سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: مشاور طراحی شهری بازآفرینی محلات همدان گفت: آنچه در قالب بازآفرینی در محله کبابیان انجام شده، یک ظاهرسازی فریبنده است.

محلات قدیمی شهرها که دارای بافتی با ارزش و کهن بوده‌اند، به‌مثابه قلب تپنده شهرها به حساب می‌آیند و امروزه کارکردهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خود را از دست داده‌اند.

بازآفرینی شهری رویکردی است که درصدد احیا و معاصرسازی این محلات سنتی گام برمی‌دارد و تلاش در جهت تزریق روحی دوباره در این مناطق و فراهم آوردن شرایطی برای حضور و مشارکت همگان در فرآیند آن، از اهداف ارزشمند این رویکرد است.

محرک‌های توسعه بازآفرینی شهری مولدهایی هستند در جهت بازگرداندن رونق و توسعه به مناطق مورد نظر پروژه‌های بازآفرینی شهری تا چرخه فعالیت زنده و پویا را در این مناطق به راه اندازد.

دراین‌بین شهر همدان با داشتن حداقل 40 محله یا همان چمن از ظرفیت بالایی در راستای احیا و باززنده‌سازی برخوردار است، پس مردادماه سال 93 بود که محمدعلی محمدی، فرماندار فعلی همدان و معاون برنامه‌ریزی و امور عمرانی سابق فرماندار همدان از احیای سه محله قدیمی کلپا، حاجی و کبابیان به‌عنوان پایلوت خبر داد؛ اما تا 23 بهمن‌ماه سال 95 خبری از احیا در این محلات نبود، تا اینکه میلاد کریمی، مدیر اسبق سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری همدان در حاشیه صحن شورای اسلامی شهر همدان در جمع خبرنگاران اظهار کرد که با توجه به اینکه محله چمن کبابیان از پویاترین محله‌های شهر همدان محسوب می‌شود، احیای این محله قدیمی با مشارکت دستگاه‌های خدمات‌رسان ازجمله شرکت‌های آب و فاضلاب، برق، گاز و مخابرات انجام خواهد شد.

کریمی افزوده بود: هدف از احیای این مراکز محله، تلفیق سنت و فناوری است؛ این مراکز با توجه به نیاز امروز و احیای بافت و فرهنگ قدیم شکل خواهد گرفت.

مدیر سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری همدان با اشاره به اینکه به‌زودی عملیات اجرایی احیای چمن کبابیان آغاز می‌شود، تصریح کرده بود: طرح احیای این محله توسط اداره کل راه و شهرسازی تهیه شده و اجرای آن با همکاری این اداره و سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری انجام می‌شود.

اما امروز پس از گذشت بیش از 6 سال از مطرح شدن این بحث براساس تفاهم‌نامه‌ای که بین شرکت عمران بهسازی شهری ایران با دانشگاه بوعلی‌سینا ابن‌سینا به‌عنوان مشاور این طرح بوده، در این محله کار خاصی انجام نشده؛ بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا دراین‌باره گفت‌وگویی را با حسن سجادزاده، مشاور طراحی شهری بازآفرینی محلات ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مشاور طراحی شهری بازآفرینی محلات همدان با تأکید بر اینکه بحث بازآفرینی در محلات همدان یتیم مانده است، گفت: اگر بخواهیم واقعیت را منعکس کنیم، باید بگویم این مهم در شهر همدان در حد شعار باقی ماند.

حسن سجادزاده افزود: درواقع فرآیندی مطرح است، اما با گذشت زمان دچار مهجوریت شد.

وی با بیان اینکه در اوایل مطرح شدن بحث بازآفرینی محلات همدان بیش از 60 جلسه تخصصی به‌صورت رسمی با کارشناسان مدیریت شهری داشتیم، اذعان کرد: همه این عزیزان در جلسات متعهد شدند که بازآفرینی از یک نقطه در شهر آغاز (یعنی محلات همدان) و بعد به کل شهر تعمیم داده شود؛ اما در ادامه نه‌تنها در این مسیر دغدغه‌مند حرکت نکردند، بلکه در مقاطعی با یک رویکرد ضد بازآفرینی همچون تخریب خانه‌های قدیمی و انجام کارهای ناشیانه در بافت قدیم شهر، خود به مانعی در این فرآیند بدل شدند.

این طراح شهری با تأکید بر آنکه متأسفانه درحال حاضر نیز بسیاری از خانه‌های قدیمی در محلات همدان درحال تخریب هستند، اذعان کرد: درواقع بازآفرینی محلات به‌عنوان تنها محور توسعه شهری همدان، هنوز دغدغه متولیان امر نیست.

سجادزاده با تأکید بر آنکه مؤید این ادعا تصمیم‌سازی در عرصه مدیریت شهری است، خاطرنشان کرد: وقتی در تعیین محدوده منطقه پنج تنها رینگ مرکزی شهر ملاک عمل قرار می‌گیرد، بیانگر آن است که بازآفرینی محلات برای مدیریت شهری همدان از اهمیت خاصی برخوردار نیست.

وی با تأکید بر اینکه منطبق با نقشه‌های شهری سال 1335 همدان مشخص است که بافت تاریخی شهر همدان کجاست، اذعان کرد: البته بازآفرینی تنها مختص بافت‌های تاریخی نیست، بلکه بازآفرینی مباحثی همچون روددره‌ها، خانه‌ها و زمین‌های سوخته صنعتی و غیره را نیز شامل می‌شود.

مشاور طراحی شهری بازآفرینی محلات همدان با تأکید بر اینکه بازآفرینی محلات همدان ابتر باقی مانده است، ابراز کرد: به‌عنوان مثال درخصوص محله کبابیان نه‌تنها شاهد احیای خانه‌های قدیمی نبودیم، بلکه تعدادی از خانه‌های قدیمی نیز متأسفانه طی سال‌های اخیر تخریب شد.

سجادزاده با بیان اینکه همه کار انجام‌شده در این محله تنها در حد بهانه‌بری و در قالب جداره‌سازی غیر قابل قبول بازارچه بدون نظارت مشاور بوده است، گفت: این درحالی بوده که مفهوم بازآفرینی به‌هیچ‌وجه جداره‌سازی نیست، بلکه یک روحیه و رویکرد است.

وی با تأکید بر اینکه نمی‌توان برای بحث بازآفرینی شروع و پایانی ترسیم کرد، خاطرنشان کرد: درواقع این مهم می‌بایست در قالب رویکرد از سوی متولیان (مدیران شهری و استانی و نیز اساتید دانشگاهی) به‌صورت مستمر دنبال شود.

مشاور طراحی شهری بازآفرینی محلات همدان با تأکید بر اینکه به‌واقع محور بازآفرینی شهری همدان مسکوت شد، اذعان کرد: تأسف‌بارتر اینکه اخیراً شهرداری همدان در حوزه بازآفرینی دست به دامن شرکت‌های تهرانی شده، حال آنکه بازآفرینی محلی متعلق به شهروندان ساکن در محلات است.

وی با بیان اینکه نمی‌توان از یک شرکت غیر بومی خواست به بهانه بازآفرینی در مدت کوتاهی با حضور در شهر و از طریق پُر کردن پرسشنامه برای احیای محلات نسخه بپیچد، گفت: تجربه این‌قبیل کارها در شهر همدان بی‌شمار است؛ به‌عنوان مثال دفتر تسهیل‌گری که در محله خضر به بهانه احیا طی سال‌های اخیر مستقر شد و پس از ماه‌ها استقرار رفت و نتیجه نیز در پی نداشت.

سجادزاده با بیان اینکه بازآفرینی نیازمند حضور و مداخله افراد دغدغه‌مند و متخصص است، اذعان کرد: بازآفرینی پروژه نیست.

وی با بیان اینکه اصل بازآفرینی به مباحثی همچون جلب مشارکت مردم و روحیه دادن به فضا و دیگر مؤلفه‌های تعریف‌شده در این حوزه اطلاق می‌شود، تصریح کرد: متأسفانه در شهر همدان شاهد عملیاتی شدن بازآفرینی نبوده و نیستیم.

سجادزاده با تأکید بر اینکه ما بحث بازآفرینی محلات را از طریق یک تیم دانشگاهی در محله کبابیان آغاز کردیم، اذعان کرد: بر این اساس وارد محله شده و از آنجایی که اهالی محلات به مدیران شهری اعتماد نداشتند و در مسیر جلب مشارکت‌های مردمی جلساتی را در مسجد محله برگزار کرده و عنوان کردیم ما اساتید دانشگاه و معلم هستیم، پس با نظرخواهی از آن‌ها، این عزیزان را به مشارکت در فضای بازآفرینی ترغیب کردیم.

مشاور طراحی شهری بازآفرینی محلات همدان با تأکید بر اینکه با جلب مشارکت مردم درنهایت طرح‌هایی ترسیم کردیم و در کمیسیون ماده پنج مصوب شد، ابراز کرد: درواقع همه کارهای قانونی و اداری این فرآیند طی شد، اما با رسیدن به مرحله عمل و اجرا مهجور ماند.

وی با بیان اینکه البته از طریق مصوب کردن این طرح‌ها توسط مشاور در کمیسیون‌های مربوطه در آن مقطع زمانی جلوی خراب‌کاری بیشتر در این محله گرفته شد، افزود: برای مثال منطبق با طرح تفضیلی قرار بود از محله کبابیان یک معبر 18 متری عبور کند که درصورت عملیاتی شدن این محله به دو بخش مجزا از یکدیگر تقسیم می‌شد، حال آنکه منطبق با طرح ارائه‌شده از سوی مشاور اجرای گذرهای 18 متری فریز شد.

سجادزاده با اشاره به اینکه مدیریت شهری متأسفانه در این محل به دنبال ساخت پارکینگ طبقاتی بود که از این مهم نیز جلوگیری شد، اذعان کرد: البته بعدها به بهانه مشکل‌ساز بودن خانه‌های قدیمی تعدادی از آن‌ها تخریب شد که در پوشش آن اقدام به ساخت پارکینگ کنند که تاکنون موفق نشده‌اند.

وی بیان کرد: اخیراً نیز برای این نقطه از محله کبابیان طرحی از سوی شهرداری ارائه شده است که این طرح نیز به نظر بنده قابل قبول نیست، زیرا با اندازه و قامت محله نحیف کبابیان به‌دلیل سنگین بودن، هم‌خوانی ندارد.

سجادزاده تأکید کرد: آنچه در قالب بازآفرینی در محله کبابیان انجام شده، یک ظاهرسازی فریبنده است.

وی با بیان آنکه این امر جز بی‌اعتماد مردم چیزی به همراه نداشت زیرا ما به پشتوانه مدیریت شهری با حضور در محلات به اهالی وعده‌هایی دادیم و به تبع آن همکاری‌هایی را جلب کردیم که هیچ‌کدا‌م عملی نشد، گفت: این رویکرد سرخوردگی اهالی در بی‌توجهی به نظرات آن‌ها را به دنبال داشت.