یادداشت؛

آنچه می‌تواند قابل افتخار باشد

حسین صادقیان

اقوام، ملیت‌ها و مردم در جوامع مختلف دارای فرهنگ‌هایی معمولاً به زعم خویش هنجار هستند که درصورت بروز و ظهور در مقاطع مختلف، به آن افتخار می‌کنند؛ همین حالت به‌نوعی در قرآن کریم آمده که «گروه‌ها و اجتماعات به آنچه در بین خود دارند، شاد هستند»، اما قطعاً هر آنچه در جوامع، گروه‌ها، اقشار، خانواده‌ها و ذهن افراد می‌گذرد یا به اعتباری فرهنگ هنجار است، نمی‌تواند در قدر مطلق بهترین باشد یا به زبان دیگر، گاهی به پدیده‌ها و چیزهایی افتخار می‌کنیم که در نزد عقل، قابل افتخار نیست؛ مانند ثروتمند شدن ازنظر مالی به هر قیمتی یا داشتن زور بازو و توان جسمی در جوان و ورزشکار. به‌واقع وقتی ثروت قابل افتخار است که از مسیر تلاش و راه حلال به‌دست آمده باشد و به‌وسیله صاحب آن برای هدف خوبی هزینه شود و زور بازو و توان جسمی در جوان قوتی قابل مباهات است، وقتی که هم کسب آن به سایر افراد ضرر نزند و هم از قوت و توان خود در مسیری سازنده بهره‌مند شود.
همین حال‌وهوا را می‌توان به تمام امکانات، جایگاه‌های اجتماعی و قابلیت‌ها تعمیم داد؛ برای مثال در نگاه عامه مردم جامعه افراد بزرگی داریم که برخی منشأ‌ تغییرات مثبت و پیش‌برنده و انواع امور با برکت هستند، اما بعضی از این‌گونه افراد پُرانتظار و مانع خوبی‌ها می‌شوند، با وجود اینکه ممکن است جایگاه‌ها و القاب دهن‌پُرکنی هم داشته باشند. بزرگی عده‌ای با تواضع، فروتنی، فداکاری و سازندگی آمیخته است، اما عظمت دروغین عده‌ای در بالاتر نشستن، از الفاظ پُرطمطراق استفاده کردن و لباس فاخر پوشیدن است، تا حدی که گفته شود آنان دارای به‌اصطلاح کلاسی بالا هستند و امثال آن! عده‌ای زرنگ هستند در اینکه امتیازات مختلف را برای خود جلب و جذب کنند و همواره دنبال بستن بار دنیایی خود هستند، اما برخی به معنایی زرنگ هستند که مراقب رعایت حقوق دیگران، تکریم افراد جامعه، ازخودگذشتگی برای ارتقای دیگران یا حفظ آبروی مردم شوند. اینان کسانی هستند که زادوتوشه و جلب منافع را برای فضای عطرآگین جامعه و سعادت را برای دنیا و آخرت خویش اراده می‌کنند.
بعضی مفتخر هستند به اینکه وسایل آسایش هرچه بیشتر خود را فراهم کنند، اما عده‌ای دنبال آرامش دیگران و امنیت چندجانبه خود به‌خصوص از درون هستند که سنجش این موارد هم ملاک و معیار دارد و در جهان‌بینی توحیدی ملاک‌های الهی در کتاب آسمانی و کلام انبیا و معصومین علیهماالسلام، ارائه شده و مورد رفتار و عمل به نام سیره الهیون بوده که مصداق عینی یافته است. افتخارات حقیقی، ماندگار و به معنای درست آن هستی‌بخش هستند، اما عوامل افتخار قلابی، در گذر زمان و قضاوت دوران محو شده و فقط عمر و زمان را ضایع می‌کنند؛ امید است در طول زندگی و عمر به آنچه افتخار کنیم که حقیقتاً قابل مباهات است، إن‌شاءالله.