علیرضا قاسمی‌فرزاد روز گذشته در جلسه کارگروه آلودگی هوای استان که به ریاست وی و با حضور معاون هماهنگی امور عمرانی و جمعی از مدیران دستگاه‌های دولتی ذی‌ربط در سالن جلسات شهدای استانداری برگزار شد، با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای حفاظت از محیط‌زیست در هفته‌ای که به‌نام محیط‌زیست است، عنوان کرد: ریزگردها باعث بروز تحولاتی در آب‌وهوای کشور شده‌اند که در این راستا باید به‌صورت علمی و با راهکارهای اجرایی چاره‌اندیشی شود.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه چالش اصلی ریزگردها منشأ خارجی دارد، خاطرنشان کرد: البته مصرف بی‌رویه و خشکاندن آب، از بین رفتن پوشش گیاهی و به تبع آن از بین رفتن مناطق سرسبز نیز مسائل مهمی است، اما تأثیر شگرفی در شکل‌گیری این پدیده یعنی ریزگردها ندارند.

وی با اشاره به اینکه واکنش مقتضی و مناسب در حوزه تهدید امنیتی علیه کشور با سرعت و دقت صورت می‌گیرد، اذعان کرد: در حوزه محیط‌زیست و ریزگردها نیز باید اقدامی اساسی با دیپلماسی جدی انجام شود، چراکه این موضوع ضریب اهمیت بسیار بالایی دارد.

نماینده عالی دولت در استان با تأکید بر لزوم هم‌صدایی سازمان‌های دیپلماتیک و دولت برای کنترل این وضعیت، ابراز کرد: اگر محیط‌زیست به مخاطره بیفتد، زندگی انسان با خطر مواجه خواهد بود؛ ضمن اینکه اقدامات برخی کشورها در راستای بیابان‌زایی و انتشار ریزگردها جنایت در حق بشریت است.

قاسمی‌فرزاد در ادامه سخنان خود با تأکید بر لزوم انجام اقدامات اساسی در سطح استان و هم‌گامی با سایر استان‌های هم‌جوار برای بهبود وضعیت موجود، تصریح کرد: ضروری است دستگاه‌های اجرایی به‌عنوان یک مسئولیت خطیر اجتماعی در زمینه محیط‌زیست مشارکتی فعال داشته باشند.

وی گفت: برای بهبود شرایط بد متأثر از آلودگی ریزگردها تعامل تمامی دستگاه‌های اجرایی ضروری بوده و نیاز است متولیان امر با ایجاد پوشش‌های گیاهی متناسب با مناطق استانی و آب‌و هوایی، به کاهش آسیب‌های ناشی از آلودگی ریزگردها کمک‌ کنند.

استاندار همدان به کاشت درختان و گیاهان کم‌آب‌بر سازگار با مناطق شور و بایر نیز اشاره کرد و افزود: این موارد نقش مؤثری در کاهش آسیب‌ها و آلودگی ریزگردها دارد، ضمن اینکه بخش تحقیقات و آموزش سازمان جهاد کشاورزی نیز موظف است در راستای اقدام برای کاهش آسیب‌های آلودگی ریزگردها بیش‌ازپیش فعال شود.

قاسمی‌فرزاد ادامه داد: استفاده بهینه از ظرفیت‌ مجموعه‌های علمی، تحقیقاتی و دانش‌بنیان در راستای مقابله با آلودگی ریزگردها با همت دستگاه‌های متولی، راه صحیح نگهداری، بهره‌برداری و مراقبت از محیط‌زیست است که باید به‌طور گسترده ارائه و آموزش داده شود.

وی در ادامه بیان کرد: لازم است سازمان صنعت، معدن و تجارت نیز اقدامات مقابله‌ای خود در حوزه برداشت‌های غیر مجاز معادن از دامنه الوند را در دستور کار قرار دهد؛ ضمن اینکه آگاهی‌بخشی، هشدارها و تذکر لازم به شرکت‌ها و کارخانه‌هایی که در زمینه فرآوری فعالیت دارند و مواد اولیه را به‌صورت غیر مجاز تهیه می‌کنند نیز باید به‌صورت جدی دنبال شود تا با سوء استفاده در این بخش شاهد افزایش مشکل نباشیم.

استاندار همدان با تأکید بر برخورد قانونی با شرکت‌ها و افراد سودجویی که منابع آبی را آلوده و رسوبات را وارد سدهای استان می‌کنند، اعلام کرد: اطمینان داشته باشید در این زمینه از برنامه‌ها و طرح‌های دستگاه‌های اجرایی با هدف حفظ محیط‌زیست به‌صورت کامل حمایت می‌شود.

قاسمی‌فرزاد در پایان سخنان خود اضافه کرد: باید از ابتدای تابستان با بسیج همگانی پاک‌سازی و پالایش ورودی و خروجی شهر همدان از آلودگی‌های محیط‌زیست در دستور کار قرار گرفته و با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط به‌عنوان یک‌ مسئولیت اجتماعی، یک خط دشت‌بان در این راستا تشکیل شود.

  تشریح اقدامات دستگاه‌های ذی‌ربط در مقابله با ریزگردها

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان همدان نیز با اشاره به ماده 19 آیین‌نامه پیشگیری و مدیریت پدیده گردوغبار، گفت: سازمان برنامه بودجه موظف است در چارچوب قوانین و مقررات مربوط به منابع مالی مورد نیاز برنامه‌های اجرایی پیشگرانه اصلاحی و مقابله‌ای سازگارکننده کانون‌های گردوغبار کشور و جلوگیری از توسعه آن‌ها، براساس پیشنهاد دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط در قالب برنامه‌هایی که به تأیید ستاد ملی رسیده است، در لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی کند.

سیده‌مریم محمدی خاطرنشان کرد: براساس ماده 20 نیز استانداران موظف‌اند پروژه‌های استانی پیشگیرانه مدیریتی و مقابله‌ای و سازگارکننده با پدیده گردوغبار استان را به‌عنوان پروژه‌های اولویت‌دار در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان جهت تصمیم‌گیری برای تأمین اعتبار از محل اعتبارات طرح‌های استانی پیگیری کرده و مورد حمایت قرار دهند.

وی در ادامه سخنان خود با اشاره به اطلاعات مورد استفاده در طرح منشأیابی، تأکید کرد: از عمده‌ترین اطلاعات و داده‌های مورد استفاده در طرح شامل آمار و اطلاعات کلیه ایستگاه‌های هواشناسی می‌توان به سین بیوتیک‌، اقلیم‌شناسی، باران‌سنج رطوبت خاک در اعماق 5 و 25 سانتی‌متری، سرعت و جهت باد، بارش، دید افقی، تصاویر ماهواره‌ای مودیس، نقشه کاربری اراضی، نقشه بارش و نقشه مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی کشور اشاره کرد.

محمدی گریزی هم به اقدامات انجام‌شده زد و ادامه داد: اقدامات صورت‌گرفته نیز شامل الگوی تغییرات مکانی و زمانی وقوع فرسایش بادی و پدیده گردوغبار، اقلیم‌شناسی و تعیین عوامل اقلیمی مؤثر بر فرسایش بادی و پدیده گردوغبار و بررسی و تعیین عوامل زمینی مؤثر بر فعال‌سازی کانون‌های گردوغبار است.

وی متذکر شد: جمع کل مساحت و درصد انواع کاربری‌های مختلف در نواحی غبارخیز استان همدان نیز به‌ترتیب 48 هزار و 868 هکتار و 100 درصد است.

این مقام مسئول با اشاره به اقدامات دستگاه‌های اجرایی، افزود: براساس تکالیف تعیین‌شده در آیین‌نامه اجرایی آمادگی مقابله با پدیده گردوغبار نسبت به برنامه عمل مقابله با گردوغبار در قالب نوع برنامه‌ها و تعیین میزان بودجه مورد نیاز، برای اجرای آن‌ها اقدامات لازم صورت گرفته است.

محمدی اضافه کرد: در این راستا از دستگاه‌های عضو کارگروه مقابله با پدیده گردوغبار درخواست شده در قالب دو هدف تبیین‌شده یعنی پیشگیری از وقوع پدیده گردوغبار با تبیین سیاست‌ها و ایجاد آمادگی و توانمندسازی استان جهت کنترل کاهش و مقابله با آثار زیان‌بار پدیده گردوغبار برنامه‌ها و مبالغ مالی مورد نیاز خود را در قالب جداول مشخص برای یک برنامه 10 ساله ارائه کنند.

وی ابراز کرد: درنهایت با جمع‌بندی و تلفیق برنامه‌های ارائه‌شده از سوی دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط بر مبنای برگزاری جلسات کارشناسی با نمایندگان دستگاه‌ها برنامه نهایی ابلاغ شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان نیز با اشاره به برنامه‌های اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری برای مقابله با ریزگردها و آلودگی هوا، تصریح کرد: حجم کل هزینه‌ها در دوره 10 ساله معادل چهار هزار و 178 میلیون ریال برآورد شده که از کل هزینه‌های پیش‌بینی‌شده 826 میلیون ریال برای پروژه‌های مدیریتی، یک‌هزار و 960 میلیون ریال برای پروژه‌های حفاظتی و یک‌هزار و 392 میلیون ریال برای برنامه پایش و ارزیابی (نظارتی) اختصاص یافته است.

اسفندیار خزایی ادامه داد: از کل هزینه‌ها 80 درصد یعنی سه هزار و 352 میلیون ریال سهم دستگاه‌های اجرایی و 20 درصد یعنی 826 میلیون ریال سهم مشارکت‌های مردمی است.

وی با اشاره به برنامه‌های سازمان جهاد کشاورزی، اظهار کرد: براساس بررسی، مساحت 27 هزار و 444 هکتار از عرصه‌های غبارخیز استان همدان در حوزه مدیریت سازمان جهاد کشاورزی واقع شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان افزود: این سطح با کاربری اراضی کشاورزی، آبی، دیم و باغات حدود 56 درصد از کل مناطق غبارخیز را به خود اختصاص داده که در این عرصه‌ها برنامه‌های حفاظتی، مدیریتی و اجرایی پیش‌بینی و حجم کل هزینه‌ها معادل 42 هزار و 555 میلیون ریال برآورد شده است.

خزایی ادامه داد: برای برنامه‌های اداره‌‌‌‌‌ کل هواشناسی و فرودگاه استان جهت پیش‌بینی وضعیت گردوغبار استان دو پروژه در قالب برنامه احداث و تجهیز ایستگاه‌ها در افق 10 ساله، 1400 - 1410 پیش‌بینی و هزینه احداث این تجهیزات 50 هزار و 944 میلیون ریال برآورد شده است.

وی در خاتمه سخنان خود اقدامات اجرایی در سطح استان را نیز برشمرد و تأکید کرد: این اقدامات شامل پایان مطالعه و تهیه کتابچه طرح در سطح 6 هزار و 500 هکتار، برنامه‌ریزی جهت اجرای پروژه‌های بیابان‌زدایی در سطح بیش از 19 هزار هکتار از اراضی بیابانی استان درصورت تأمین اعتبارات لازم براساس کتابچه‌های مطالعاتی، پیگیری و برگزاری کلاس‌های ترویجی و آموزشی در روستاهای هدف، برخورد قانونی با متصرفین و متجاوزان به عرصه‌های بیابانی و انعقاد قرارداد با بخش خصوصی جهت اجرای پروژه‌های بیابان‌‌‌‌‌‌‌زدایی از سال 1396 تاکنون در سطح بیش از 500 هکتار اراضی بیابانی استان با توجه به اعتبارات تخصیصی ملی و استانی بوده است.