ساعت هشت‌ونیم 29 مردادماه کم‌کم افراد در موعد مقرر حاضر شدند مقصد مشخص شده بود، به سمت روستاهای تعیین‌شده حرکت کردیم؛ روستاهای یارمچه‌باغ و اورته‌قمیش مقصدمان بود، روستاهایی از توابع سردرود شهرستان رزن، مسیر طولانی بود، بعد از پشت سر گذاشتن رزن و تماشای مزارع هندوانه و ذرت کوچکش، به نخستین مقصدمان، یعنی روستای یارمچه‌باغ رسیدیم. بیشتر زمین‌هایشان دیم بود و اغلب محصول گندم خود را برداشت کرده بودند و در زمین‌ها جای خالی موج خوشه‌های طلایی گندم به چشم می‌خورد.

با برداشت محصول، فضا برای چوپانان و گله‌هایشان ایجاد شده بود تا در زمین‌های برداشت‌شده، گوسفندان چرا کنند؛ مهربانی زمین ثمرش را به کشاورزان داده بود و حالا آغوشش پذیرای دامداران و گله‌هایشان بود.

وارد روستا شدیم، گروه جهادی در دبستان فجر روستای یارمچه‌باغ مستقر بودند؛ این اردو به همت بسیج دانشگاه علوم‌پزشکی ابن‌سینا همدان برگزار شده بود و مزین به نام شهید حاج‌حسین همدانی بود.

وارد مدرسه شدیم، در سه کلاس مختلف، سه بخش از خدمات ارائه می‌شد؛ بخش اول کار فرهنگی بود و آموزش به بچه‌ها، بچه‌های خردسال آموزش می‌دیدند که چگونه از بهداشت دهان و دندان خود مراقبت کنند و یا چگونه مسواک بزنند. خانمی که مشغول آموزش بود، با حوصله و مهربانی و لحنی آرام به بچه‌ها توضیح می‌داد. برای یادگیری بیشتر، یکی از آن‌ها را فرا خواند تا راجع به آنچه گفته شده، توضیح دهد.

دختربچه زیبا با لپ‌های گلی و لحن کودکانه‌اش از بهداشت دهان و دندان برای هم‌سالانش گفت؛ بعضی از بچه‌ها نقاشی‌هایی از شکل دندان کشیده بودند، چه کسی می‌داند شاید در رؤیای کودکانه خود هنگام طراحی این تصویر از دندان، خود را بارها با روپوش دندان‌پزشکی تصور کرده‌اند و جوابشان به سؤال در آینده می‌خواهید چه شغلی داشته باشید؟ دندان‌پزشک باشد.

بچه‌ها را با دنیای کودکانه خود پشت سر می‌گذاریم، در اتاق بعدی متخصص تغذیه حضور دارد و درحال صحبت با کودکی است که خوردن هله‌هوله اولویتش بوده تا غذا. دکتر از برادرش می‌پرسد موفق شدید به او غذای سالم بدهید؟ پاسخ مثبت است، صحبت‌های خانم دکتر باعث شده هرچند کم، اما کودک غذای سالم بخورد و پیشنهادش به خانواده کودک تغذیه سالم است تا بتوان رشد مناسب را برای او فراهم کرد.

کارشناس تغذیه حاضر در اردو با بیان اینکه عمده‌ترین مشکل سوء تغذیه به‌ویژه در کودکان است، گفت: بچه‌ها با توجه به اینکه مواد غذایی سالم در دسترس ندارند، با هله‌هوله‌هایی که کم قیمت هستند، خود را سیر می‌کنند.

رضوان حیدری‌مقدم افزود: اغلب بچه‌ها دچار مشکل رشد و یا گاهی پوکی استخوان و خانم‌ها اغلب کم‌خون هستند؛ زیرا گوشت در دسترسشان نیست و به‌لحاظ اقتصادی توان تهیه آن را ندارند و آگاهی نیز درخصوص نحوه و میزان مصرف غذایی وجود ندارد.

این کارشناس تغذیه جوان ابراز کرد: افراد روستا به پزشک دسترسی ندارند، درحالی که افرادی را با چربی و قند خون بالا و مشکلات زنان در بین مراجعین می‌بینیم.

وی با اشاره به اینکه اغلب بچه‌ها مشکلاتی دارند که باید توسط خانه بهداشت‌ها به‌ شکل دوره‌ای چک و درصورت نیاز به آن‌ها مکمل و ویتامین داده شود، اذعان کرد: نبود پزشک مستقر و چک مداوم بچه‌ها باعث شده تا آنان در مراجعاتشان از خستگی و کاهش یادگیری و تمرکز سخن به میان بیاورند.

در اتاق دیگری کارشناس مامایی مستقر است که می‌گوید: بالای 20 سال سابقه کاری دارم و از آغاز فعالیت پزشکی‌ام در مناطق محروم حضور داشته و از نزدیک با محرومیت‌های آن‌ها آشنا هستم؛ وقتی دانشگاه علوم‌پزشکی ابن‌سینا همدان فراخوان داد، داوطلب شدم و افتخار می‌کنم که اینجا هستم.

بهناز شکیب‌پرور افزود: بیمارانی که به من مراجعه کردند را می‌شناختم و با توجه به اینکه ماما هستم، از این دید به موضوعات می‌نگرم و دوست دارم زنان در دوران بارداری و قبل از آن و بعد از آن یا وقتی عمل جراحی دارند، رفاه بیشتری داشته باشند و بیشتر به آن‌ها رسیدگی شود.

در پایان از او پرسیدم شرایط را چگونه ارزیابی می‌کند؟ می‌گوید: اوضاع فعلی نسبت به قبل خیلی بهتر شده و آگاهی‌بخشی در حوزه زنان و مسائل مرتبط با آن‌ها نسبت به گذشته پیشرفت داشته و مطلوب‌تر است.

مسئول واحد خواهران دانشگاه علوم‌پزشکی ابن‌سینا همدان نیز با بیان اینکه اردو از 27 مردادماه شروع شده و جامعه هدفش چهار روستا بوده است، ابراز کرد: در اردوهای ما برخی برنامه‌ها مانند بحث فرهنگی، ثابت است و سایر مسائل مثل آموزش بهداشت که اصولاً بهداشت زنان و کودکان و بهداشت دندان را شامل می‌شود.

مریم‌السادات کشوردوست با اشاره به اینکه دیگر امر که در همه روستاها ثابت بوده حضور پزشک زنان است، افزود: این پزشک در ابتدا زنان روستا را غربال می‌کند که مسئله‌ای در این خصوص وجود نداشته باشد؛ همچنین پزشک عمومی نیز حضور دارد و درصورت لزوم پزشک متخصص نیز در روستا حضور می‌یابد.

وی دیگر اقدام انجام‌شده را حضور دندان‌پزشک سیار در روستاها دانست و گفت: خدمات دندان‌پزشکی در هر روستا به مدت دو روز ارائه می‌شود؛ همچنین غربالگری بینایی و شنوایی نیز برای کودکان انجام می‌پذیرد.

به سراغ روستای بعدی رفتیم که با این روستا فاصله داشت. رضا قپانوری، پرستار جهادگری است که به همراه همسرش در این اردو حضور یافته، او می‌گوید در ادوار مختلف بسیج دانشجویی دانشگاه علوم‌پزشکی ابن‌سینا همدان حضور داشته است؛ سال 97 در دانشکده پرستاری ملایر یک گروه جهادی به‌نام «پیشگیری جهادی شهید سیاهکالی» تشکیل شده که اساس کارش پیشگیری بوده و وی در آن شرکت کرده، سپس بعد از تکمیل دوران تحصیل، همراه همسرش در این اردو حاضر شده تا به اهالی روستای اورته‌قمیش خدمت برساند.

وی از اینکه خودش و همسرش جزء هیئت مؤسس مرکز تحقیقات فناور آمین هستند صحبت می‌کند که مرکز تحقیقات فناور در حوزه تولید محصولات فناور علوم‌پزشکی است و می‌گوید: توفیق حضور در این مرکز فناور را رشد کردن از دل اردوهای جهادی می‌دانم.

پرستار جوان از کمبود پزشک سخن می‌گوید و ادامه می‌دهد: روز گذشته خانواده پزشک جهادی، دکتر صاحبی پزشک عمومی و دخترش متخصص زنان به همراه داماد خانواده که متخصص ارتوپد است، به روستا آمدند که این خانواده جهادی خدمات مختلفی را به روستاییان ارائه دادند.

اینجا نیز خدمات درمانی، بهداشتی،آموزشی و فرهنگی ارائه می‌شود؛ در حیاط مدرسه داخل خودرو‌هایی که می‌توان گفت دندان‌پزشکی سیار است، به افراد خدمات دندان‌پزشکی ارائه می‌شود؛ همه آمده‌اند تا سلامت دندان خود را چک کنند، دندان‌پزشک حاضر با حوصله از دندان‌های شیری کودکان گرفته تا بزرگ‌سالان را چک می‌کند.

حضور اردوهای جهادی و به‌خصوص افرادی که در علوم پزشکی می‌توانند خدمات ارائه دهند، می‌تواند اثر گذار باشد؛ نبود پزشک مستقر در روستاها به چشم می‌خورد، درحالی که هر روستا نیاز دارد تا به پزشک دسترسی داشته باشد و افراد از خردسال تا بزرگ‌سال، ازلحاظ سلامت بررسی شوند.