شهرستان ایوان در استان ایلام، با دارا بودن خاک حاصلخیز، آب‌وهوای متنوع و موقعیت جغرافیایی خاص، یکی از مناطق مهم کشور در تولید انگور است. تاکستان‌های ایوان با مساحت وسیعی که در حومه این شهرستان گسترده‌اند، به سبب کیفیت بالای محصول خود شناخته شده و انگور تولیدی آن از شهرت خاصی برخوردار است.
به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و اقلیم نیمه‌گرمسیری، این منطقه دارای فصول رشد طولانی و بارندگی مناسب است که شرایطی عالی برای رشد و رسیدن انواع انگور فراهم می‌کند. ایوان، با تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد و ملایم، شرایطی ایده‌آل برای تولید انگور ایجاد کرده است. خاک این منطقه که اغلب بافتی رسی و غنی از مواد معدنی دارد، قابلیت حفظ رطوبت را بالا برده و به رشد ریشه‌های انگور کمک می‌کند. این ویژگی‌ها به‌ویژه برای تولید انگورهایی که به آبیاری فراوان نیاز ندارند، بسیار مؤثر است. علاوه بر این، نور آفتاب که در ایوان به‌صورت روزانه و به میزان کافی تابش می‌کند، یکی از عوامل اصلی در بهبود رنگ، طعم و قند موجود در انگورهای این منطقه است.
تنوع ارقام انگور تولید شده در ایوان نیز به‌عنوان یکی از نقاط قوت این منطقه محسوب می‌شود. در این شهرستان، انواع مختلفی از انگورهای دانه‌دار و بی‌دانه کشت می‌شود که هر یک ویژگی‌های منحصر به‌فردی از لحاظ طعم، رنگ و بافت دارند. به‌طور خاص، انگورهای عسگری، یاقوتی، و شاهرودی در تاکستان‌های این شهرستان بسیار محبوب هستند.
انگور عسگری که یکی از معروف‌ترین انواع انگورهای تولید شده در ایوان است، به‌دلیل طعم شیرین، بافت نرم و هسته‌های کوچک مورد توجه قرار دارد و از آن برای تازه‌خوری و تهیه کشمش مرغوب نیز استفاده می‌شود. انگور یاقوتی نیز با دانه‌های قرمز و رنگ جذاب خود از محبوبیت خاصی برخوردار است و در مصارف خانگی و صنعتی کاربرد دارد.
بخش کشاورزی ایوان با بهره‌برداری از روش‌های سنتی و مدرن در تولید انگور، توانسته است سطح کیفی محصول خود را افزایش دهد. برخی کشاورزان با استفاده از روش‌های سنتی همچون بهره‌گیری از ابزارهای ساده، تاکستان‌ها را با رعایت اصول سنتی نگهداری می‌کنند؛ درحالی‌که سایر کشاورزان به استفاده از تجهیزات نوین، سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار، و کودهای طبیعی و آلی برای ارتقای سطح تولید پرداخته‌اند.
این رویکرد ترکیبی به ایوان این امکان را داده که ضمن حفظ اصالت محصول، بهبود کیفیت و افزایش بازدهی تاکستان‌ها را نیز مدنظر قرار دهد.
ایوان به‌دلیل ویژگی‌های طبیعی و ارقام متنوع انگور، در تولید محصولات فرآوری‌شده مانند کشمش، آب‌انگور و شیره انگور نیز توانسته است جایگاهی در بازار داخلی و حتی صادرات به‌دست آورد.
کشمش تولیدی در ایوان، به‌خاطر طعم شیرین و بافت مطلوب آن، طرفداران زیادی در بازار دارد. فرآوری سنتی کشمش در این منطقه به حفظ کیفیت طبیعی محصول و جلوگیری از افزودن مواد شیمیایی کمک کرده است. شیره انگور تولیدی این شهرستان نیز از ارزش غذایی بالا و طعمی دلچسب برخوردار است و به‌ویژه در فصل سرد سال به‌عنوان یک ماده غذایی مقوی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در سال‌های اخیر، دولت با حمایت‌های مالی و تکنیکی از کشاورزان ایوانی، توانسته است ظرفیت تولید و کیفیت محصولات انگور را بهبود بخشد. پروژه‌هایی همچون تجهیز تاکستان‌ها به سیستم‌های نوین آبیاری، برگزاری دوره‌های آموزشی در حوزه کاشت و برداشت انگور و ترویج استفاده از ارقام مقاوم به آفات، از جمله اقداماتی است که به افزایش کیفیت انگور و محصولات جانبی آن در ایوان کمک کرده‌اند.
همچنین ایجاد بازارهای محلی و حمایت از فروش مستقیم محصولات از تولیدکننده به مصرف‌کننده، موجب شده کشاورزان ایوانی بتوانند با اطمینان بیشتری به کشت انگور بپردازند و با درآمدزایی بیشتر به توسعه محصولات خود بپردازند.
درنهایت، می‌توان گفت که شهرستان ایوان به واسطه شرایط طبیعی مناسب و تنوع ارقام انگور، به‌عنوان یکی از قطب‌های انگور ایران مطرح شده است.این منطقه با بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی و حمایت‌های دولتی، ظرفیت لازم برای توسعه صنعت انگور را دارد. با سرمایه‌گذاری بیشتر در حوزه بسته‌بندی و بازاریابی، ایوان می‌تواند محصولاتی با کیفیت بالا را نه‌تنها به بازار داخلی بلکه به بازارهای بین‌المللی نیز عرضه کند.
*اکبر یعقوبی