22 اردیبهشت‌ماه سال گذشته بود که امام‌جمعه شهرستان بهار در شورای فرهنگ عمومی با انتقاد از انتشار بوی نامطبوع در فضا و هوای این شهر گفت: مهم‌ترین مشکل محیط‌زیست این شهرستان، انتشار بوی نامطبوع به‌صورت شبانه‌روزی است.

حجت‌الاسلام علی ارزنده افزود: چگونه محیط‌زیست در مورد آب شدن یخ‌های قطبی و از بین رفتن لایه اوزون اظهارنظر می‌کند، اما مسئله ملموس در شهر بهار حل نمی‌شود. چگونه است که تعطیلی کارخانه هپکو با آن عظمت و نیروی انسانی بالا، توجیه‌پذیر است، ولی تعطیلی کارخانه‌هایی در شهرک صنعتی بهاران که چند نفر از آن سود می‌برند توجیه‌پذیر نیست؟

حال آنکه این مسئله از آنجا نشأت می‌گیرد که در چند سال اخیر بوی مشمئزکننده‌ای موجب سلب آسایش و آرامش اهالی و ساکنان شهر بهار در استان همدان شده بود که با مراجعات مکرر مردم به فرمانداری و ابراز نارضایتی آن‌ها از بوی بد، پیگیری‌ها و بازدیدهایی از سوی سازمان حفاظت از محیط‌زیست این شهرستان صورت گرفت که نزدیکی به شهرک صنعتی و برخی عوامل دیگر منشأ این آلودگی و بوی نامطبوع اعلام شد و متأسفانه گویی این مشکل علی‌رغم وعده‌ها همچنان پابرجاست به‌طوری‌که مردم گلایه‌مندی خود را به طرق مختلف در رسانه‌های مکتوب و بر خط اعلام می‌کنند.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا دراین‌باره گفت‌وگویی را با احسان قنبری؛ فرماندار و معصومه پارچیان؛ رئیس اداره حفاظت از محیط‌زیست شهرستان بهار گفت‌و‌گویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

فرماندار شهرستان بهار با تأکید براینکه نمی‌توان بوی نامطبوع را آلودگی هوای شهر قلمداد کرد بلکه بخشی از این شهرستان که شهرک فرهنگیان این شهر را شامل می‌شود در مسیر توسعه ساخت‌وساز به جاده کرمانشاه نزدیک شده و در فاز نخست این شهرک فاصله پیش‌بینی‌شده با این جاده بسیار است اما در فازهای بعدی به این مسیر و در واقع شهرک صنعتی بهاران نزدیک شده است گفت: مسئله اینجاست که تعدادی از واحدهای این شهرک صنعتی ازجمله دو واحد اسیدسازی، کارخانه تولیدکننده کاغذ رولی از کاغذ ضایعاتی، کارخانه قارچ بوی نامطلوبی را از خود متصاعد می‌کنند.

احسان قنبری افزود: علاوه براین واحدها از قدیم در زمین‌های کشاورزی این شهرستان از کود مرغ برای تقویت اراضی استفاده می‌شد حال آنکه این امر یکی از دلایل انتشار بوی نامطلوب در این شهر است.

وی با تأکید براینکه این عوامل دست به دست هم داده و در گرمای تابستان به‌خصوص شب‌هنگام بوی نامطبوعی را در سطح شهرک فرهنگیان و در برخی مواقع کل شهر منتشر می‌کنند اذعان کرد: با این تفاسیر با پیگیرهای انجام شده تعدادی از این کارخانه‌ها به‌کلی تعطیل شده به‌طوری‌که شرایط نسبت سال گذشته بهبود یافته است.

فرماندار شهرستان بهار با تأکید براینکه گرچه شرایط بهتر شده اما همچنان این مشکل وجود دارد گفت: براین اساس هفته گذشته بنا به درخواست‌های مردمی جلسه‌ای با سازمان حفاظت از محیط‌زیست برگزار و حتی این مشکل در شورای اداری استان با حضور استاندار نیز مطرح شد.

قنبری افزود: بر اساس مصوبات این جلسه سازمان محیط‌زیست بازهم یک مهلت یک‌ماهه به کارخانه‌ها داد تا شرایط موجود را تعیین تکلیف و تجهیزات لازم را تهیه کنند.

وی با اشاره به اینکه سال گذشته بر اساس شدت بوی مشمئزکننده، نوبت شب برخی از کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی را تعطیل کردیم اذعان کرد: بحث بعدی همان‌طور که عنوان شد در خصوص کود مرغی است که باید متولیان حوزه کشاورزی ورود کنند.

فرماندار شهرستان بهار با تأکید براینکه استفاده از کود مرغ در اراضی کشاورزی در حال حاضر یک معضل بزرگ در بهار است تصریح کرد: در این خصوص سازمان جهاد کشاورزی و نیز سازمان محیط‌زیست بارها به مالکان این اراضی تذکر داده و حتی با اعمال جریمه خواهان رفع مشکل شدند.

قنبری با بیان اینکه متأسفانه دراین‌بین با برخی از اراضی بلاصاحب نیز مواجه شدیم اذعان کرد: دراین‌باره نیز با راهداری هماهنگ کرده و کود مرغی دپو شده از کنار اراضی جمع‌آوری شد.

وی با تأکید براینکه طی سال‌های اخیر هر آنچه در توان داشتیم برای حل این مشکل به کار بستیم، خاطرنشان کرد: مسئله اینجاست که موقعیت جغرافیایی و محاصره شدن شهر بهار از سوی واحدهای صنعتی اصلی‌ترین مشکل است.

فرماندار شهرستان بهار با تأکید براینکه طبق پیگیری‌های به عمل آماده در این سال‌ها در خصوص علل انتشار بوی نامطبوع، به 11 عامل رسیدم که دراین‌بین حتی بوی ترمز خودروهای سنگین که از جاده کرمانشاه عبور می‌کنند نیز یکی از آن‌ها است بیان کرد: امیدواریم با پیگیری‌ها به عمل‌آمده شرایط بهبود یابد.

رئیس اداره حفاظت از محیط‌زیست شهرستان بهار نیز در ادامه با بیان اینکه ما چند نوبت پایش‌های روزانه و شبانه از این کارخانه داشتیم و تا کنار جاده اصلی، بوی نامطبوع احساس می‌شد، جهت وزش باد که روزها به سمت کوه بوده و شب‌ها از سمت کوه به سمت شهر، بر میزان انتقال بوی نامطبوع در شب‌ها تأثیرگذار بود، گفت: پیرو شکایات مردمی مبنی بر انتشار بوی مشمئزکننده، این بازدید‌ها و پایش‌های شبانه توسط کارشناسان مربوطه، دادستان و بخشدار مرکزی از واحدهای صنعتی آلاینده هوا صورت گرفت.

معصومه پارچیان افزود: به این کارخانه چند نوبت اخطاریه دادیم و ظاهراً اقداماتی هم انجام داده اما این اقدامات بر کنترل بوی نامطبوع تأثیرگذار نبوده است.

وی ادامه داد: اقدامات صورت گرفته توسط عوامل این کارخانه، کارگذاری سیستم کنترل آلودگی هوا و راه‌اندازی سیستم پیش تصفیه فاضلاب بود اما با توجه به اینکه در و پنجره‌های واحد بازمی‌ماند و به علت طرح توسعه شهر بهار و بُعد مسافتی کوتاه شهرک صنعتی بهاران با شهر بهار اقدامات تأثیری نداشته و درواقع حریم شهر با حریم شهرک صنعتی بهاران یکی شده است.

رئیس اداره حفاظت از محیط‌زیست شهرستان بهار افزود: بازدیدهای ما در مواردی همراه با عوامل اداره صنعت، معدن و تجارت، شورای شهر بهار و مرکز بهداشت بود و در مواردی هم به‌تنهایی توسط محیط‌زیست انجام می‌شد که طی چند سال اخیر چندین اخطاریه داده بودیم و به مرور یک سری اقدامات انجام شد اما حالت پیشگیرانه نداشته و کاملاً کنترل نشده است.

پارچیان با بیان اینکه به دلایل اقتصادی از ابتدای سال تعدادی از واحدهای آلاینده عنوان‌شده (دو کارخانه اسیدسازی) تعطیل شده‌اند اما یقیناً طی ماه‌های آتی بازهم به چرخه تولید بازمی‌گردند عنوان کرد: اصلی‌ترین مشکل با کارخانه تولیدکننده کاغذ رولی (شرکت دیانا کاغذ) است که تمهیدات اندیشیده شده نیز نتوانسته بوی نامطبوع را کاهش دهد به‌طوری‌که پیشنهاد انتقال این کارخانه را از شهرک صنعتی داده‌ایم زیرا این امکان طبق قانون دستورالعمل اجرایی ماده 14 قانون هوای پاک وجود دارد.

وی با اشاره به بوی نامطبوع متصاعد شده از وجود دو کشتارگاه دام و طیور گفت: با توجه به کشتار مرغ در شب امحاء و احشاء حاصل از کشتار در یک‌جا جمع و در در دیگ به‌صورت شبانه پخته می‌شد که این فرایند با توجه کوچک بودن دیگ چند بار تکرار می‌شد، از واحد مذکور خواستیم از دیگ بزرگ‌تر استفاده کنند تا از انباشت امحاء و احشاء به مدت طولانی که در شدت نامطبوع بو تأثیرگذار است جلوگیری شود.

رئیس اداره حفاظت از محیط‌زیست شهرستان بهار خاطرنشان کرد: البته این واحد خود به‌صورت داوطلبانه خواهان آن شدند که پخت این محصولات را به ساعت آخر شب موکول کنند.

پارچیان با بیان اینکه البته از دیگر معضلات و درعین‌حال دلایل بوی نامطبوع در شهرستان بهار می‌توان به ناقص بودن شبکه فاضلاب، شیب کم این شهر و ماندن آب در برخی از معابر و غیره نیز اشاره کرد، گفت: انباشت کود مرغی در اراضی کشاورزی نیز یکی دیگر از اصلی‌ترین دلایل بوی نامطبوع در شهر بهار است به‌گونه‌ای که همه‌ساله کشاورزان بهاری حتی از خارج از استان نیز نسبت به خرید و انباشت این نوع کود بر سر زمین‌های خود اقدام می‌کنند حال آنکه دراین‌بین جای خالی کارخانه تولید کود به‌صورت استاندارد برای زمین‌های کشاورزی احساس می‌شود.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد به نظر می‌رسد اصلی‌ترین نکته‌ای که در بحث بوی نامطبوع شهر بهار باید به آن توجه کرد درهم‌تنیده شدن حرائم شهر با شهرک صنعتی است و این سؤال که آیا برای شهرها و نیز شهرک‌های صنعتی در مسیر توسعه، سند بالادستی وجود ندارد که با توجه به نیاز روزافزون دنیای امروز شاهد بروز چنین فجایع زیست‌محیطی نباشیم و مسئله بعدی اینکه وقتی با گذشت بیش از دو سال پیگیری مستمر فرماندار، دادستانی و سازمان حفاظت از محیط‌زیست شهرستان همچنان بوی نامطبوع متأسفانه میهمان ساکنان این شهر است، چرا به پیشنهاد سازمان حفاظت از محیط‌زیست در خصوص انتقال برخی واحدها که بیشترین آلایندگی (دیانا کاغذ) را دارند اقدامی صورت نمی‌پذیرد؛ زیرا در این‌گونه مواقع دیگر نمی‌توان انتظار داشت که جمعیت 500 تا 600 خانواری شهرک فرهنگیان بهار که بیشترین مشکلات را در این بحث داشته و سختی‌های زیادی را متحمل شده‌اند به‌یک‌باره شهر را ترک کنند، پس انتظار می‌رود متولیان امر در این خصوص اقدامات تأثیرگذار را در دستور کار خود قرار دهند.