خانم کهن‌سالی در حالی که عصایش را در دست گرفته، با وجود پل عابر پیاده اما برای عبور از عرض خیابان، تا وسط بلوار می‌آید، سرعت ماشین‌ها به حدی زیاد است که مجبور می‌شود راه آمده را بازگردد. در گرمای هوا، عرق روی صورتش نشسته و کلافگی در چهره‌اش پیداست. به جوانی که برای کمک به سمتش می‌رود، با ناراحتی می‌گوید: خدا از باعث و بانی‌اش نگذرد که زیر آفتاب سوزان، من با این اوضاع و احوال جسمی‌ام یک ساعت است که این جا ایستاده و نمی‌توانم از خیابان رد شوم.

این پل عابر پیاده را هم که برای نمایش گذاشته‌اند؛ پله برقی‌هایش کار نمی‌کند. وضعیت خرابی مکرر پله برقی و آسانسور پل‌های عابر پیاده شهر همدان، حسابی صدای همه شهروندان را درآورده و گلایه‌ها جدی است.

یکی از شهروندان همدانی نیز با ارسال یک پیام به بخش «سخن شهروند» فضای مجازی سپهرغرب در این باره گلایه می‌کند و می‌گوید: من زانو درد دارم، چند روز پیش به ناچار از پله‌های پل عابر پیاده سعیدیه که هنوز خراب است بالا رفتم، الآن یک هفته است که از درد زیاد نمی‌توانم به خوبی راه بروم و در خانه خوابیده‌ام. چرا شهرداری فکری برای مشکلات و خرابی‌های مکرر پله برقی و آسانسور پل‌های عابرپیاده نمی‌کند؟

سال‌ها است که دلیل عمده خرابی آسانسورها و گلایه‌های مردم را از مسئولان در شهرداری همدان پیگیری می‌کنیم که در پاسخ به این گلایه‌های شهروندان می‌گویند مشکلات فنی و تخریب آسانسورها عمدتاً مربوط به سرقت است، مثلاً سوئیچ کلید آسانسور قبلاً 250 هزار تومان بود اما هم‌اکنون 6 میلیون تومان شده! همین افزایش قیمت منجر به سرقت می‌شود، به طوری که پیمانکار نمی‌تواند با این وضعیت ادامه بدهد و خیلی از پیمان‌ها فسخ می‌ شود، حتی اعلام می‌کنند در برنامه‌ای که در دست داریم به‌تدریج در حال جمع‌آوری پله برقی پل‌های عابر پیاده هستند و آن‌ها را با آسانسورهای نو جایگزین می‌کنیم اما اینکه کی این اتفاق خواهد افتاد خدا می‌داند.

این در حالی است که طبق قواعد مدیریت شهری با عریض شدن خیابان‌ها و گسترش فضای شهری، سرعت خودروها نیز افزایش یافته و اگر سرعت عملکردی وسایل نقلیه معادل 50 کیلومتر بر ساعت یا بیش از آن باشد و یا در صورت وجود کاربری‌هایی مانند مدرسه و مراکز آموزشی، فرهنگسرا، بیمارستان، پارک‌ها و مجتمع مسکونی اطراف یک معبر، امکان‌سنجی احداث پل عابر پیاده در آن محدوه قابل بررسی است، پل‌هایی که چیزی بیش از یک جذابیت شهری هستند.

حال آنکه ساخت، نگهداری، نحوه و میزان استفاده از پل‌های عابر پیاده در کنار حفظ امنیت جان عابران همواره یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران شهری است، از این رو با توجه به آسیب‌پذیر بودن عابران به‌ویژه افراد سالمند و کودکان در عبور از عرض خیابان، مسئله ایمنی تردد عابران در کنار کاهش ترافیک از پایه‌های اصلی حمل و نقل مطلوب شهری به‌شمار می‌رود که متأسفانه بیشترین حوادث تصادف منجر به فوت عابران در زیر پل‌های عابر پیاده رخ می‌دهد.

بر این اساس با توجه به آنچه گفته شد برآن شدیم این‌بار گفت‌وگویی با استاد تمام، برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

غلامرضا لطیفی با تأکید بر اینکه با پیشرفت شهر در شهرسازی امروز بنا به افزایش جمعیت استفاده از فناوری در ارائه خدمت به شهروندان یک اصل انکارناپذیر است، گفت: متأسفانه در نظام شهری ایران در اجرای این امر با فراز و نشیب مواجهیم.

وی با اشاره به اینکه در برخی از شهرها به‌دلیل پایین بودن سطح آموزش شهروندی و یا پدیده‌هایی همچون وندالیزه (افرادی که به وسایل عمومی آسیب می‌زنند) و یا به‌دلیل بالا بودن سطح نابه‌سامانی اجتماعی عده‌ای با آسیب زدن به اموال عمومی و اسقاط آن‌ها درآمدی برای خود حاصل می‌کنند اظهار کرد: این مسئله تنها مختص شهرهای کشور ما نیست بلکه در کل دنیا شاهد این اتفاقات هستیم حال آنکه این اتفاق در برخی موارد با موضوع استهلاک نیز در ارتباط است.

این استاد برنامه‌ریزی شهری با اشاره به اینکه شهرداری در هر صورت مکلف به تعمیر و نگهداری این تجیهزات است و صرفاً تخریب آن‌ها به هر نحو نمی‌تواند از این وظیفه شانه خالی کند، اذعان کرد: در حوزه مدیریت شهری نه‌تنها پل‌های عابر پیاده بلکه همه تجهیزات و حتی زیرساخت‌ها باید برای آن درصدی بودجه تخریب و خطا به لحاظ مالی برای تعمیر و تجهیز در نظر گرفته شود.

لطیفی با تأکید بر اینکه نگهداری و تعمیر باید به هر طریق ممکن از سوی مدریت شهری انجام شود تشریح کرد: بدیهی‌ترین راهکار پیش رو استفاده از دوربین مدار بسته است که یقیناً درصد تخریب را کاهش می‌دهد.

مع‌الوصف هرچند وارد آوردن خسارات عمدی و سهوی از سوی برخی افراد ناهنجار یک حقیقت غیر قابل انکار و صدالبته مذموم و ناپسند قابل پیگیری و مجازات است که متأسفانه در بیشتر موارد نیز بار مالی فراوان و ناخواسته‌ای را بر دوش مدیریت شهر تحمیل می‌کند اما چرا مرسوم شده تا با ادامه خاموشی و خروج از چرخه کار، امروز و فردا کردن‌های مدام و تعمیر و بهینه‌سازی و حتی فراموشی عامدانه، 100 گام قهقرایی به عقب برداریم و باعث افزایش تخریب و استهلاک بیشتر پل‌ها عابر پیاده شویم؟

سؤال این است که آیا واقعاً پرداخت هزینه چند 10 ‌میلیونی بازآماد و تعمیر و نگهداری پل‌های خراب و خاموش از محل بیت‌المال و نه از جیب مدیران و شهرداری، آن‌قدر سنگین و ناممکن است که به عوض آن می‌خواهند دستگاه‌های بالابر و پله‌برقی چند10 ‌میلیاردی را فدای آن کنیم؟

شاید گاهی لازم است تا به تصمیم‌گیران و مدیران گوشزد کنیم تا قبل از هر تصمیم‌گیری و صدور مصوبه، کمی به نتایج کار توجه و دقت کنند که قرار است چه چیزی را فدای چیز دیگر کنند؟ فراموشی و راکد گذاشتن صدها میلیارد سرمایه صرفاً به‌دلیل عدم تمایل به چند 10 میلیون هزینه جاری!

علاوه بر این بار مالی متأثر از هزینه‌های مترتب از تعمیرات و نگهداری و یا جبران خسارات وارد آمده به این تجهیزات، به‌خصوص در شرایط تحریم و مشکلات اقتصادی کشور، هرچند سنگین و بالاست اما در نهایت وظیفه غیر قابل انکار شهرداری است کما اینکه در تمام دنیا نیز این‌گونه بوده که برای چنین مواردی همیشه پیش‌بینی‌های خاصی نیز صورت می‌گیرد، این مطالبه عمومی نیز وجود دارد که مدیران شهری نیز در نوع برخورد‌های خود نسبت به مسئله، ضمن توجه به اهم و مهم‌ها، کمی خردمندانه و مدبرانه‌تر عمل کنند.