کتابخانه مرکزی اراک بزرگترین کتابخانه عمومی درحال ساخت کشور است که با 18 هزار و 500 مترمربع وسعت و 6 هزار و 500 مترمربع عرصه در سال 1386 طراحی و تعیین مکان آن انجام شد و عملیات اجرایی آن سال 1393 با حضور وزیر آموزش و پرورش وقت آغاز شد ولی سال 1395 به دلیل عدم تامین پیش پرداخت و با تشدید تورم و مشکلات اقتصادی تعطیل و دوباره سال 1397 از سر گرفته شد.
این پروژه فرهنگی پس از 17 سال که از آغاز طراحی و تامین زمین آن می‌گذرد، همچنان برای تکمیل نیازمند منابع مالی است و درحال حاضر 81 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
طی سال‌هایی که عملیات اجرایی این طرح درحال اجرا بود مسئولان و مقامات مختلف ملی و استانی از آن بازدید و بر تامین منابع مالی و اعتبارات قطره چکانی تلاش کردند تا این پروژه فرهنگی اکنون به 81 درصد پیشرفت فیزیکی برسد اما با یک «یاعلی» می‌توان در سال 1403 شاهد بریدن رُبان افتتاح این طرح باشیم.
وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی«محمدمهدی اسماعیلی» 16 آذر سال 1402 در سفر به اراک با تخصیص یک هزار میلیارد ریال برای تکمیل کتابخانه مرکزی اراک موافقت کرد و گفت: این طرح فرهنگی بی‌نظیر است و نباید فاز به فاز به بهره‌برداری برسد و شایسته است با این طرح تکمیل و با حضوررئیس جمهور افتتاح شود.
در ادامه، اردیبهشت ماه سال جاری دوباره، وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی«محمدمهدی اسماعیلی» در حاشیه آیین گشایش سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، از افتتاح بزرگترین کتابخانه کشور در اراک خبر داد و گفت: 20 درصد عملیات اجرایی این پروژه باقی مانده و تلاش داریم با تزریق بودجه تا نیمه دوم سال بتوانیم آن را افتتاح کنیم.
اما این طرح بعد از گذشت 6 ماه همچنان در پیشرفت فیزیکی81 درصد، درجا زده و قول وزیر ارشاد هم نتوانست این طرح فرهنگی را از خاک بلند کند و به افتتاح برساند.
25 مردادماه 1402 نیز دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور «مهدی رمضانی» در بازدید از طرح فرهنگی درحال ساخت کتابخانه مرکزی در اراک گفت: ساختمان کتابخانه مرکزی اراک از طرح‌های بزرگ ملی، منطقه‌ای، خاورمیانه و جهان اسلام بشمار می‌رود که تکمیل آن نیازمند اهتمام مسئولان است.
وی افزود: این طرح 70 درصد پیشرفت فیزیکی دارد که آخر سال 1403به بهره‌برداری می‌رسد و برای تکمیل این طرح بزرگ یک‌هزار و 200میلیاردر ریال اعتبار نیاز است.
رمضانی با بیان اینکه، اداره کل کتابخانه‌های عمومی کشور بهره‌بردار است، تأکید کرد: اما متعهد می‌شویم به محض تکمیل، فرآیند تجهیز ظرف 6 ماه انجام شود.
امسال اعتباری جدیدی برای تکمیل کتابخانه مرکزی اراک تخصیص داده نشده است
رییس اداره نظارت بر ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان مرکزی هم گفت: یک‌هزار و 170 میلیارد ریال اعتبار تاکنون برای کتابخانه مرکزی هزینه‌شده و اعتباری که امسال برای این طرح فرهنگی در نظر گرفته شده 330 میلیارد ریال است که هنوز تخصیص داده نشده است.
«فرهاد دولت‌آبادی» با بیان اینکه تا تکمیل پروژه یک‌هزار میلیارد ریال دیگر نیاز است، افزود: 500 میلیارد ریال از این اعتبار برای خرید چیلر، تاسیسات و تکمیل سالن اجتماعات در نظر گرفته شده است.
وی بیان کرد: در سفر ریاست جمهوری به استان در سال 1401 نیز 100 میلیارد ریال اعتبار از محل مسئولیت اجتماعی وزارت نفت به این طرح تعلق گرفت که تاکنون 40 میلیارد ریال آن براساس پیشرفت فیزیکی پرداخت شده است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی گفت: این کتابخانه بزرگترین و مدرن‌ترین کتابخانه کشور است که کتابخانه مرکزی مشهد با 11 هزار مترمربع وسعت، در جایگاه دوم قرار دارد.
«علی گودرزی‌زاده» افزود: بخش‌ها و خدماتی که در کتابخانه مرکزی ارائه می‌شود شامل عضویت و امانت، عضویت سراسری، امانت، امانت موقت، تمدید دوره امانت، ارسال کتاب، رزرو کتاب است.
وی بیان کرد: منابع و مجموعه‌های این کتابخانه نیز شامل مخزن کتاب، نشریات، روزنامه، خدمات مرجع، منابع کمک آموزشی، آرشیو نشریات،کتاب بریل، نوسوادان، کتاب ویژه ناشنوایان، نویسندگان بومی، نورسیده، منابع الکترونیکی، اسباب بازی، منابع غیرفارسی، منابع صوتی، نسخ خطی و نفایس چاپی مخزن نسخ خطی و نفایس چاپی سالن نمایش نسخ است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی گفت: فضاهای مطالعه متعددی در کتابخانه مرکزی در نظر گرفته شده که شامل سالن و فضای مطالعه، سالن مطالعه پژوهشگران، اتاق مطالعه گروهی، فضای کار اشتراکی و دانش بنیان‌ها، اتاق مطالعه خصوصی، اتاق‌های vip و اتاق‌های cip است.
گودرزی‌زاده افزود: دیگر بخش‌های کتابخانه مرکزی شامل تالار علم و خلاقیت ساختکده اتاق لگو کودکان، سن اجرای نمایش اتاق بازی فضای مادر و کودک، خردسالان، نابینایان تولید کتاب بریل، سالن صحبت گروهی استدیو تولید کتاب صوتی، ناشنوایان تولید کتاب ویژه ناشنوایان و پیشکسوتان (بخش خرد) است.
وی، خدمات رفاهی، غذاخوری، کمد اعضاء، فضای استراحت، بوفه، اینترنت وای فای، کافی نت، مناسب سازی برای معلولین، فروشگاه فرهنگی، نمازخانه فضاهای آموزشی، کلاس آموزشی، رایانه (کلاس مبتنی بر وب)،تالارها، سالن جلسات، تالار اجتماعات، نگارخانه دیوارنگار هویت بومی انبار مبادله کتاب بخش استان شناسی بخش ویژه تولید محتوا کافه کتاب مرکز آفرینش‌های هنری و کسب و کارهای کوچک کارگاه‌های آموزشی (سفالگری، خیاطی، برق، شبکه و....) را از دیگر بخش‌های کتابخانه مرکزی برشمرد.
فرآیند تکمیل کتابخانه مرکزی اراک 2 سال به طول می‌انجامد
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی نیز گفت: شروع طرح کتابخانه مرکزی در اراک با اعتبارات استانی، محل اشکال بوده است.
«علی‌اکبر اسدی » افزود: روند ساخت تا تکمیل این طرح 2 تا سه سال آینده ادامه دارد و امسال نیز که هنوز، اعتبارات اعلام و تخصیص داده نشده است.
وی بیان کرد: تکمیل طرح‌های نیمه تمام جزو اولویت‌های استان مرکزی است اما منابع محدود است.
این طرح فرهنگی در هفت طبقه که 2 طبقه آن منفی برای پارکینگ خودروها و تاسیسات پیش بینی شده است در چهار طبقه کاربری کتابخانه، اداری، فرهنگی و آموزشی تعریف شده است و در طبقه هم کف سالن اجتماعات با 250 نفر طراحی شده است.