سپهرغرب، گروه اندیشه: آیت‌الله محمدعلی جاودان گفت: متأسفانه برخی همین‌طور به زندگی عادی خود عادت کرده‌اند و بدون اصلاح نفس و کسب معنویت، زندگی می‌کنند؛ چنین زندگی عادی هرگز آدمی را به نمازی که بهای آن بهشت است، نمی‌رساند.

آیت‌الله جاودان در جلسه این هفته درس اخلاق خود که به‌صورت مجازی از حسینیه مرحوم شیخ‌مرتضی زاهد برگزار شد، با اشاره با آیات 4 تا 6 سوره تین که خداوند می‌فرماید: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ * ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ * إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیرُ مَمْنُونٍ»، گفت: انسان را در بهترین صورت ممکن خداوند خلق کرده است، سپس او را به پایین‌ترین جای ممکن رساند و انسان همان‌جا ماند، مگر اینکه کوشش کرد و خودش را از آن گودال هولناک نجات داد.

وی بیان کرد: قرآن می‌فرماید: «إِنَّ الْمُنَافِقِینَ فِی الدَّرْکِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِیرًا» (آیه 145 سوره نسا)؛ بی‌تردید منافقان در پایین‌ترین طبقه از آتش‌اند و هرگز برای آنان یاوری نخواهی یافت. مراتب پایین را به زبان ما «درک» می‌گویند و در این آیه «الدَّرْکِ الْأَسْفَلِ» جایگاه منافقان است. بنابراین خداوند انسان را با آن ساختمان بی‌نظیر ساخته است و او را به پست‌ترین و پایین‌ترین جایگاه ممکن فرستاده که اگر انسان همت کرد، از آنجا می‌تواند نجات یابد و از درکات به درجات برسد.

      راه نجات از درکات جهنم

این استاد اخلاق شهر تهران با اشاره به راه نجات از درکات جهنم، اظهار کرد: کسی که به‌راحتی دروغ می‌گوید، حسادت او را می‌کشد و بخل نمی‌گذارد نفس بکشد، طبق این آیه یک «الدَّرْکِ الْأَسْفَلِ» است. اگر از این‌ها انسان نجات یافت، حالا فرصت بوده که از درکات به درجات برسد و آنجا هم راه نجات از درکات و صعود به درجات را قرآن بیان کرده و می‌فرماید: «إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیرُ مَمْنُونٍ» (آیه 6 سوره تین)؛ مگر آنان که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند، پس آنان را پاداشی بی‌منت و همیشگی است.

وی ادامه داد: کسانی که ایمان آورده و عمل صالح کرده‌اند، از آن درکات و از آن «أَسْفَلَ سَافِلِینَ» نجات پیدا می‌کنند و به اعلی علیین می‌رسند. خدای متعال انسان را خلق نکرده که در «أَسْفَلَ سَافِلِینَ» بماند، اما برخی خودشان ماندگاری در «أَسْفَلَ سَافِلِینَ» را انتخاب می‌کنند که در آنجا بمانند!

      ارسال راهنمایان نجات از سوی خدا

آیت‌الله جاودان بیان کرد: خداوند مجموعه‌ای از کسانی که در اعلی علیین بوده‌اند را به‌عنوان راهنما برای ما فرستاده است و این مجموعه کسانی هستند که در اعلی علیین جایگاه داشتند و خداوند آن‌ها را به جمع بشر که در «أَسْفَلَ سَافِلِینَ» زندگی می‌کنند، فرستاد تا از آدمی دستگیری کنند و راه را به او نشان دهند و به اعلی علیین همراه خودشان ببرند.

وی افزود: حضرت صادق (ع) یکی از آن مجموعه‌های اعلی علیین است که به «أَسْفَلَ سَافِلِینَ» آمده و در اینجا زندگی کرده است تا دست کسانی را که دستشان را به ایشان داده و بیرون نکشیده‌اند، بگیرند تا به اعلی علیین برسانند.

      خرمافروشی یکی از شاگردان برجسته امام صادق (ع) جهت اصلاح نفس

این استاد اخلاق بیان کرد: در میان شاگردان حضرت صادق (ع) شاگردی برجسته و از خانواده‌ای اصیل و آبرومند بود که در طراز اعلی شاگردان حضرت به‌شمار می‌رفت، تا جایی که در مجلس درس حضرت این شاگرد جایگاه خاصی کنار امام داشت. یک روز که این شاگرد به جلسه درس حضرت رفت، دید فردی که با شرایط کلاس آشنا نبوده و از شهری دیگر آمده، جای مخصوص این شاگرد طراز اول حضرت نشسته است! وی یک لحظه معطل شد، اما سپس همان‌جا نشست، بعد که درس تمام شد و نزد امام رسید، حضرت فرمودند: چرا معطل شدی؟! اینکه لحظاتی معطل ماندی، یعنی در وجود تو یک مشکلی است که معطل شدی! برای درمان این مشکل باید خرما بفروشی و این شاگرد با آن شخصیت بزرگ که از خانواده معتبری هم بود و مردم او را به بزرگی می‌شناختند، حرف امام را اطاعت کرد و طبقی گرفت خرما در آن ریخت و دم در مسجد نشست و شروع به خرمافروشی کرد!

      علت عدم حضور قلب در نماز

آیت‌الله جاودان گناه را عامل عدم حضور قلب در نماز دانست و گفت: اگر می‌بینید نماز را که شروع می‌کنید، بسم الله الرحمن الرحیم را که می‌گویید، مثل اینکه اصلاً نگفتید، این به‌خاطر مشکلات درونی شما است و اگر گناه کنید و به گناه هم عادت کرده باشید، دیگر اصلاً متوجه نماز خواندن نخواهید بود.

وی ادامه داد: خصوصاً اگر گناه اعتیادی داشته باشید، مثل اینکه معتاد به نگاه کردن به نامحرم باشید که این خیلی خطرناک است و اصلاً نمی‌توانید در نماز تمرکز داشته باشید؛ اما کسی که از صبح تا شب گناه نمی‌کند، اما خیالاتی از گذشته در ذهن او وجود دارد، این خیالات موقع نماز سراغ او می‌آیند.

این استاد اخلاق افزود: نماز گران‌قیمت است و انسان می‌تواند با دو رکعت نماز درست و صحیح بهشت را بخرد و بهشت بر انسان واجب می‌شود، نه اینکه تمام عمر همین‌طور بی‌حضور و فقط برای ادای تکلیف نماز بخوانید، کافی است دو رکعت نماز درست بخوانید تا بهشت را به شما بدهند.

      با زندگی عادی به نماز عالی نمی‌رسید

آیت‌الله جاودان اظهار کرد: متأسفانه برخی همین‌طور به زندگی عادی خود عادت کرده‌اند، مثل هرروز هم این زندگی عادی را ادامه می‌دهند، مثلاً سر وقت فلان غذا را می‌خورند و استراحت می‌کنند و بعد مثلاً حرف می‌زنند و تلویزیون نگاه می‌کنند و خیلی عادی و بدون اصلاح نفس و کسب معنویت زندگی می‌کنند، چنین زندگی عادی هرگز آدمی را به نمازی که بهای آن بهشت است، نمی‌رساند.

وی ادامه داد: مرحوم آیت‌الله حاج‌آقا حق‌شناس فرموده بود که ذهن من در اختیار خودم است. تا انسان اختیاردار ذهن خود شود، چهل سال ریاضت می‌خواهد، بعد می‌گویند بفرمایید راه بروید؛ آن‌وقت در شلوغی بازار هم که هستید، درست راه می‌روید.