براساس مطالعات آماری، حدود 20 درصد از زوج‌های کشور با مشکل ناباروری مواجه‌اند. درواقع ما با گروهی از جمعیت جوان و در سنین باروری مواجه‌ایم که قصد و تمایل به فرزندآوری دارند، اما نیاز به حمایت و درمان هست؛ بنابراین توجه ویژه به این زوج‌ها و فراهم کردن امکان درمان ناباروری برای آن‌ها می‌تواند یکی از برنامه‌های راهبردی افزایش جمعیت در کشور باشد. بدیهی است که یکی از ملزومات این راهبرد حمایت از مراکز درمان ناباروری و گسترش خدمات درمان ناباروری در کشور است.

دراین‌بین آنچه مسلم است اینکه پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی در هشتم خردادماه سال 1370 به همت زنده‌یاد دکتر سعید کاظمی آشتیانی و جمعی از پژوهشگران در جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران به‌‌عنوان مرکز جراحی محدود با هدف ارائه خدمات درمانی به زوج‌های نابارور و پژوهش و آموزش در زمینه علوم باروری و ناباروری تأسیس شد.

حاصل تلاش پژوهشگران پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی طی 30 سال فعالیت، تأسیس پژوهشکده زیست‌شناسی و فناوری سلول‌های بنیادی، پژوهشکده زیست فناوری، پژوهشکده پزشکی تولید مثل، همچنین تأسیس مرکز خدمات تخصصی شامل مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری، مرکز سلول‌درمانی، مرکز دیابت، چاقی و متابولیسم است و شاید یکی از موفق‌ترین فعالیت‌های این مجموعه درمان ناباروری بوده که با ارتقای کیفیت، در نقاط مختلف کشور فعال شده است.

یکی از این مجموعه‌ها مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری جهاد دانشگاهی استان همدان است که چندسال از آغاز عملیات عمرانی آن می‌گذرد؛ بنابراین با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا با علی کلانترنیا، سرپرست جهاد دانشگاهی استان همدان گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

سرپرست جهاد دانشگاهی استان همدان با بیان اینکه مرکز ناباروری جهاد دانشگاهی همدان برحسب نیاز منطقه و استان پیگیری شد و درنهایت در زمینی به مساحتی بالغ‌بر پنج هزار و 600 متر احداث این مجموعه آغاز شد، گفت: این مرکز شامل سه بخش درمانی است.

علی کلانترنیا با اشاره به کاربری یک بخش به‌عنوان درمانگاه عمومی در این مرکز، اظهار کرد: بخش دوم این مرکز نیز مختص آزمایشگاه ژنتیک و تشخیص طبی است.

وی با تأکید بر آنکه بخش اصلی این مرکز همان‌طور که از نام آن برمی‌آید به درمان ناباروری اختصاص یافته است، ابراز کرد: درواقع می‌توان این مرکز را یک مجتمع درمانی قلمداد کرد که یکی از بخش‌های تخصصی آن به مرکز ناباروری اختصاص یافته است.

کلانترنیا با اشاره به اینکه درحال حاضر میزان پیشرفت فیزیکی این مرکز بیش از 95 درصد است، گفت: درحال حاضر تنها بخش اندکی از کارهای تأسیساتی، تأمین نیروی برق و درنهایت نصب و خریداری برخی از تجهیزات باقی مانده است.

وی با تأکید بر اینکه در بحث تأمین نیروی برق طی رایزنی که با شرکت توزیع نیروی برق استان داشتیم این مهم نیز خوشبختانه با همکاری این عزیزان در دستور کار قرار گرفته، ابراز کرد: این نکته قابل ذکر است که بخش اعظمی از تجیهزات مورد نیاز مرکز خریداری شده و با تأمین نیروی برق، می‌توان به بهره‌برداری از این مجموعه طی چندماه آتی یعنی حداکثر پنج ماه بعد، امیدوار بود.

سرپرست جهاد دانشگاهی استان همدان در پاسخ به این سؤال که آیا درخصوص میزان پذیرش بیمار توسط این مرکز پیش‌بینی صورت گرفته است؟ ابراز کرد: با توجه به شرایط فیزیکی این مرکز و درعین‌حال با توجه به ظرفیت‌های تخصصی استان در حوزه درمان زنان و کادر موجود، به نظر می‌رسد یکی از بزرگ‌ترین مراکز پذیرش در غرب کشور خواهد بود.

کلانترنیا با تأکید بر آنکه این مرکز به‌صورت صددرصدی توانایی پذیرش بیماران از خارج از کشور و به‌ویژه کشورهای همسایه‌ای همچون عراق را با توجه به فاصله اندک جغرافیایی خواهد داشت، گفت: طبق پیش‌بینی‌ها به دنبال آن هستیم که پس از بهره‌برداری از این مرکز، به دنبال احداث همراه‌سرا برای بیماران داخلی و خارجی باشیم.

وی افزود: از سوی دیگر وجود تجهیزات مدرن و به‌روز دنیا که به اذعان متخصصان پژوهشگاه رویان و ابن‌سینا جزء تجهیزات هایتک است، یقیناً خود مؤید امکان و جایگاه پذیرش بیماران از نقاط مختلف کشور و حتی خارج کشور این مرکز تخصصی است.

کلانترنیا ابراز کرد: علاوه‌بر مزایای عنوان‌شده، مرکز جامع ناباروری جهاد دانشگاهی استان سهم بسزایی در تأمین نیازهای درمانی همدان و استان‌های هم‌جوار در زمینه درمان ناباروری و مسائل مربوط به آن خواهد داشت و درعین‌حال با راه‌اندازی و شروع فعالیت این مرکز، شاهد اشتغال دانش‌بنیان جوانان و نخبه‌های استان خواهیم بود که این‌ موضوع می‌تواند در پیشرفت و اشتغال قشر جوان نقش مهمی داشته باشد.

وی در پایان تصریح کرد: جهاد دانشگاهی استان همدان در ادامه این پروژه به دنبال راه‌اندازی و تأسیس سریع یک بیمارستان 96 تختخوابی تخصصی مربوط به زنان است.

مع‌الوصف؛ در برنامه ششم قوانین بسیار تعیین‌کننده‌ای در بحث جمعیت و افزایش آن مصوب شده که مهم‌ترین رکن آن بحث ناباروری و کمک‌های دولت در این زمینه است و دولت مکلف شده تا جای ممکن هزینه‌های لازم برای درمان ناباروری خصوصاً برای اقشار کم‌درآمد را پرداخت کند.

از سوی دیگر یکی از جدی‌ترین مشکلاتی که زندگی زوجین را تحت تأثیر قرار می‌دهد و یا در لرزش پایه‌های یک زندگی مشترک تأثیرگذار بوده، ناباروری است.

براساس آمار اعلام‌شده از سوی انجمن جنین‌شناسی، میزان باروری کل در ایران در سه دهه اخیر با تحولات چشمگیری روبه‌رو بوده و از حدود هفت فرزند در سال 1357 به 1.8 فرزند در سال 1390 تنزل یافته است، حال آنکه این شاخص در استان همدان کمتر از میانگین کشوری و 1.7 فرزند بوده و تداوم این امر می‌تواند بر توازن گروه‌های سنی و در ساختار جمعیت تأثیر منفی بگذارد که این آمار در کنار وضعیت نامناسب سرانه درآمد اهالی استان و هزینه زیاد درمان ناباروری، توجه ویژه برای حل مشکل این قشر را می‌طلبد.

نخستین راهکار درمانی در مواردی که بارداری به روش طبیعی انجام نمی‌شود، استفاده از روش‌های کمک‌باروری برای یاری رساندن به زوج‌های نابارور است، زوج‌هایی که ماه‌ها وقت و هزینه خود را صرف درمان می‌کنند و بی‌اطلاع از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های شهر خود، راهی دیگر کلان‌شهرها می‌شوند.

بنابراین چنان که گفته شد، وجود مرکز ناباروری برای کمک به آسایش مردم و رفع مشکلات آن‌ها، نقش تعیین‌کننده ایفا می‌کند که دراین‌بین مرکز ناباروری جهاد دانشگاهی همدان با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن در کریدور غربی کشور و درعین‌حال قرار گرفتن در مرکزیت استان‌های کمتر توسعه یافته، می‌تواند در این حوزه نقش پُررنگی را ایفا کند. پس با توجه به آنچه گفته شد، انتظار می‌رود این مرکز که به اذعان مدیر مجموعه جهاد دانشگاهی استان جزء مراکز هایتک به حساب می‌آید، در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بهره‌برداری رسیده و به مردمان محروم منطقه غرب کشور خدمات ارائه دهد.