اگر انسان اعمالش صالح باشد، زندگی او در آخرت یک زندگی صالح، طیب و آرام‌بخشی است، اما اگر خدایی ناکرده انسان از مسیر بندگی و انسانیت خارج شد، در سرای دیگر زندگی پرمشقت و سختی را باید تجربه کند. با مرگ آدمی، پرونده او بسته می‌شود، اما برای بعضی این پرونده باز می‌ماند و در زندگی آخرتش اثر می‌گذارد. از این رو می‌شود برای انسانی که از دنیا رفته خیرات و اعمال شایسته فرستاد تا زندگی او و آخرت او مورد توجه خدا قرار گیرد. اگر فرزندان، پدر و مادر‌ها در حق یکدیگر ظلم یا کوتاهی کرده باشند، در صحرای قیامت از هم فرار می‌کنند تا از مؤاخذه یکدیگر دوری کنند، اما قیامت جای فراری برای انسان باقی نمی‌گذارد. اگر انسان حقوق مادر و پدر را رعایت کرده باشد، حتماً در قیامت می‌تواند با پدر و مادر در کنار هم باشند یا به هم کمک کنند. امید است نسبت به وظایف خود کوتاهی نکنیم تا از اتفاقات قیامت که پدر و مادر و فرزندان را از هم فاصله می‌اندازد، در امان باشیم.

 جایگاه والدین حتی در خردسال متوفی

خدای متعال برای نشان‌دادن جایگاه ویژه پدر و مادر از فرزندان خردسال آنان که از دنیا رفته‌اند نیز غافل نشده است. از این رو پدر و مادران نگران نباشند که فرزندی از فرزندان‌شان قبل از تولد یا در خردسالی از دنیا بروند. رسول خدا (ص) فرمودند: همانا کودکان وفات یافته در زیر عرش خداى رحمان براى والدین‏ خود استغفار مى‏‌کنند و حضرت ابراهیم حضانت ایشان و ساره تربیت آن‌ها را به عهده دارند و در کوهى از مشک، عنبر و زعفران به سر مى‌‏برند. در بعضى اخبار وارد شده که حضرت زهرا (س) در بهشت به تربیت آن‌ها مى‌‏پردازند تا زمانى که والدین ایشان یا یکى از نزدیکان‌شان وفات یابد، آنگاه آن‌ها را به ایشان واگذار مى‌‏کنند. در روایات آمده است: بعضى درختان بهشت مانند سینه گاو، سینه‏‌هایى دارند که اطفال مؤمنین که در سن شیر‌خوارى وفات یافته‌‏اند از آن شیر مى‌نوشند تا وقتى که بزرگ شوند و به پدر و مادرشان منتقل شوند و وجه هماهنگى بین این دو دسته روایات این است که بعضى از کودکان را حضرت‌زهرا (س) تربیت کرده و بعضى دیگر را ابراهیم (ع) و ساره (س) نگهدارى مى‌کنند.

 خدمت و رسیدن به درجات عالی معنوی

گاهی اوقات افراد دنبال راهی برای رسیدن به درجات بالای معنوی هستند. از این رو دنبال استاد یا برنامه‌هایی می‌روند که آنان را به مقصد برساند. باید از راه‌های مختلف استفاده کرد، اما باید از این ظرفیت که همه ظرفیت‌ها را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد و همه راه‌ها زیرمجموعه آن است، غفلت نکنیم و آن راه خدمت به پدر و مادر است. اگر کسی توفیق شب زنده‌داری یا دستگیری از نیازمندان یا کار دینی دیگری دارد، اما نسبت به پدر و مادر غافل باشد، اعمال دیگر او مورد قبول درگاه حق تعالی نیست. امام جواد (ع) می‌فرمایند: هر کس چهار چیز داشته باشد، خداوند او را در بالاترین مقام‏‌ها و شریف‌‏ترین مکان‏‌ها جاى مى‌‏دهد. همچون کسانى که یتیمان را جاى دهند و با آن‌ها مانند پدر رفتار کنند. یا افرادى که به پدر و مادر خود برسند و زندگى آن‌ها را تأمین و به آن‌ها نیکى کنند و موجبات حزن و اندوه آن‌ها را فراهم نسازند.

 احترام به پدر و مادر، نشانه شیعه واقعی

بعضی مؤمنان ادعای مسلمانی و مؤمن بودن را با خود یدک می‌کشند، اما متأسفانه فکر می‌کنند ایمان فقط به نمازخواندن و عمل‌کردن به چند فریضه‌ای می‌باشد که چه بسا عادت آن‌ها شده است، چراکه این اعمال صرفاً عمل فردی است و در صورتی می‌تواند از انسان دستگیری کند که در کنارش وظایف دیگر خود را از جمله نسبت به پدر و مادر انجام دهند. سنجش و امتحان انسان در این است که اگر پدر و مادری برخلاف نظر او نظری دادند و آن دستور خلاف دستور خدا نبود، اما به میل فرزند نبود اینجا باید دید ایمان انسان چقدر قوی است. اینجا باید دید نماز او توانسته است او را در مقابل پدر و مادر متواضع کند یا نه. اینجا شیعه واقعی از غیرواقعی مشخص می‌شود.  جابر گوید: امام باقر (ع) فرمودند: اى جابر! شیعیان ما به تواضع، فروتنى، خشوع و امانت معروفند. آن‌ها همواره در یاد خدا هستند و نماز و روزه دارند و به پدر و مادر نیکى و با همسایگان فقیر و مستمند رفت‌و‌آمد مى‌کنند.

 هدیه به والدینی که از دنیا رفته‌اند

یکی از اعتقادات به حق شیعه این است که انسان بعد از مرگ زندگی جدیدی را شروع می‌کند و تمام اعمال و رفتار انسان در دنیا در کیفیت زندگی آخرت مؤثر است. در واقع زندگی دنیا پلی برای رسیدن به سرای دیگر است. اگر انسان اعمالش صالح باشد، زندگی او در آخرت یک زندگی صالح، طیب و آرام بخشی است، اما اگر خدایی ناکرده انسان از مسیر بندگی و انسانیت خارج شد، در سرای دیگر زندگی پرمشقت و سختی را باید تجربه کند. با مرگ آدمی، پرونده او بسته می‌شود، اما برای بعضی این پرونده باز می‌ماند و در زندگی آخرتش اثر می‌گذارد. از این رو می‌شود برای انسانی که از دنیا رفته خیرات و اعمال شایسته فرستاد تا زندگی او و آخرت او مورد توجه خدا قرار گیرد. پیغمبر (ص) فرمودند: گاهى که شخص از این عالم رحلت کند، کارهاى او که در این دنیا انجام مى‌‏داده همه قطع و بریده مى‌‏شود مگر سه چیز که بعد از فوت او از آن بهره مى‌‏برد و بر حسناتش افزوده مى‌شود: اول، صدقه جاریه، یعنى آن کارهایى که انجام داده و آثارش باقى است و مردم از آن بهره‏‌مند مى‌شوند. همچون مسجد و سایر بناهاى خیر یا حفر قنوات و غرس درختان یا احداث جاده و راه براى عبور مردم و امثال این‌ها که مادام آثارش باقى است و مردم از آن بهره‌مند مى‌شوند، ثواب در نامه عمل آن کس ثبت مى‌شود. دوم، علمى که از او باقى بماند تا وقتى هست و اهلش از آن فایده مى‌‏برند براى او ثواب مى‌‏نویسند. سوم، فرزند صالحى که دعاى خیر براى پدر و مادر خود کند یا که والدین از صلاحیت آن فرزند و دعاى خیر او مادام که وجود دارد، بهره‏‌مند مى‌‏شوند. گرچه خود آن‌ها نیستند که در دار عمل کار کنند، اما، چون این‌ها از آثار آنهاست از آن‌ها بهره‏‌مند مى‌شوند.