محلات و شهر نیم‌ور در جنوب استان مرکزی قطب تولید سنگ نمای کشور محسوب می‌شوند به طوری که سه درصد از تولید سنگ و 12 درصد از تولید سنگ تراورتن را در دنیا به خود اختصاص داده‌اند.

سنگ تزئینی تراورتن محلات دارای شهرت جهانی است و 60 درصد سنگ ساختمانی تراورتن کشور از معدنهای این شهرستان تامین می‌شود.

هر چند صنعت سنگ شهرستان محلات در سالهای اخیر گامهای موثری در ایجاد شغل و ثروت برداشته ولی استخراج سنتی و نبود فناوری نوین در این زمینه، ضایعات بالا و در نتیجه هدر رفت سرمایه ملی را در پی دارد.

استاندار مرکزی با اشاره به اینکه افزایش بهره‌وری معدنی مهمترین سیاست دولت سیزدهم در نگاه تحولی است، گفت: این مسئله یکی از نیازهای مهم کشور است و استان مرکزی در این راستا سهم به سزایی دارد.

فرزاد مخلص‌الائمه افزود: افزایش نسبت میزان استخراج مواد معدنی به کل ذخایر اکتشاف شده، افزایش سهم این بخش در حوزه ناخالص داخلی و خالص تجارت کشور در سند تحولی مدنظر قرار گرفته است.

وی ادامه داد: همچنین شهر محلات در کانون و دایره‌ای به شعاع 300 کیلومتر از خاک کشور قرار گرفته که 70 درصد ذخایر سنگ کشور در این شعاع قرار دارد.

استاندار مرکزی اظهار کرد: ایران کشوری است که بر پایه معادن استوار است و در سند تحول نیز باید سهم صادرات غیرنفتی به صورت واقعی ارتقا داده شود.

مخلص الائمه تاکید کرد: معادن در این بخش قرار می‌گیرند و باید در افق زمانی نزدیک دچار تحول شوند.

استاندار مرکزی گفت: باید صادرات محصولات معدنی فرآوری شده نیز افزایش یابد و در کنار آن سرمایه گذاری بر فعالیت‌های اکتشافی و بهره‌برداری در خارج از کشور نیز که در سند تحول ذکر شده رونق یابد.

وی ادامه داد: همچنین باید از تمرکز در استخراج و فروش به سمت تکمیل حلقه‌های زنجیره ارزش و توسعه اقدامات حرفه‌ای با محوریت افراد حقوقی حرکت کنیم.

به گفته دبیرکل کانون سنگ ایران، ایران رتبه اول را در زمینه تنوع سنگ‌های تزیینی در جهان داراست و با 12 میلیون تن در سال، رتبه سوم تا چهارم استخراج سنگ در جهان را به خود اختصاص داده است.

حسین سروش گفت: ذخایر قطعی شناخته شده در کشور حدود 3.4 میلیارد تن است و 2 هزار و 72 واحد معدنی سنگ تزیینی در کشور وجود که تا ابتدای سال 1401 حدود یکهزار و 81 واحد آن فعال بوده است و در حال حاضر 20 الی 30 درصد ریزش پیدا کرده است.

وی افزود: 400 هزار نفر در صنعت سنگ در سطح کشور به صورت مستقیم اشتغال دارند و 6 هزار و 500 واحد فرآوری در کشور وجود دارد که ظرفیت اسمی تولید این واحدها 250 میلیون متر مربع در سال است اما در شرایط کنونی، آخرین آمار تولید ما 85 میلیون متر مربع بوده است.

دبیرکل کانون سنگ ایران گفت: صادرات سنگ کشور در سال 1400 حدود یک میلیون و 750 هزار تن بوده است که 800 هزار تن سنگ فرآوری شده و 950 هزار تن به شکل خام صادر شده است.

سروش اظهار کرد: صادرات سنگ کار شده حدود 107 میلیون دلار و صادرات سنگ خام حدود 65 میلیون دلار ارزآوری برای کشور به همراه داشته است.

وی با اشاره به اینکه ظرفیت فرآوری شهرستان محلات حدود 22 میلیون متر مربع در سال است، گفت: 18 درصد ظرفیت تولید کشور به این شهرستان اختصاص دارد.

دبیرکل کانون سنگ ایران اضافه کرد: از 12 میلیون تن تولید سالانه کشور حدود سه میلیون تن به صورت مستقیم در شهرستان محلات تولید می‌شود و بخش عمده‌ای از تولیدات سایر استان‌ها نیز توسط پیمانکاران این خطه تولید می‌شود.

سروش افزود: ما به ضعف‌های خود آگاه هستیم و این سال‌ها تفاهم‌نامه‌های همکاری مختلفی با دانشگاه‌ها منعقد کرده‌ایم.

ضرورت راه‌اندازی منطقه ویژه سنگ در محلات

نماینده مردم محلات و دلیجان در مجلس شورای اسلامی گفت: راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی سنگ در محلات ضروری است و امیدواریم این مهم که در مجلس پیگیری شده، هرچه زودتر در مجمع تشخیص مصلحت نظام نهایی شود.

حجت الاسلام علیرضا سلیمی بیان کرد: به دلیل توجه نکردن به زیرساخت‌های صادرات در دولت قبل، متاسفانه کشورهای اطراف در حال پیشی گرفتن از ایران هستند که این‌ عقب ماندگی باید جبران شود.

نماینده مردم محلات و دلیجان در مجلس شورای اسلامی گفت: گرفتن سهم ایران از صنعت سنگ جهان نیازمند بکارگیری علم و دانش است.

وی ادامه داد: این مجموعه می‌تواند در حوزه‌های مختلف از جمله اکتشاف، فرآوری، صادرات و در حوزه پشتیبانی علمی از پژوهشگران و فعالان بخش سنگ نقش برجسته ایفا کند. این کار، اکنون آغاز شده و مسئولان جهاد دانشگاهی قول دادند در بحث منابع انسانی و بودجه، کمک جدی کنند.

نماینده مردم محلات و دلیجان در مجلس شورای اسلامی افزود: نیاز است که در کنار این مجموعه، شرکت‌های دانش بنیان حضور داشته باشند چرا که این مرکز موجب می‌شود تا سهم خود را از صنعت سنگ جهان به شکل شایسته‌ای به دست بیاوریم.

به گفته رییس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان محلات حدود 300 واحد صنعتی فراوری سنگ در کنار معدنهای محلات ویژگی منحصر به فرد این شهرستان است.

محمد جمال‌عباسی گفت: سنگ استخراجی در همین شهرستان با نیروهای ماهر و متخصص فرآوری می‌شود.

شهرستان محلات در 90 کیلومتری جنوب شرقی اراک مرکز استان مرکزی قرار دارد و علاوه بر تولید گل و گیاه به عنوان یکی از قطب‌های سنگ ترآورتن در جهان شهرت دارد.