حضرت امام علی ابن ابیطالب علیهالسلام در یکی از توصیههای همواره حیاتبخش خویش فرمودهاند «مراقب باش خوبی یا بدی کسی را پای دیگران ننویسی». شکی نیست که سفارشات این امام همام در همه اعصار و مکانها، رهاییبخش و برای افراد و جوامع ناب و نافع است؛ بهطوری که گذشته از مسلمانان، حتی سران مادیگرایان چون مارکس و مسیحیها چون جرج جرداق، افکار و اعمال حضرتش را روی سر گذاشته و به سرآمدی این میزان حق و باطل، اذعان میکنند. در جریانهای زندگی بهخصوص بُعد اجتماعی آن، عمل و ارزیابی اینگونه توصیهها، مستلزم رعایت دقت و توجه تا رسیدن به حق مطالب است و شاید بتوان گفت عینیت یافتن چنین ارزشی، همان تقوای اجتماعی پُربها است.
قبول بفرمایید و اگر شک دارید قابل تحقیق است که اکثر قضاوتهای ما مطابق با موازین عقلی و همراستا با توصیههای این گل سرسبد عالم نیست و اگر بعضاً هم جویای حق باشیم، زودتر از آن زمان که باید، به نتیجه میرسیم؛ اتفاقاً همین میزان عدالت یعنی علی ابن ابیطالب (ع) دراینباره فرمودهاند «ناقلان اخبار فراوانند، اما تحقیقکنندگان درآنباره، اندک» اضافه و تأیید بفرمایید که با اکثر مسائل قابل تحقیق، با کمحوصلگی و نوعی شتابزدگی برخورد میکنیم. به همین خاطر غالباً اندیشه ما به نقاط پُرقوت و جایگاه بایسته خود، نمیرسد و شاید به همین دلیل است که در دعا میگوییم «خداوندا هر چیزی را آنطوری که هست، به من بنمایان».
این موضوع را تعمیم بدهید به ادارات و تشویق و تنبیههایی که مرسوم است؛ آنانی که در ادارات رسمی و نهادهای مختلف شاغل بوده و یا هستند، بهخوبی درک کردهاند که چگونه خوبی یا بدی کسی بارها در موقعیتهای مختلف پای دیگران به حساب میآید و شاید تعجب بفرمایید که عرض کنم همین شیوه در نوع مواجهه بدخواهان کشور ما در اشکالی ظاهر میشود که بخواهند بدی و نتیجه فعل ظالمانه خودشان را در اذهان عمومی، به حساب جمهوری اسلامی بیاورند و خوبیها را با سفسطه، ناشی از خیرخواهیهای سرابگونه خودشان جلوه دهند. جسارتاً به همین معضل، اضافه بفرمایید بلیه فراموشکاری غالب ما را در برهههای مختلف که از یاد میبریم چه کسانی از گذشته تاکنون در پدیدهای مثبت یا منفی دخیل بودهاند و معمولاً دراینباره، مقاطع پایانی را پایه محاسبه و ارزیابی نهایی خود قرار میدهیم.
حتی برخی از ما وقتی سخن از مثلاً انقلاب اسلامی در ایران را بر زبان میآوریم، گویا این حرکت رهاییبخش از سال 56 یا 57 بوده، غافل از اینکه رشد و به نتیجه رسیدن انقلاب بهمنماه 57، مرهون جهاد، رشادتها و شهادتهای 10ها سال قبل از سال 57 مانند وقایع سال 42 استکبارستیزان در این کشور بوده است و اگر بخواهیم عقل و انصاف به خرج دهیم، به تلاشهای قرنهای گذشته و حتی فراتر از ایران اسلامی امروز هم برمیگردد و همچنین 10ها واقعه و پدیده و موضوعهای دیگر که مجال ذکر نیست.
الغرض اینکه، انصاف و عقل اقتضا میکند در مواجهه با نکات مثبت و یا بعضاً منفی، فقط در مورد وجود خوبیها و امتیازات، خود را مؤثر ندانیم و برای موارد منفی و عیوب، دیگران را متهم کرده و یا مجرم بدانیم! قطعاً در موفقیتها و برخی شکستها، عوامل مختلفی دخیل است که انسانیت حکم میکند با سهمبخشی بهاندازه، اندیشه و رفتار خود را هرچه بیشتر به عدالت نزدیک کنیم، انشاءالله.
شناسه خبر 74857