کد خبر : 62165
تاریخ : 1401/8/14
گروه خبری : جامعه

اهمیت کرسی‌های آزاد اندیشی برای نسل نوخاسته

قرآن کریم در سوره زمر آیه 17 و 18 می‌فرماید: «فبشر عبادالذین‌ یستمعون‌ القول‌ فیستبعون‌ احسنه‌ اولئک‌ الذین‌ هداهم‌ الله‌ و اولئک‌ هم‌ اولوالباب‌؛ پس‌ بشارت‌ ده‌ به‌ آن‌ بندگان‌ من‌ که‌ به‌ سخن‌ گوش‌ فرا می‌دهند و بهترین‌ آن‌ را پیروی‌ می‌کنند، اینانند که‌ خدایشان‌ هدایت‌ کرد و اینانند همان‌ خردمندان».‌

این‌ آیه‌ که‌ مردم‌ را به‌ شنیدن‌ سخنان‌ و متابعت‌ از احسن‌ آن‌ها دعوت‌ می‌کند، درحقیقت‌ از موقعیت‌ سخن‌ها و فرصت‌ گفت‌وگو و تعاطی افکار، تبادل‌ اندیشه، تضارب آرا و امکان‌ طرح‌ نظریات‌ موافق‌ و مخالف‌ سخن‌ خبر می‌دهد؛ زیرا درصورتی‌ متابعت‌ احسن‌ میسر است‌ که‌ چندین‌ راه‌ و کلام‌ وجود داشته‌ باشد و استماع‌ همه‌ آن‌ها به‌ وقوع‌ بپیوندد.

در سوره یوسف آیه 108 می‌فرماید: «قل‌ هذه‌ سبیلی‌ ادعوا الی‌الله‌ علی‌ بصیرة‌ انا و من‌ اتبعنی‌ و سبحان‌ الله‌ و ما انا من‌ المشرکین؛ بگو این‌ راه‌ من‌ است‌ که‌ با بصیرت‌ و بینش‌، همگان‌ را به سوی‌ خدا دعوت‌ می‌کنم‌، من‌ و هر کسی‌ که‌ راه‌ به‌ اجر گزیند و دعوت‌ مرا دنبال‌ کند و پاک‌ است‌ خدای‌ و من‌ از مشرکان‌ نیستم».

«شما دانشجویان محترم نباید با پیروان مکتب‌های دیگر با خشونت و شدت رفتار کرده و درگیری و هیاهو راه بیندازید. خود با آنان به بحث و گفت‌وگو برخیزید و از دانشمندان اسلامی دعوت کنید با آنان به بحث بنشینند، تا تهی بودن دست آنان ثابت شود. امام خمینی (ره)».

فرهنگ هر جامعه برآیندی از افکار و اندیشه‌های متفاوت است. در هر جامعه‌ای نظرات، اندیشه‌ها و تفکرات گوناگون با مبنای نظری متنوعی وجود دارد، در این شرایط پیشرفت و اقتدار کشور و جامعه که در گرو وفاق و وحدت ملی بوده، تنها یک راه حل دارد و آن راه حل گفت‌وگو است. گفت‌وگو و تضارب آرا میان اندیشه‌ها و تفکرات متنوع و متکثر موجود در داخل جامعه؛ کرسی‌های آزاداندیشی بستری برای تحقق گفت‌وگو و تضارب آرا در فضای جامعه به‌ویژه در محیط‌های دانشجویی است که وظیفه سنگین‌تری در قِبال پیشرفت فرهنگ، اندیشه و علم در کشور دارند و این پیشرفت به‌جز از طریق فرهنگ آزاد اندیشی امکان ندارد.

ضرورت طرح کرسی‌های آزاداندیشی و نقطه شروع ماجرا سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای انجمن قلم بود؛ ایشان در این جلسه فرمودند: «اگر بخواهیم در زمینه گسترش و توسعه واقعی فرهنگ و اندیشه و علم حقیقتاً کار کنیم، احتیاج داریم به این‏که از مواهب خدادادی و در درجه نخست آزاداندیشی استفاده کنیم. آزاداندیشی در جامعه ما یک شعار مظلوم است؛ تا گفته می‏‌شود آزاداندیشی، عده‌‏ای فوری خیال می‌‏کنند که بناست همه بنیان‌های اصیل در هم شکسته شود و آن‌ها چون به آن بنیان‌ها دلبسته ‏هستند، می‌‏ترسند. عده‌‏ای دیگر هم تلقی می‌‏کنند که با آزاداندیشی باید این بنیان‌ها شکسته شود؛ هر دو گروه به آزاداندیشی (که شرط لازم برای رشد فرهنگ و علم است) ظلم می‌‏کنند، ما به آزاداندیشی احتیاج داریم.

این کرسی‌هاى آزاداندیشى که ما گفتیم، در دانشگاه‌ها باید تحقق پیدا کند و باید تشکیل بشود. اگر چنانچه بحث‌هاى مهم تخصصى در زمینه سیاسى، در زمینه‌ اجتماعى، در زمینه‌هاى گوناگون حتى فکرى و مذهبى، در محیط‌هاى سالمى بین صاحبان توان و قدرت مطرح بشود، مطمئناً ضایعاتى که از کشاندن این بحث‌ها به محیط‌هاى عمومى و اجتماعى ممکن است پیش بیاید، دیگر پیش نخواهد آمد.»

   چیستی کرسی‌های آزاداندیشی

کرسی‌های آزاداندیشی بستر و محفلی است برای گفت‌وگوی دانشجویان با یکدیگر در فضایی آرام، آزاد و اخلاقی. ویژگی اساسی و بنیادین کرسی‌ها، محوریت منطق و عقلانیت در اظهار نظر است. در صحبت‌های مختلف رهبری حداقل دو عنوان مختلف درباره کرسی‌ها وجود دارد که اساساً دو کارکرد و کار ویژه مختلف دارند؛ کرسی‌های آزاداندیشی برای دانشجویان و کرسی‌های نظریه‌پردازی برای صاحب‌نظران و متخصصان، اگرچه کرسی‌های آزاداندیشی را می‌توان مقدمه‌ای بر کرسی‌های نظریه‌پردازی فرض کرد.

   چرایی کرسی‌های آزاداندیشی

از مهم‌ترین چرایی‌های کرسی‌ها، تغییر فضای سیاست‌زده و هوچی‌گر دانشگاه‌ها، به فضایی سیاسی و همراه با گفت‌وگوهای داغ سیاسی مبتنی بر منطق و اخلاق است. این فضا خط سومی بوده بین یک افراط (شلوغ‌کاری و هرج‌ومرج و تنش سیاسی در دانشگاه‌ها که عموماً ناشی از جریانات سیاسی خارج از دانشگاه است) و یک تفریط (دانشگاه خشکِ منجمد غیر سیاسی) که چه‌بسا این تفریط بسیار خطرناک‌تر از آن افراط باشد.

لزوم دستیابی به مبحث اصلی «جهاد تبیین» و «جوان‌گرایی» که در برهه زمانی امروز به‌عنوان یک اصل احساس می‌شود، راه‌اندازی کرسی‌های آزاداندیشی بوده که از منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی است.

شنیدن صدای جوانان، عمل کردن و اصلاح امور، راه رسیدن به خواسته‌های نسل جدید و ازجمله مواردی است که در کرسی‌های آزاداندیشی دست‌یافتنی است. راه‌اندازی کرسی‌های آزاداندیشی، راه رسیدن به تمام سؤالات بی‌پاسخ جوانان و درک خواسته‌های آنان از طرف مسئولین است. جوانان علمی و آموزشی (دانشجویان و دانش‌آموزان) که قرار است عهده‌دار تدوین برنامه‌ها و اهداف کلان کشور بر مبنای آرمان‌های نظام جمهوری اسلامی برای نسل‌های آینده باشند.

کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه مکمل و مقوم نظام دانایی سیاسی و ظرفیت و در‌عین‌حال بستری است تا دانشجویان و حتی دانش‌آموزان بنا بر فراخور حال به‌صورت آزاد، نظام‌مند، منطقی و عالمانه به اظهار نظر، تبادل اندیشه و آرای خود بپردازند.

توجه جدی به این امر مهم در دانشگاه‌ها ضمن تعمیق آگاهی و بینش سیاسی زمینه را برای بازگشت آرامش و وقار به محیط‌های علمی فراهم می‌کند؛ سیاست‌زدگی و احساسات، آفت دانشگاه و فضاهای دانشجویی است.

کرسی‌های آزاد‌اندیشی در مدارس متوسطه می‌تواند با هدف آموزش مهارت نقد، پرسشگری، ارتقای بینش سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و انتخاب آگاهانه، دانش‌آموزان را در مسیر رشد و آگاهی قرار داده و قدرت نقد منصفانه، مطالبه‌گری آزادانه و پرسشگری عاقلانه و تکاپوی عاشقانه را در سایه علم، ایمان و عمل به‌وجود آورد.

به‌وجود آوردن فضای نقد و گفت‌وگو برعهده مسئولین و برنامه‌ریزی و رونق دادن این امر برعهده دانشجویان و دانش‌آموزان است؛ امید که با تحقق این امر دانشگاه، دانشجویان، دانشگاهیان و دانش‌آموزان این مرزوبوم عالمانه و عاشقانه در جهت عزت و سربلندی و بالندگی ایران اسلامی در گام دوم انقلاب قدم بردارند.

  لینک
https://sepehrnewspaper.com/Press/ShowNews/62165