برخلاف تصور عمومی که گوتنبرگ را مخترع چاپ می‌دانند اما واقع امر اینجاست که نخستین رویدادهای پیدایش صنعت چاپ را می‌توان به سه هزار سال قبل و به ساکنان بین‌النهرین که از مهره‌های استوانه‌ای برای چاپ نوشته و تصاویر بر روی سطوح گلی استفاده می‌کردند نسبت داد، گو آنکه بر اساس برخی شواهد نیز حروف متحرک را چینی‌ها اختراع کردند.

البته هنر اصلی گوتنمبرگ این بود که برای ریخته‌گری حروف آلیاژی از سرب و آنتی موان ساخت و طوری نسبت این دو فلز را انتخاب کرد که حروف خیلی سخت و خیلی نرم نباشند و درعین‌حال برای رفع موانع و حل مشکلات چاپ برای مرکب هم فرمول مناسبی ساخت.

همچنین در قرن یازدهم مجدداً یک دانشمند چینی به نام بی‌شنگ موفق شد برای نخستین‌بار حروف متحرک چاپی منصوب به خودش را با گل رس بسازد درحالی‌که در قرن 12 تازه تکنولوژی ساخت و صنعت کاغذ به اروپا رسید. البته بنابر برخی اسناد تاریخی موجود بعدها ویلیام کاگستون در سال 1476 اولین ماشین چاپ را در انگلستان ساخت و نهایتاً این صنعت در اواخر قرن پانزدهم در بیش از 250 شهر مهم در سرتاسر اروپا گسترش یافت.

البته بنا به برخی اسناد، تاریخ چاپ در ایران به پنج قرن پیش از میلاد مسیح یعنی به دوران پادشاهان هخامنشی و مهرهای سلطنتی می‌رسد که برای تأیید احکام و فرمان‌های حکومتی از آن‌ها استفاده می‌کردند. بااین‌حال ایجاد نخستین چاپخانه در ایران به دوران صفویان بازمی‌گردد که کشیشان ارامنه در جلفای اصفهان با آن تعدادی دعا و ذکرهای مسیحی را چاپ کردند گو اینکه برخی مورخان نیز معتقدند در دوران ولایت‌عهدی عباس میرزای نایب‌السلطنه بود که صنعت چاپ در ایران به‌طورجدی آغاز و شکل گرفته تا بدین‌ترتیب، نخستین سنگ بنای چاپخانه‌ای که در ایران، به زبان فارسی و با روش چاپ سربی، به نشر کتاب می‌پرداخت گذاشته شود.

سرگذشت پر تحولی که بعدها شاهد ظهور نام‌هایی چون امیرکبیر و روزنامه واقع اتفاقیه؛ میرزا صالح شیرازی و دستگاه چاپ سنگی، چاپ تصویری و کتاب «لیلی و مجنون» آقا میرزا عبدالمطلب نقاش‌باشی اصفهانی و آقا میرزا ابوتراب نقاش و یا ایجاد وزارت انطباعات و ساختار چاپخانه‌های امروزی در آن هستیم.

  صنعت چاپ پیر اما تأثیرگذار و گستره...

و اما به‌رغم تاریخچه پرفراز و فرود اختراع و توسعه صنعت چاپ که در اقصی نقاط جهان شکل و حرکت گرفته اما واقع امر اینجاست که بشر در طول تاریخ برای ثبت اندیشه و افکار خود از همه انواع وسایل و ابزارهای ابتدایی استفاده نموده مضاف براینکه بعدها سعی کرده تا برای مانایی بیشتر علم و دانش شفاهی، به‌صورت مکتوب درآید که در این میان اختراع چاپ به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ تمدن بشر توانست تا زنجیر انتشار علوم (صرفاً دینی و کلیسایی خشک و بی‌محتوا) را از انحصار و دستان درباریان، روحانیان و طبقات برگزیده خارج و در اختیار همگان قرار دهد و بدین‌گونه کتاب‌ها راحت‌تر، ارزان‌تر و به‌وفور در دسترس علاقه‌مندان به کتاب قرار گرفته و با توسعه صنعت چاپ دانشمندان توانستند تا فکر و اندیشه خود را در جامعه از طریق چاپ کتاب و نشریه اشاعه دهند.

در واقع حتی می‌توان این‌گونه نیز تصور کرد که علم بعد از اختراع چاپ رو به گسترش نهاد و با گذشت قرن‌ها از شروع این زنجیره و یا ظهور فنّاوری‌های نوظهور و فراگیری چون رادیو، تلویزیون، رایانه، اینترنت و فضای مجازی اما هنوز در مجموع‌ می‌توان نتیجه گرفت صنعت چاپ همچنان که در قرون گذشته و در سپیده تمدن عصر جدید، سهم و تأثیر قابل توجهی در پیشرفت و آگاهی بشر داشته است امروزه نیز، همچنان جایگاه پراهمیت خود را حفظ کرده و کماکان به‌عنوان پایه آموزش و تدریس منشأ تحول و آگاهی‌بخشی در دستاوردهای جدید شده است.

شکی نیست که صنعت چاپ توانسته تا با یک سیر تاریخی با خلق تکنیک و فناورهای متنوع، همه نیازهای بشر را در بخش‌ها و صنایع مختلف در هر نظام و حکومتی مرتفع نماید و تأثیر شگرفی در بالندگی، پیشرفت، توسعه و یا رشد آن داشته باشد و اینکه به گفته کارشناسان صنعت چاپ به‌رغم آنکه این صنعت قدیمی‌ترین نوع اختراع در دنیاست و امروزه رقبا و هم‌طرازان فعال‌تری در موضوع آموزش و سواد و اطلاع‌رسانی دارد اما کماکان بسیاری از صنایع به نحوی با آن مرتبط هستند و با توجه به پیشرفت فناوری از چاپ اوراق بهادار تا چاپ بر روی انواع مواد جدید هر روز تعجب بسیاری را برمی‌انگیزد.

حالا هرچند چندین دهه از ورود این صنعت به ایران می‌گذرد و در طی این مدت نیز فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده، اما با وجود قدمتش، نه‌فقط هنوز نتوانسته آن‌چنان‌که بایدوشاید خود را با رشد جهانی همگام سازد بلکه در برهه‌ای از زمان و به‌خصوص در طی چند سال اخیر بنا به دلایلی به ورطه کاهش فعالیت و کسادی نیز کشانده شده است.

صنعتی است که به گفته کارشناسان هرچند با گردش مالی بیش از یک‌هزار میلیارد دلاری در سطح جهان، در جایگاه بالاتری از صنایعی مانند خودروسازی و گردشگری قرار دارد به آمار منتشرشده بورس، در جایگاه هفتم قرار گرفته اما صرفاً به دلیل وابستگی شدیدش به واردات ابزار آلات و مواد اولیه در دوران تحریم و نوسان و افزایش قیمت ارز دچار مصائب بسیاری شده است.

در واقع به دلیل فقدان یا کاهش شدید سرمایه در گردش،‌ نداشتن توانایی در جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی صاحبان این صنعت نیز همچون دیگر صاحبان مشاغل و صنایع با چند برابر شدن نرخ ارز و نبود تبادلات بین‌بانکی جهانی و بالأخص تأثیر ویروس کرونا نه‌فقط با روندی کندتر از گذشته فعالیت می‌کنند بلکه به‌سختی هم می‌توانند تا به صورتی شایسته این صنعت را به‌روز نگه‌دارند.

  کجای کار صنعت چاپ کشور ما می‌لنگد

بسیاری از کارشناسان براین نکته تأکید دارند که در بررسی دقیق‌تر این صنعت در کشورمان به چالش‌ها و نقاط ضعف و قوت زیادی برمی‌خوریم اینکه ظاهراً هم بسیاری از معضلات و ضعف‌های موجود در این بخش، ریشه‌ای است و دلایل چندوجهی دارد و نمی‌توان تنها یک عامل یا کم‌کاری و سوءمدیریت متولیان امر را باعث بروز مشکلات این حوزه دانست. بااین‌حال اما شاید عمده‌ترین آن‌ها شامل مواردی چون:

- فرسودگی ناوگان صنعت چاپ (در حال حاضر بسیاری از چاپخانه‌های کشور از فنّاوری‌های قدیمی و عمدتاً فرسوده استفاده می‌کنند به‌طوری‌که عنوان قبرستان ماشین‌های دست‌دوم چاپ را دارند)

- نبود قطعات دستگاه‌های چاپ و وابستگی بیش از 85 درصدی این صنعت در تأمین مواد اولیه، ملزومات و ماشین‌آلات وارداتی.

- کمبود و افرایش قیمت کاغذ به‌صورت ناگهانی و تدریجی به‌طوری‌که نبود این محصول باعث شده بسیاری از واحدها، کار را یا کاملاً تعطیل کنند و یا به‌صوت نیمه تعطیل در مسیری مه‌آلود به حیات خود ادامه دهند.

- دولتمردان و سیاست‌گذاران، هویت مستقلی برای این صنعت قائل نیستند. به‌عبارت‌دیگر صنعت چاپ در کشور با بحران هویتی مستقل روبروست، درحالی‌که از این صنعت به‌عنوان مادر صنایع در کشورهای پیشرفته و صنعتی یاد می‌شود.

- نوسانات قیمت ارز باعث افزایش شدید هزینه‌ها به‌خصوص در سال‌های اخیر شده است.

- مواد اولیه چاپ مثل جوهر چاپ هم افزایش قیمت داشته و بسیار گران شده و مشتریان چاپخانه‌ها دیگر رغبتی برای انجام فعالیت‌های چاپی ندارند.

- قوانین دست و پاگیر گمرکی صنعت را دچار مشکل کرده و بر قیمت تمام‌شده کالا تأثیر منفی دارد.

- کاهش استقبال از کالاهای چاپی و کاهش قدرت خرید سفارش‌های به دلیل رکود اقتصادی.

- مشکلات حاصل از مالیات، بیمه و نبود تسهیلات، اجرا نشدن معافیت‌های مالیاتی و نبود نقدینگی، قانون‌های نادرست دارد و وضعیت یارانه در این صنعت مبهم است.

- نبود دانش کافی برای فعالان این حرفه و برخوردار نبودن فعالان از دانش روز، همچنین ضعف فناوری و صادرات و به موضوعاتی ازاین‌دست می‌توان اشاره کرد که در سال‌های اخیر این صنعت را با چالش‌های جدی مواجه کرده و این در حالی است که به تأکید کارشناسان بسیاری از مشکلات فرآروی صنعت چاپ، تنها زمانی رفع خواهد شد که مسئولان به‌خصوص دو وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و نیز فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأمل در چالش‌ها و دغدغه‌هایی که فعالان این حوزه را آزار می‌دهد نسبت به این بخش دید صنعتی پیدا کنند و حمایت همه‌جانبه داشته باشند.

صحبت اینجاست که هرچند صنعت چاپ ایران این روزها با وجود همه مشکلات و کمبودها توانسته بحران‌ها و چالش‌ها را به‌صورت مقطعی پشت‌سر بگذارد اما این صنعت که عموماً در سطح بنگاه‌های کوچک و نیز معدود چاپخانه‌های بزرگ پراکنده بوده و فعالیت صنفی و صنعتی مشترک دارد با وجود اهمیت آن هنوز هم نتوانسته جایگاه واقعی خود را در کشور به‌دست آورده و یا سهم قابل قبولی را در بازارهای جهانی به‌دست آورد؛ بنابراین شکی نیست که حمایت از فعالان، تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان حوزه صنعت چاپ یکی از ضروریات جهش تولید و کاهش وابستگی به خارج از کشور است و تنها در صورت برداشتن موانع تولید، این صنعت در راستای تحقق جهش تولید درون بخشی و برون‌بخشی است که آن را توانمند خواهد کرد و این صنعت را قادر خواهد ساخت که نقش موتور محرکه کالای ساخت ایران را در داخل و بازارهای منطقه و بین‌المللی ایفا کند.

  سهم همدان در صنعت چاپ کشور

‌حالا اما بسیاری از کارشناسان با تأکید ویژه بر اینکه چاپ، صنعت بزرگ و بااهمیتی است و در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته جهان در بین پنج صنعت نخست جای گرفته اما در کشور ما نه‌فقط صنعت چاپ در جایگاه درخور ارزش قرار ندارد بلکه برعکس بعد از صنعت نساجی دومین صنفی بوده که طی این سال‌ها به فور دچار بحران‌های ریزودرشت شده است.

آن‌ها تأکید دارند صنعت چاپ باوجود همه توانمندی‌ها در حال حاضر با مشکلات زیادی مواجه شده که نه‌تنها گردش چرخ چاپخانه‌های ایران را با کندی همراه کرده بلکه باعث شده سهم ایران در منطقه از نظر فعالیت‌های نشر بسیار ناچیز باشد و اینکه بر اساس گزارش‌های مراکز بین‌المللی سهم ایران از بازار جهانی چاپ تنها چهار درصد است که در مقایسه با سهم کشورهای همسایه بسیار ناچیز و کم است.

حالا اما به مناسبت فرا رسیدن 11 شهریور، روز ملی صنعت چاپ، به‌موازات مشکلات، مطالبات بایستگی‌ها و شایستگی‌های این صنعت در سطح کلان و ملی به همت خبرنگاران روزنامه سپهرغرب در نظر است تا شنوای حرف‌وحدیث‌های کمتر شنیده‌شده فعالان این صنف در سطح استان همدان باشیم.

صنفی که به تأیید قریب به اتفاق مطلعین و آگاهان، به دلیل موقعیت و پتانسیل‌های خود می‌تواند نقش یک پایلوت را برای استان‌های غربی کشور ایفا و بخش گسترده‌ای از نیازهای داخلی و خارجی کشور را تأمین و حتی به یک مرکز پیش‌رو و فعال تبدیل شود مشروط به آنکه ضمن توجه به نیازها بتوانیم ظرفیت‌های آن را نیز تقویت کنیم.

در این خصوص رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران همدان با قریب به سه دهه حضور فعال در این صنعت (چه فعالیت صنفی و چه ریاست اتحادیه) و نیز پیشینه تدریس در رشته فنی و حرفه‌ای و حوزه چاپ در مراکز آموزشی ضمن گفت‌و‌گویی اختصاصی با خبرنگار سپهرغرب ضمن تبریک فرا رسیدن روز ملی صنعت چاپ به همه همکاران خود در استان همدان و دیگر فعالان این صنف در سراسر کشور در تشریح ساختار کمی و کیفی این صنعت در همدان گفت: در حال حاضر قریب به 125 واحد دارای پروانه در این حوزه و در شهر همدان مشغول به فعالیت بوده که به‌صورت مستقیم قریب به 700 الی 800 نفر در آن‌ها اشتغال دارند.

عمده فعالیت واحدها استان در چهار حوزه بسته‌بندی،نشر، تبلیغات و اداری و لوازم‌التحریر است که با توجه به نیاز بازار و سفارش در حال حاضر حوزه بسته‌بندی دارای بیشترین خروجی محصول است. البته فعالیت و محصول‌سازی در بخش نشر و تبلیغات نیز قبلاً بیشتر بود اما طی سال‌های اخیر و با گسترش فنّاوری‌های رایانه و تلفن همراه و گرایش بیشتر مردم به فضای مجازی شاهد کاهش فعالیت در این حوزه‌ها نیز بوده‌ایم.

به گفته امین خضریان و علیرغم آنکه برخی منحنی‌های ترسیم‌شده در این صنف حکایت از کاهش تولید و فعالیت دارند بااین‌حال استان همدان در مقایسه با دیگر استان‌های کشور به لحاظ گستره فعالیت دارای جایگاه قابل قبولی (10 استان اول کشور) است و البته در مقایسه با استان‌های هم‌جوار نیز (ماسوای استان کرمانشاه به دلیل دارا بودن چند واحد صنعتی بزرگ چاپ) اما هنوز رتبه استان همدان بالاست و این قابلیت و شایستگی را دارد که هم به لحاظ جغرافیایی و هم توانایی حرفه‌ای در صورت توجه و حمایت بیشتر به‌عنوان یک مرکز پایه و پایلوت مطرح شود. بااین‌حال اما واقعیت ملموس امروز جامعه ما این است که متأثر از برخی رویدادها اعم از تورم، رکود کاهش ارزش پول ملی، افزایش قیمت ارز متأسفانه ما در برخی از بخش‌های این صنعت شاهد کاهش فعالیت بوده‌ایم و اصطلاحاً منحنی رشد منفی را تجربه می‌کنیم که البته این امر نیز صرف شهر و استان همدان نیست و بلکه در سراسر کشور و حتی در جهان در حال خودنمایی است.

وی با اشاره به اینکه بخش عمده‌ای از ماشین‌آلات و مواد اولیه صنعت چاپ وارداتی است و طبعاً با تغییر در نرخ ارز تهیه این مواد نیز برای واردکنندگان با مشکلاتی مواجه می‌شود ادامه داد این عدم ثبات و ناپایداری در قیمت ارز اثرات ناخوشایند خود را به‌صورت افزایش قیمت تمام‌شده محصولات چاپی در سال‌های اخیر به‌وضوح نشان داده که شاید یک نمونه ملموس آن را بتوان در افزایش قیمت کتاب و کاهش تیراژ آن دید، گو اینکه حتی افرادی هم که نیازمند یک محصول ساده مثل کاغذ A4 نیز هستند هم این افزایش سرسام‌آور را کاملاً حس کردند.

متأسفانه ادامه این روند تبعات بسیاری را به‌دنبال داشته و باعث شده تا بسیاری از فعالان این عرصه به دلیل فقدان سودآوری و یا عدم برقراری توازن بین هزینه و درآمد اقدام به تعطیلی واحد و یا کاهش فعالیت‌ها و متعاقباً بیکار شدن کارگران خود کنند.

البته رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران همدان به روی خوب دیگر سکه این صنعت در همدان نیز اشاره‌ای کرد بدین عنوان که برعکس دو حوزه نشر و تبلیغات اما در حال حاضر استان در مقوله بسته‌بندی شاهد توسعه و افزایش فعالیت و سفارش است دلیل براینکه شما هیچ صنعت و یا حوزه تولیدی خدماتی بهداشتی و... در دنیای امروز پیدا نمی‌کنید که به‌نوعی وابسته و نیازمند بسته‌بندی و متعاقباً چاپ نباشد.

در حقیقت نقطه مثبت این ماجرا این است که طی سالیان اخیر و با افزایش قیمت ارز و سودآوری صادرات و علاقه‌مندی صادرکنندگان به افزایش حضور در بازارهای منطقه‌ای خودبه‌خود بر صنعت بسته‌بندی هم تأثیر مثبت گذاشته و باعث گردیده تا اگر هم در حوزه نشر و تبلیغات دچار کاهش عملکرد بوده‌ایم اما در این حوزه به‌نوعی جبران ضرر شود.

من توجه مردم را به این موضوع از آن حیث جلب می‌کنم که هم‌اکنون و به‌طور خاص برای تولیدکنندگان، تجار و صادرکنندگان کالا در همدان بازارهای کشور عراق، سوریه، حوزه خلیج‌فارس و... اهداف خوبی هستند و با توجه به روزهای خوب و پررونقی که برای این بازارها متصور هستیم پس می‌توان روی آن‌ها سرمایه‌گذاری‌های کلان و سودآوری را انجام داد.

  کوهی از خُرده مشکلات صنفی...

و اما وقتی صحبت از مشکلات صنفی چاپخانه‌داران به میان می‌آید قطعاً کسی بهتر از خود خضریان که سابقه سه دهه فعالیت مستقیم و دو دوره ریاست بر اتحادیه را داشته و صدالبته به گفته خودش نگاهی کاملاً تحلیلی و دقیق در همه زوایای این صنعت دارد را پیدا نمی‌کنید که مشکلات را برشمارد.

اینکه به گفته ایشان ازآنجاکه صنعت چاپ در کشور ما هم به لحاظ تجهیزات و هم مواد اولیه دارای وابستگی شدید به واردات است بنابراین هرگونه تغییر در نرخ ارز می‌تواند در کوتاه‌مدت تأثیرات منفی فراوانی را به ساختار این صنعت وارد کند.

درعین‌حال و ازآنجاکه هرگونه سیاست‌گذاری کلان در حوزه چاپ در کشور ما به وزارت ارشاد تفویض شده اما متأسفانه و برعکس دیگر حوزه‌های هنری مثل تئاتر، سینما، موسیقی و... حمایتی که شایسته و بایسته این صنعت باشد از آن صورت نمی‌گیرد که البته ما این موضوع را بارها و بارها طی نشست‌ها و جلساتی که با مسئولان، مدیران و تصمیم‌سازان داشته‌ایم عنوان کرده و خواستار تغییر در شرایط بوده‌ایم در واقع همین میزان نظارت و حمایت هم از سوی ارشاد بیشتر برای کنترل و نظارت بر محتوای محصولات رسانه‌ای، آموزشی و... است نه چیز دیگر.

و اما دومین موضوع قابل تأمل در حوزه مشکلات این صنف مقوله لزوم نوسازی ماشین‌آلات چاپ است. برآوردهای ما نشان می‌دهد اگر یک واحد بخواهد شروع به فعالیت کند حداقل نیازمند خرید دستگاه‌هایی به ارزش چندین میلیارد تومان است که متأسفانه تأمین آن از عهده بسیاری از مالکان واحد‌ها خارج است درعین‌حال بسیاری از سرمایه‌گذاران نیز با توجه به عدم اطمینان به حفظ و بازگشت سرمایه و یا نداشتن توجیه اقتصادی در این صنعت حاضر نیستند تا در آن سرمایه گزاری کنند.

البته شایان ذکر است که اگر در حال حاضر هم شاهد انجام این سطح از فعالیت هستیم نیز عموماً متأثر از سرمایه‌گذاری‌های گذشتگان است درحالی‌که در سال‌های اخیر متأسفانه شاهد سرمایه‌گذاری جدی و خاصی در این صنعت نبوده‌ایم که تصور می‌شود اگر این روند ادامه داشته باشد صنعت چاپ، آینده خوبی را پیش‌رو نخواهد داشت.

نکته بسیار حائز اهمیت اینجاست که واحد‌های ما به‌رغم تعداد کم اما بسیار پراشتغال هستند پس در صورت تعطیلی هرکدام ناخواسته شاهد بیکار شدن تعداد زیادی از شاغلان مستقیم و واحد‌های حامی آن نیز خواهیم بود.

از منظر رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران همدان و ماسوای دو موضوع قبلی نوع نگاه مسئولان به اتحادیه صنفی چاپ نیز محل تأمل دارد اینکه شاید به لحاظ نگاه آماری این اتحادیه در مقایسه با دیگر صنوف دارای اعضای کمتری است اما نباید غافل بود که هرکدام از این واحدها خود دارای ده‌ها نفر فعال مستقیم و مرتبط با چند واحد حامی دیگر هستند؛ بنابراین هرگونه نگاه حاشیه‌ای و سبک به آن صحیح و پذیرفته نیست در واقع به دلیل آنکه تقریباً همه مردم چه به‌صورت مستقیم و چه غیر مستقیم و به‌صورت شبانه‌روزی با محصولات و تولیدات صنعت چاپ در ارتباط هستند و از آن تأثیر می‌پذیرند پس باید با نگاه کاملاً کیفی به این صنعت نگریست نه کمی.

  حل مشکلات در گروه تغییر نگاه

حالا البته جدا از بحث مشکلات خضریان با اشاره به اینکه طی این سال‌ها و در پی برگزاری جلسات و نشست‌های مختلف با ارگان‌ها، نهادها، مسئولان و تصمیم‌گیران چه در ارشاد و یا اتاق اصناف صنعت و معدن و... از دوستان به وفور خواسته شده که با توجه به اهمیت موضوع به صنعت چاپ نگاه ویژه داشته باشند و این‌گونه نباشد که به دلیل تعداد کم اعضا بخواهند آن را با برخی دیگر از اتحادیه‌های ظاهراً همگن قیاس کرده و یا درصدد ادغام آن‌ها باشند.

واقع امر اینجاست که صنعت چاپ یک ساختار کاملاً صنعتی و فنّاوری‌محور داشته و به لحاظ محتوایی دارای تفاوت‌های بسیار زیاد و اساسی با دیگر اتحادیه‌هاست بنابراین می‌طلبد تا با دقت و تأمل بیشتری به محتوای این صنعت نگریسته شود زیرا این نگرانی وجود دارد که اگر روزی این ادغام اتفاق بیفتد آیا اتحادیه میزبان خواهد توانست به همه نیازها، مطالبات و بایستگی‌های فعالان این صنف پاسخ دهد یا خیر دلیل بر اینکه صنعت چاپ یک ساختار فنّاوری‌محور بوده و دارای گران‌ترین و درعین‌حال دقیق‌ترین تجهیزات و ماشین‌آلات است و در هیچ صنعتی مانند چاپ شاهد این سرعت بالا در تغییر و فنّاوری و به‌روزرسانی نیست پس متولیان و تصمیم‌سازان این حوزه باید با لحاظ نمودن همه جوانب و بایستگی‌ها و متغیرها اقدام به برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی برای آن کنند.