حمایت از صادرات غیرنفتی از اقداماتی است که هر سال با تخصیص رقمی در بودجه به آن در راستای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و رونق صادرات کالای غیرنفتی انجام می‌شود و حالا در سال 1400 نیز در نیمه نخست مردادماه مقدمات اجرای این بسته فراهم‌ شد به‌طوری‌که بسته‌ای که پیش‌نویس آن پس از تدوین و تهیه توسط سازمان توسعه تجارت ایران و تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت جهاد کشاورزی، بانک مرکزی ایران و صندوق توسعه ملی ابلاغ شده است و در صورت تخصیص بودجه مشوق‌های صادراتی مندرج در بسته حمایت از صادرات غیرنفتی، حمایت از صادرکنندگان در چارچوب درون‌زایی و برون‌گرایی اقتصاد و بر اساس سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی انجام می‌شود.

براین اساس در آستانه روز صادرات برآن شدیم تا گفت‌و‌گویی را با تعدادی از صادرکنندگان موفق همدانی ازجمله عالی‌ابوذر؛ مدیر بخش صادرات شرکت شیشه همدان، محمدرضا جعفری؛ مدیر عامل شرکت کنترل گاز اکباتان و نعمتی؛ مدیر صنایع پی‌وی‌سی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مدیر بخش صادرات شرکت شیشه همدان با تأکید براینکه اکنون با فعالیت دو فاز در حوزه تولید جار و بطری به‌عنوان صنعت پایه برای صنایع مواد غذایی و نوشابه‌سازی مشغول به فعالیت هستیم و با برنامه‌ای توسعه‌محور فاز سه این مجموعه در دست اقدام است، گفت: با راه‌اندازی فاز سوم در راستای تولید شیشه‌های سبک گامی بزرگ برای ورود به بازارهای اروپایی برداشته‌ایم.

عالی‌ابوذر با تأکید براینکه در حال حاضر این شرکت به کشورهای همسایه ازجمله ارمنستان، تاجیکستان افغانستان و عراق صادرات دارد، ابراز کرد: یکی از مباحث مطرح در حوزه صادرات به بحث جوایز صادراتی بازمی‌گردد که متأسفانه طی سال‌های اخیر شاهد تحقق آن نبوده‌ایم.

وی با اشاره به صادرات یک میلیارد دلاری (دلار آمریکا) به‌صورت سالانه گفت: مسئله بعدی عدم مجزا کردن صنعت شیشه از دیگر صنایع است حال آنکه در بحث صادرات فضای تولید محصولاتی همچون شیشه که طی فرآیند تولید و بسته‌بندی، دشواری‌های بسیاری به همراه دارد با دیگر محصولات صنعتی که حتی بخشی از صادرات آن‌ها به‌صورت خام انجام می‌پذیرد قابل مقایسه نیست.

این صادرکننده همدانی با تأکید بر لزوم مجزا بودن صنایع شیشه در بحث صادرات و مشوق‌های صادراتی و غیره عنوان کرد: گرچه این مهم می‌بایست از سوی سازمان صمت پیشگیری شود اما بخشی از آن به کار ما تولیدکنندگان و صنعتگران عرصه صنایع شیشه بازمی‌گردد.

عالی‌ابوذر با اشاره به اینکه این شرکت اولویت خود را در بدو امر تأمین نیاز داخل و سپس ورود به بازارهای جهانی قرار داده در حالی که شرایط نوسانات اقتصادی و ارزی مانع صادرات بوده و این مهم اغلب از سوی رقبای ما دنبال می‌شود گفت: این مهم شاید یکی از دلایل کمتر بودن میزان و حجم صادرات ما نسبت به دیگر رقبا در کشور است زیرا اصل برای ما در حال حاضر تأمین نیاز داخلی است.

وی با تأکید بر مشکل تعهدات ارزی در عرصه صادرات گفت: متأسفانه صادرات به برخی کشورها به‌ویژه کشورهایی همچون افغانستان مشکلات بسیاری را به همراه دارد زیرا به‌طور مثال امکان تبدیل ریال آن‌ها به دلار فراهم نیست و به‌ناچار مجبورم با آن‌ها همچون مشتری داخلی برخورد کرده و آن‌ها خود شخصاً به خریدار از کارخانه بر مبنای ریال انجام دهند، بخشی از صادرات ما در این زمینه نادیده گرفته شده و از چرخه صادرات محصول خارج می‌گردد.

مدیر بخش صادرات شرکت شیشه همدان با اشاره به اینکه با راه‌اندازی فاز سوم یقیناً شاهد بالا رفتن حجم صادرات خواهیم بود اذعان کرد: یکی از مباحثی که در حال حاضر مشکل‌ساز است شلوغی مرزها است به‌طوری‌که این مهم هزینه مضاعفی را برای به لحاظ زمان و مالی برای ما به‌دنبال دارد.

عالی‌ابوذر، صادرکنندگان هر استان و کشور را پرچمداران آن کشور قلمداد کرد و گفت: مسئله اینجاست که این پرچمداران در بخش‌های مختلف به‌ویژه مباحثی همچون بخشودگی‌های مالیاتی و غیره نیازمند حمایت هستند اما متأسفانه این حمایت وجود ندارد.

مدیر عامل شرکت «کنترل گاز اکباتان» با تأکید بر اینکه این شرکت در حوزه تولید محصولات حوزه گاز و اخیراً آب فعالیت دارد گفت: البته طی سال‌های اخیر در عرصه تولید قطعات خودرو نیز فعال بوده‌ایم.

محمدرضا جعفری با تأکید براینکه به‌دنبال حضور در عرصه تولید ملزومات ساختمان و لوازم خانگی نیز هستیم عنوان کرد: شرکت کنترل گاز اکباتان در کنار تولید تجهیزات و محصولات ایمنی، تنظیم و اندازه‌گیری گاز شهری، توجه ویژه‌ای به بحث تست و کالیبراسیون این محصولات داشته است عنوان کرد: ثمره این امر تولید نسل جدید دستگاه‌های تست و کالیبراسیون کنتور و رگلاتور گاز جهت آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت و مراکز تست و کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری گاز و همچنین تولید انحصاری دستگاه تست پرتابل کنتور گاز شهری جهت تست و عیب‌یابی کنتور مشترکان گاز به‌صورت درجا و در محل سکونت مشترکان است.

وی با اشاره به اهمیت تخصیص بخشی از بودجه واحدهای صنعتی به امر پژوهش و توسعه گفت: در سایر کشورها می‌بینیم که شرکت‌های پیشرو میزان دو درصد از سود فروش شرکت را به واحد تحقیق و توسعه اختصاص داده‌اند و این نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در فرآیند تولید است.

مدیرعامل شرکت کنترل گاز اکباتان خاطرنشان کرد: این واحد صنعتی با تکیه بر توانمندی‌های فنی و تخصصی موجود و در راستای توسعه بازار و سبد محصولات مرتبط با صنعت میترینگ، از سال 1396 اقدام به طراحی و راه‌اندازی خط تولید کنتورهای آب مولتی‌جت خانگی نیز نموده است.

جعفری با بیان اینکه در بحث صادرات نیز ورود داشتیم اما باید پذیرفت که موانع پیش روی صادرکنندگان بسیار است بر این اساس می‌توان گفت سیاست‌های پولی و ارزی مانع اصلی پیشروی ما است اذعان کرد: با این وجود علاوه براینکه تولیدات این شرکت در کل کشور بازار مصرف داشته و ارسال می‌شود امسال حدود 250 هزار دلار با همین شرایط فعلی مملکت به خارج از کشور صادرات داشته‌ایم.

وی با تأکید براینکه بیشترین حجم صادرات ما به کشورهای آسیای میانه درعین‌حال کشورهای همجوار است ابراز کرد: با توجه به استمرار تحریم‌ها طی سال‌های اخیر همگان براین امر واقف هستند که ایران هیچ‌گونه ارتباط بانکی با دنیا ندارد.

مدیرعامل شرکت کنترل گاز اکباتان افزود: این در حالی است که منطبق با استانداردهای جهانی در عرصه صادرات یک پیش‌فاکتور از جانب فروشنده برای خریدار صادر می‌شود بنابراین خریدار با در دست داشتن فیش صادر شده از طریق یک بانک (مباحث مرتبط با سویفید) نسبت به باز کردن یک ال‌سی (اعتبارنامه) به نفع فروشنده اقدام می‌کند اما در حال حاضر این فرآیند برای من صادرکنندگان فراهم نیست.

جعفری با اشاره به اینکه نبود این فرایند بزرگ‌ترین تهدید پیش روی صادرکنندگان و تولیدکنندگان محصول در ایران است ابراز کرد: با شرایط فعلی هیچ تضمینی برای جلوگیری از غش در معامله و در نهایت بازگشت پول و سرمایه وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه حتی کشور مدعی دوستی نیز در حال حاضر همکاری لازم را با تولیدکنندگان و صادرکنندگان ندارد ابراز کرد: حتی من نوعی برای واردات موارد اولیه از چین از طریق صرافی اقدام کردم.

مدیر عامل شرکت «کنترل گاز اکباتان» با اشاره به اینکه از دیگر تولیدکنندگان و صنعتگران برای مانایی در بازار رقابت می­خواهم استاندارد ملی که نیاز اولیه هر محصول محسوب می‌شود را برای تولید محصول خود مورد توجه قرار دهند اذعان کرد: یقیناً با افتخار می‌گویم محصولی که در این شرکت به مشتریان ارائه شده با کیفیت بوده و این امر باعث جذب بازار شده است.

جعفری با تأکید براینکه امروز باید محصولات با قیمت روز در کنار یک سود عادلانه عرضه شود اذعان کرد: یکی دیگر از مشکلات عمده صادرات کنندگان به نبود ثبات قیمت تولید محصول بازمی‌گردد به‌طوری‌که بنده با یک خریدار خارجی بر سر مبلغی معین قرارداد منعقد می‌کنیم اما به هنگام تحویل کار هزینه تولید چند برابر شده است بنابراین در صورت بدقولی بر اثر عدم توان تولید (با توجه به افزایش هزینه تولید) در تحویل کالا دیگر نمی‌توان اعتماد از دست رفته طرف مقابل را بازگرداند.

وی از افزایش چند برابری قیمت نهاد‌ه‌های تولید گفت و ادامه داد: طی مدت‌زمان کوتاهی مواد اولیه از 150 تا 400 درصد افزایش قیمت داشته پس این میزان در قیمت نهایی تولید تأثیرگذار است.

وی ادامه داد: نباید انتظار داشت کالا دو برابر قیمت قبل تولید و نصف قیمت تمام‌شده امروز عرضه شود که این نشان از ظلم مضاعف به صنعت و تولیدکننده است.

تولیدکننده انواع کابینت روشویی و آینه باکس pvc لوکس در لالجین با بیان اینکه محصولات این کشور در کشورهای عربی و همجوار همچون عراق و افغانستان خواهان بسیاری دارد و طی سال‌های اخیر در عرصه صادرات محصول به این کشورها ورود کرده است ابراز کرد: مسئله اصلی تعهدات ارزی است که طی سال جاری تولید و صادرات محصول را در این شرکت به صفر رسانده است.

نعمتی با اشاره به اینکه میزان صادرات محسوب، بنا به شرایط و میزان تقاضا و سفارش مشتری متغیر بوده است گفت: طی سال‌های اخیر میزان صادرات محصول چیزی حدود 100 تا 300 میلیون دلار بوده است.

وی با اشاره به اینکه نداشتن گرین‌کارت باعث شده تا ما به‌صورت واسطه‌ای نسبت به فروش محصول خود اقدام کنیم و همین امر امنیت فروش و تضمین بازگشت سرمایه را با خلل مواجه می‌کند ابراز کرد: این مهم برای شرکت‌های نوپا در عرصه صادرات بسیار حائز اهمیت است زیرا اغلب این شرکت‌ها از سرمایه در گردش بالایی برخوردار نیستند.

مع‌الوصف با توجه به اینکه در شرایطی که اقتصاد کشور سخت‌ترین دوران خود را به خاطر تحریم‌های ناعادلانه آمریکا سپری می‌کند توجه به صادرات غیرنفتی از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است پس پرداختن به ارائه راهکار برای مشکلات پیش روی صادرکنندگان خود می‌تواند در این بازه زمانی نقطه عطفی در حوزه اقتصاد هر استان و به‌تبع آن کشور بدل شود زیرا آنچه مسلم است اینکه تأثیر صادرات محصول در یک دور منطقی بر سر سفره مردم خود را مشخص و نمایان می‌کند چراکه فرآیند تولید و صادرات محصول یک فرآیند زنجیره‌وار است که نتایج اصلی آن بر دوش اقشاری همچون کارگران به‌عنوان گرداندگان چرخه تولید تحمیل می‌شود بنابراین انتظار می‌رود سازمان صمت در خصوص مشکلات مطرح‌شده از سوی صادرکنندگان ورود کرده و با همتی مضاعف به‌دنبال رفع این موانع باشد.

به دیگر سخن به نظر می‌رسد سیاست‌های صادراتی دولت باید در بخش کمک‌های مالی به‌گونه‌ای باشد که منجر به تأخیر در هدر رفت سرمایه و برنامه‌ریزی صادرکنندگان نشود اما واقعیت محرز این است که با توجه به اهمیت صادرات غیرنفتی و ضرورت رویکرد تازه به درآمد ناخالص ملی با توجه به کاهش اتکا به درآمد نفتی نیاز است که توجه بهتری به تقویت این بخش یعنی صادرات صورت بگیرد، چراکه بی‌توجهی و رها کردن این بخش نتیجه‌ای به‌جز شکست در عرصه‌های اقتصادی را برای کشور به همراه نخواهد داشت.