|
قرآن کریم به‌عنوان کتاب هدایت، سراسر دعوت به تفکر، تعقل و تدبر است. خداوند در آیات متعدد انسان را به تدبر در آیات قرآن فرا خوانده و تأکید کرده که این کتاب برای هدایت بشریت نازل شده است: «أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَی قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا؛ آیا در قرآن تدبر نمی‌کنند یا بر دل‌هایشان قفل‌هایی نهاده شده است؟» (محمد: 24). این دعوت الهی نشان می‌دهد که خواندن قرآن بدون فهم عمیق مفاهیم آن، نمی‌تواند آن‌گونه که باید، انسان را به مقصود الهی نزدیک کند.
قرآن صرفاً یک متن مقدس برای تلاوت و حفظ نیست، بلکه کتابی است که مسیر صحیح زندگی را ترسیم می‌کند. درک صحیح مفاهیم آن، فرد را از سردرگمی‌های فکری و عملی نجات داده و به او بصیرت می‌بخشد. شناخت مفاهیم قرآن، راهی برای فهم نظام هستی، فلسفه آفرینش، اخلاق، حقوق، عدالت و ارتباط انسان با خدا و دیگران است. بدون این فهم، قرآن ممکن است به‌عنوان مجموعه‌ای از الفاظ و جملات باقی بماند که تأثیر عملی آن در زندگی فردی و اجتماعی کاهش می‌یابد.
ایمان واقعی زمانی محقق می‌شود که شخص قرآن را بفهمد و به آموزه‌های آن عمل کند. بسیاری از کسانی که ایمان ضعیفی داشته و قطعاً از داشتن زندگی سالم و متعالی محروم مانده‌اند، این مهم به‌دلیل عدم آشنایی عمیق آنان با معارف قرآن است. فهم صحیح آیات قرآن انسان را از کج‌فهمی و برداشت‌های نادرست مصون می‌دارد و او را به سوی عمل صالح سوق می‌دهد. امام علی (ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «الْقُرْآنُ نَاطِقٌ زَاجِرٌ وَ صَامِتٌ نَاطِقٌ حُجَّةُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ أَخَذَ عَلَیْهِمْ مِیثَاقَهُمْ وَ ارْتَهَنَ عَلَیْهِمْ أَنْفُسَهُمْ؛ قرآن سخنگویی است که از باطل بازمی‌دارد و حجت خدا بر خلق اوست.»
در طول تاریخ بسیاری از انحرافات فکری و اجتماعی به‌دلیل عدم درک صحیح از قرآن شکل گرفته‌اند. برداشت‌های نادرست و سطحی از آیات، گاهی زمینه‌ساز تحریف معارف دینی و حتی توجیه اعمال نادرست شده‌اند. کسانی که بدون دانش و بصیرت به سراغ قرآن می‌روند، ممکن است دچار تفسیرهای غلط شوند و این امر می‌تواند به انحرافات فکری یا حتی سوء استفاده‌های دینی منجر شود؛ بنابراین برای جلوگیری از چنین آسیب‌هایی، لازم است فهم عمیق و روشمند از قرآن مورد توجه قرار گیرد.
زندگی مؤمنانه بر پایه شناخت صحیح آموزه‌های دینی شکل می‌گیرد. قرآن کریم در همه ابعاد زندگی از فردی و خانوادگی تا اجتماعی و سیاسی، راهکارهای ارزشمندی ارائه کرده است. فهم صحیح قرآن به مسلمانان کمک می‌کند تا سبک زندگی خود را براساس ارزش‌های الهی تنظیم کنند؛ به عنوان مثال درک آیات مربوط به صبر، توکل، قناعت، انفاق و عدالت، موجب می‌شود فرد رفتارهای روزمره خود را مطابق با تعالیم قرآنی تنظیم کند.
رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با قاریان قرآن فرمودند: «فهم مفاهیم قرآن باید عمومیت پیدا کند؛ یعنی باید مستمع شما هم وقتی که قرآن را می‌شنود، بفهمد شما چه می‌گویید؛ ولو فی‌الجمله متوجه بشود که شما چه می‌گویید. این احتیاج دارد به کار، کارش هم به‌عهده آموزش‌وپرورش و سازمان تبلیغات و دستگاه‌های قرآنی است که به کار قرآن اشتغال دارند. این‌ها بنشینند فکر کنند شیوه‌هایی را حقیقتاً پیدا کنند. البته یکی از راه‌ها نوشتن ترجمه است که می‌نویسند و خوب است؛ راه‌های دیگری هم وجود دارد که بایستی بگردند و آن‌ها را کشف کنند.»
آنچه که مهم است اینکه فارغ از گزارش عملکرد و عمل به بخشنامه‌ها با توجه به حوزه مأموریتی نهادهای تربیتی، باید حرکت به سمت اُنس مردم به‌ویژه جوانان و نوجوانان با قرآن جزء اصلی‌ترین راهبردها باشد؛ به‌نحوی که در همه مدارس و محلات کرسی‌های مباحثه مفاهیم قرآن برگزار شود و با اجرای برنامه‌های تخصصی و اثرگذار و نه برنامه‌های متورم و میان‌تهی، این فرصت را برای مردم فراهم کنیم که متنعم از خوان پُربرکت و نورانی قرآن کریم شوند.
|
