سپهرغرب، گروه خبر: «آلمانه» یکی از 10 روستاهای مورد هدف ثبت جهانی در استان کردستان است که در 10 سال اخیر نه‌تنها یک خانوار از این روستا مهاجرت نکرده، بلکه تمامی کسانی که از روستا کوچ کرده بودند، به روستا مهاجرت معکوس داشته‌اند.

به دنبال سوژه مسیر پُرپیچ‌وخم سنندج به سروآباد را درپیش می‌گیریم، اینجا روستای آلمانه است، روستایی که مردمانش بیش از یک دهه با مهاجرت خداحافظی کرده‌اند.

روستای آلمانه از توابع بخش مرکزی بوده و در 28 کیلومتری شهرستان سروآباد قرار دارد، این روستا جزء 10 روستای منطقه اورامان برای ثبت جهانی است که قدمت آن به دوره اشکانیان بر می‌گردد.

شغل اصلی مردمان این روستا دامداری و باغداری است و برخلاف بسیاری از روستاها که مردمانشان فقط در فصل کشاورزی در روستا حضور دارند، جمعیت آبادی تثبیت شده است و اگرچه خانوارهای زیادی در گذشته از این روستا کوچ کرده بودند، اما اکنون به زادگاهشان بازگشته‌اند.

روستای آلمانه 250 خانوار و 950 نفر جمعیت دارد، روستاییانی که با وجود مشکلات ریزودرشت، سال‌ها است که با مهاجرت خداحافظی کرده‌اند.

افزایش جمعیت به‌دلیل مهاجرت‌های معکوس و قطع کامل مهاجرت در طول 10 سال گذشته در روستای آلمانه موجب شده که ظرفیت‌های دامداری در این روستا دیگر مانند گذشته پاسخگوی نیاز اقتصادی مردمان آبادی نباشد و به قول رئیس شورای این روستا، جوانان برای امرار معاش به کولبری روی آورده‌اند.

شور و نشاط را در سیمای مردمان روستا از زن و مرد و پیر و جوان، می‌توان دید؛ نه اینکه مشکلاتی در این روستا وجود نداشته باشد، اما مردمان آلمانه زندگی را جور دیگر می‌بینند و معتقد هستند باید پشت سختی‌ها را دست در دست هم خم کرد.

      نقش‌آفرینی در عرصه تولید

امجد مصطفی سلطانی، رئیس شورای روستای آلمانه می‌گوید: این روستا با جمعیت بیش از 950 نفر یکی از روستاهای پُرجمعیت و نقش‌آفرین در حوزه تولید محصولات کشاورزی و صنعت دامپروری در استان است.

«آلمانه» به‌عنوان یکی از 10 روستای هدف در ثبت جهانی اورامان دارای ظرفیت بسیار خوبی است و می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در رونق صنعت کشاورزی در شهرستان ایفا کند.

متأسفانه با وجود اشتیاق بالایی که در بین مردم به‌ویژه قشر جوان این روستا به فعالیت در حوزه کشاورزی و دامداری وجود دارد، اما به‌علت برخی مشکلات ازجمله کمبود آب، کمبود چراگاه و نبود صنایع تبدیلی و فرآوری، جوانان تحصیلکرده آلمانه به‌ناچار رو به کولبری آورده‌اند.

      شغل آبا و اجدادی دستخوش بی‌مهری

رئیس شورای روستای آلمانه افزود: کمبود چراگاه موجب شده صنعت دامداری که از قدمت تاریخی در زندگی مردمان و گذشتگان ما در این روستا برخوردار است، کم‌رنگ شود که مردم از مسئولان به‌ویژه جهاد کشاورزی انتظار دارند که در این زمینه قدمی بردارند و با این کار موجب دلگرمی مردم شوند.

جوانان ما در این روستا به اشتغال در پیشه دامداری و کشاورزی علاقه‌مند بوده و هیچ انگیزه‌ای به کولبری ندارند، اما به‌واسطه شرایط اقتصادی و نبود اشتغال مجبور هستند به این شغل کاذب روی بیاورند و در این مسیر نیز دچار آسیب‌های جدی جسمی و حتی روحی شوند.

جوانان ما در این روستا به اشتغال در پیشه دامداری و کشاورزی علاقه‌مند بوده و هیچ انگیزه‌ای به کولبری ندارند.

مردم آلمانه زندگی در روستا را به مهاجرت به حاشیه شهرها ترجیح می‌دهند و این موضوع را طی 10 سال گذشته با وجود تمام مشکلات به اثبات رسانده‌اند و امروز این وظیفه مسئولان است که با کمک خود مردم و همراهی و یارای آنان آستین همت را بالا زده و زمینه را برای ایجاد اشتغال پایدار و رونق اقتصادی در روستاهایی همچون آلمانه فراهم کنند.

      بساط شغل کاذب کولبری در آلمانه جمع شود

سلطانی ادامه داد: زمینه اشتغال پایدار باید با ایجاد صنایع فرآوری و غیره برای جوانان در روستاها فراهم شود تا جوانان به‌جای روی آوردن به کولبری در عرصه تولید فعالیت کنند، تحقق این مهم نیازمند توجه بیش‌ازپیش مسئولان به حمایت از دو بخش کشاورزی و دامداری در این روستا و روستاهای اطراف است.

هر کدام از روستاها می‌توانند قطب تولید مرغوبترین تولیدات کشاورزی و صنایع دستی باشند، اما برای رونق صنایع دستی و افزایش میزان تولید لبنیات محلی و غیره باید با یک برنامه‌ریزی دقیق، حمایت هدفمند و تعاونی‌های منسجم روستایی تشکیل شوند تا سود بیشتر عاید مردم شود.

قطعاً خام‌فروشی پاشنه آشیل حوزه تولید است، موضوعی که متأسفانه کمتر به آن توجه شده است؛ امروز بیشتر محصولات مردم در حوزه کشاورزی و غیره به‌صورت تازه‌خوری روانه بازار می‌شود و همین مسئله موجب شده که کمترین سود دست تولیدکننده روستایی را بگیرد؛ اگر زمینه فرآوری و بسته‌بندی مناسب محصولات فراهم و دست واسطه‌ها قطع شود، ضمن اینکه برای کشاورز و تولیدکننده سود خواهد داشت، با قیمت ارزان‌تری هم دست مشتری را خواهد گرفت.

      حمایت از تولید با پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت

حمایت از تولید و تولیدکننده همواره مورد تأکید رهبر انقلاب بوده است؛ این خواسته زیادی نیست که بخواهیم با پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت زمینه رونق اقتصادی را برای روستاییان مرزی فراهم کنند.

وی تصریح کرد: آلمانه قطب تولید لبنیات و محصولات باغی و کشاورزی در سروآباد محسوب می‌شود و دارای طبیعت خاص و دیدنی با کوهستان‌های خوش‌آب‌وهوا و مرتفع است.

این روستا به‎‌دلیل آب‌وهوای مناسب و طبیعت زیبا و بکر ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب‌های مناسب گردشگری را در استان دارد که البته دستیابی به این هدف نیازمند ایجاد زیرساخت‌های مناسب مانند استراحتگاه، خانه‌های بوم‌گردی و غیره است.

      فاضلابی که به رودخانه می‌ریزد

مردم از کمبود امکانات آموزشی و عمرانی و ساخت‌وسازهای خارج از محدوده تعریف‌شده در روستا رنج می‌برند و نبود امکانات دیگر همچون میدان فوتبال، پارک، آنتن‌دهی، دکل مخابراتی، جایگاه زباله و هدایت فاضلاب خانگی که به‌صورت روباز در روستا جریان دارد و وارد رودخانه پایین‌دست می‌شود، موجب آلودگی‌های زیست‌محیطی و مشکلات اساسی در روستا شده است.

مسیر دسترسی به روستا بیش از دو دهه قبل آسفالت و طی این سال‌ها دچار استهلاک شده و نیاز جدی به بازسازی دارد؛ امیدواریم با نگاه ویژه مسئولان و همیاری مردم شاهد رفع این مشکلات باشیم.

روستا خانه بهداشت دارد، اما به‌لحاظ امکانات دارویی و درمانی با مشکلاتی مواجه است و نیاز به تجهیز دارد؛ امیدواریم در این زمینه نیز اقدامات لازم انجام گیرد تا مردم برای مداوا در هنگام بیماری مجبور به رفتن به شهر نشوند.

      35 دانش‌آموز و مشکل ادامه تحصیل

این عضو شورای آلمانه افزود: حدود 30 تا 35 دانش‌آموز در روستا تقریباً از سال تحصیلی جدید باید به‌دلیل نبود دبیرستان برای ادامه تحصیل به شهر بروند، روستاهای اطراف هم دبیرستان ندارد.

وضعیت پسران در بحث ادامه تحصیل به‌مراتب بهتر از دختران است، چراکه به‌دلیل اینکه مردم حاضر به مهاجرت نیستند، بیش از 30 درصد از دانش‌آموزان دختر بعد از مقطع راهنمایی باید ترک تحصیل کنند.

در زمینه آنتن‌دهی موبایل و اینترنت و غیره مشکلاتی وجود دارد، البته زیاد جدی نیست و خوشبختانه 99 درصد از دانش‌آموزان دسترسی به شبکه شاد دارند.

      هر خانه یک کارگاه

ابراهیم محمدی یکی از اهالی روستای آلمانه می‌گوید: مردم در این روستا سخت دوست‌دار کار و تلاش هستند که اگر بستر فراهم باشد، از کمترین امکانات بیشترین استفاده را می‌برند.

بیش از 10 سال است شاهد کاهش مهاجرت و ثابت بودن جمعیت در روستا هستیم تا جایی که ساخت‌وساز در روستا زیاد شده و ارزش زمین در آن افزایش قابل توجهی داشته است.

صنعت دامداری زمینه تولید مرغوب‌‎ترین پشم و چرم طبیعی را فراهم آورده و مردم در زمینه نخ‎‌ریسی، کلاش‌بافی، گلیم‌فرش، قالی‌بافی و جاجیم‌‎دوزی و غیره فعالیت می‌کنند؛ می‌توان گفت هر خانه امروز به یک کارگاه تولید تبدیل شده است و درصورت حمایت می‌توان با ایجاد تعاونی‌های منسجم روستایی در حوزه صنایع دستی در این روستا کارهای بزرگی را رقم زد.

      درخواست احداث مدرسه

بچه‌های روستا هم از دغدغه‌هایشان برایمان می‌گویند: اینکه زندگی در روستا را به شهر ترجیح می‌دهند، اما مجبورند بعد از پایان مقطع راهنمایی برای ادامه تحصیل به جاهای دیگری بروند.

دوست داشتند امکاناتی فراهم شود تا بتوانند در کنار خانواده‌هایشان به ادامه تحصیل بپردازند.

محمدی می‌گوید: از مسئولان انتظار داریم اگر بشود برایمان دبیرستان را در روستا دایر کنند تا مجبور نباشیم سختی غربت را دور از خانواده تحمل کنیم.

یا باید قید ادامه تحصیل را بزنیم و یا سختی دوری از خانواده و زندگی در خوابگاه و غیره را به جان بخریم که البته این کار هم هزینه‌بردار است، اما مجبوریم بسازیم.

      طرح هادی

طرح هادی در بخشی از روستا اجرا شده و به قول کا عبدالله فیضی، یکی از اهالی آبادی اگرچه پیمانکار پولش را گرفته، اما مابقی را رها کرده است؛ حجم باقی‌مانده از کار زیاد است و هزینه‌بردار، مردم حاضر به همکاری هستند، البته به شرط اینکه متولیان قدم جلو بگذارند.

روستاییان قشر تولیدکننده، کم‌مصرف و قانعی هستند، گمان نمی‌کنم انتظار زیادی باشد که بخواهیم طرح هادی را برایمان اجرا و مسیر دسترسی را بهسازی کنند، توجه به روستا و روستانشینان درحقیقت گام نهادن در مسیر تولید و رونق است؛ اگر روستاهای ما رونق بگیرند، مردم روستایی به‌جای اینکه به جمعیت سربار و بیکار استان بپیوندند، می‌توانند در همین روستا تولید و درآمدزایی داشته باشند.

      ایجاد اشتغال پایدار در روستاها

یکی دیگر از اهالی روستا دل پُری از وعده‌های بی‌عمل مسئولان دارد، اینکه چرا نباید از مردمانی که نمی‌خواهند آواره حاشیه شهرها شوند، حمایت بشود.

فیضی می‌گوید: شغل مردم روستای ما دامداری و کشاورزی است اما اراضی آبی کم و شیب‌دار است و جوابگوی جمعیت موجود نیست.

مسئولان می‌خواهند مانع مهاجرت روستاییان شوند، اگر اقتصاد و معیشت روستایی فراهم باشد، اصلاً به فکر مهاجرت نمی‌افتند. جوانان ما در روستا نیاز به اشتغال دارند، با حداقل‌ترین هزینه‌ها می‌شود در روستاها اشتغال ایجاد کرد.

      و اما

حال که عزم مردمان برخی روستاهای مرزی در کردستان برای مهاجرت معکوس به روستاها افزایش یافته است، مسئولان باید آستین همت را بالا بزنند و در راستای رونق اقتصاد و ایجاد بسترهای لازم برای به‌وجود آوردن اشتغال در روستاها اقدامات اساسی انجام دهند.

بدون شک توسعه و ایجاد ظرفیت‌های رفاهی در روستاها از آب، برق، گاز، جاده، تلفن و غیره، همه و همه خوب است، اما نباید این نکته مهم را نادیده گرفت که حتی اگر همه امکانات رفاهی را برای مردم ایجاد کنند، تا زمانی که درآمد کافی نداشته باشند، نمی‌توانند چرخ‌های زندگی را بگردانند.

مردم باید در قبال امکانات رفاهی که برایشان فراهم شده، هزینه پرداخت کنند؛ وقتی درآمد پایداری برای مردم روستا وجود نداشته باشد، انگیزه‌ای برای ماندن در روستا نخواهند داشت. ازاین‌رو اولویت مهم در ماندگاری روستاییان در روستاها توجه به ایجاد بسترها در حوزه اقتصاد و اشتغال پایدار است.