‌صورت سیسیتم خشک دایر است، بنابراین ضمن صرفه‌جویی در آب، هزینه هنگفت تعمیر و نگهداری کارخانجات مستهلک فعلی را نیز ندارد.

این فعال اقتصادی با تأکید بر مجهز بودن این کارخانه به آخرین فناوری‌های دنیا عنوان کرد: در صورت بهره‌برداری از این مجموعه، قادر هستیم سالانه 72 هزار تن شکر تولید ‌کنیم؛ البته این برآورد طبق سه ماه فعالیت در نظر گرفته شده و اگر برداشت محصولات بهاره از سایر استان‌ها را نیز تحویل بگیریم؛ یقیناً حجم تولید محصول به‌مراتب بالاتر خواهد رفت چراکه امروز بیشتر کارخانه‌های قند بالغ بر هشت ماه از سال فعال بوده و چغندر تحویل می‌گیرند.

سلگی به سرمایه صرف‌شده برای ایجاد مقدمات کار در این مجموعه صنعتی بزرگ گریزی زد و گفت: در نظر بگیرید که ما تنها برای خاک‌برداری از 10 هکتار زمین به عمق 6 متر، طی دو سال چقدر هزینه کمپرسی، کامیون و حمل‌و‌نقل پرداخت کردیم تا بتوانیم زمین را تسطیح کرده و برای کار اجرایی و عمرانی مهیا کنیم اما در پی عدم همکاری تا همین حد متوقف ماند.

وی با اشاره به اینکه فعال شدن این کارخانه به اقتصاد کشور کمک خواهد کرد افزود: نخست اینکه در پی برداشت و تحویل چغندر به کارخانه‌ها مشکلات کشاورزان حل خواهد شد؛ چراکه امروز در بیشتر موارد چغندر پس از 20 روز ماندن روی زمین و پایین آمدن عیار، آن‌هم در صورت فراهم بودن شرایط، به کارخانه همدان تحویل داده می‌شود، در غیر این صورت باید محصول را با هزینه بالای باربری به استان‌هایی همچون خراسان بفرستند که در این صورت کشاورز درخصوص محصول خود اختیاری نداشته و حتی قادر نخواهد بود از عیار زده‌شده برای محصولش اطلاع پیدا کند.

رئیس هیئت‌مدیره کارخانه قند مهرگان نهاوند با تأکید بر اینکه مزیت دیگر فعال شدن این کارخانه، تولید شکر است که از میزان وابستگی به واردات که هر ساله به یک چالش برای دولت بدل می‌شود، می‌کاهد اذعان کرد: علاوه بر این‌، برای بیش از 300 تا 400 نفر به‌طور مستقیم و حدود بیش از سه هزار نفر به طور غیر مستقیم اشتغال‌زایی خواهد داشت، قطعاً این امر در نهاوند به‌عنوان یک منطقه محروم می‌تواند در مسیر توسعه اقتصادی شهرستان تأثیرگذار باشد.

سلگی افزود: البته خوشبختانه در پی پیگیری مردم شهرستان که دستگاه قضا حدود یک ماه است که به‌صورت جدی پیگیر مشکلات ما شده؛ بنابراین امیدواریم این روند منتج به نتیجه مطلوب شود.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد؛ حدود 6 سال از کلنگ‌زنی پروژه ساخت کارخانه قند مهرگان در کیلومتر 23 جاده کرمانشاه می‌گذرد اما هنوز کار به اتمام نرسیده و تلاش‌ها برای ادامه ساخت آن بی‌نتیجه مانده است.

این در حالی است که این پروژه نقش مؤثری در کشاورزی شهرستان دارد و یکی از مطالبات مهم چغندرکاران استان به‌شمار می‌رود، چراکه در پی کمبود صنایع فرآوری چغندر استان، در حال حاضر کشاورزان محصول برداشتی را بر اساس قرارداد به کارخانه‌های طرف قرارداد مدیریت جهاد کشاورزی نهاوند و پنج کارخانه قند لرستان، بنیاد اصفهان، قند قزوین و نقش‌جهان اصفهان تحویل می‌دهند و در عین حال بخش اعظمی نیز در پی ورود دلالان به بازار خرید، این محصول به استان‌هایی همچون خراسان ارسال می‌شود، این امر خود مشقت فراوانی را برای کشاورزان به‌دنبال دارد، این در حالی است که سال‌هاست وعده احداث کارخانه قند نهاوند در حد حرف بر زمین مانده و آنچنان که پیداست عملاً حرکتی اجرایی در این‌ راستا انجام نشده است.