پیوند مغز استخوان عمل پزشکی است که برای جایگزینی مغز استخوان آسیب‌دیده یا از بین رفته انجام می‌شود.

مغز استخوان ممکن است بر اثر بیماری، عفونت یا شیمی‌درمانی دچار آسیب شود.

مغز استخوان حاوی سلول‌هایی به نام سلول بنیادی است که وظیفه ساخت اواع سلول‌های خونی را بر عهده دارند و این روش شامل پیوند سلول‌های بنیادی خون است.

این سلول‌ها به مغز استخوان رفته و در این ناحیه سلول خونی جدید تولید می‌کنند و باعث رشد مغز استخوان جدید می‌شوند.

پیوند مغز استخوان به چند شیوه انجام می‌گیرد که یکی از انواع آن، پیوند مغز استخوان آلوژنیک (پیوند مغز استخوان از خواهر و برادر) است؛ در این نوع اهداکننده دارای ژنتیک مشابه با بیمار بوده و سلول‌های بنیادی یا مغز استخوان از اهداکننده‌ای که از نظر ژنتیکی با بیمار مطابقت دارد، گرفته می‌شود و اهداکننده معمولاً خواهر یا برادر بیمار است.

کاری که سهند 17 ساله برای برادر کوچکش سامیار 10 ساله انجام داد.

پله‌های طبقه اول را طی می‌کنم، نوار سبز، بخش پیوند مغز استخوان را به مراجعه کنندگان نشان می‌دهد به درب ورودی بخش می‌رسم، کنار درب ورودی، نام رویا فروزش به چشم می‌خورد، بنیاد خیریه ای که این بخش را راه‌اندازی کرد و وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی 18 بهمن 1401 آن را افتتاح کرد.

وارد که می‌شوم، کودکی با ماسک طوسی رنگ و چشمانی درشت، با خوشحالی در بخش این سو و آن سو می‌رود، منتظرم تا بیمار را نشانم دهند، پرستار به همان کودک اشاره می‌کند.

**چهار ماه قبل

رسول جان‌محمدی، پدر سامیار که انگار امروز بار سنگینی از روی دوشش برداشته باشند، می‌گوید: چهار ماه قبل بود که متوجه شدیم لکه‌های قرمزرنگی داخل گوشش هست و ابتدا فکر کردیم آبله مرغان است ولی بعد از انجام آزمایش‌های اولیه در بیمارستان رازی بانه، کمبود پلاکت در خون او تشخیص داده شد.

این آغاز راهی بود که پدر و مادر سامیار از بانه تا سنندج آغاز کردند، راهی که اگر فرزند آنان یک سال پیش به این بیماری دچار می‌شد باید کیلومترها دورتر می‌رفتند.

در بیمارستان بعثت سنندج، آزمایش‌های دیگر انجام گرفت و در نهایت 45 روز قبل کار انتقال سلول‌های بنیادی از سهند 17 ساله به برادرش سامیار 10 ساله انجام گرفت.

پدر هرچه از نظر مادی در چنته داشت برای درمان پسرش خرج کرده چیزی حدود سه میلیارد ریال... ولی امروز خوشحال است، خیلی خوشحال طوری که وقتی حرف میزند نگاهش همچنان دنبال دلبندش روانه است، برای تولد دوباره پسرش سر از پا نمی‌شناسد.

پدر سامیار قدردان خیرینی است که این بخش را راه‌اندازی و احداث کرده اند و زمینه ای فراهم شده تا بیماران و همراهان بدون احساس غربت بتوانند در کمترین بعد مسافتی به درمان بیمار خود بپردازند.

او از پزشکان و پرستاران هم از صمیم قبل تشکر کرد و گفت: دکتر مرادویسی، پزشک معالج سامیار همانند یک پدر دلسوز پسرم بود و در این مدت، برای درمان او سنگ تمام گذاشت.

*درمان 10 بیمار

مسئول تیم درمانی بخش پیوند مغز استخوان بیمارستان بعثت اظهار کرد: پیوند مغز استخوان یکی از روش‌های نوین درمانی برای بیماران خونی است که امیدهای بهبودی این قبیل بیماران را افزایش داده است.

دکتر برهان مرادویسی افزود: از ابتدای راه‌اندازی این بخش، 10 بیمار درمان شده اند که هشت مورد کودک بوده و این نخستین مورد آلوژن است.

وی ادامه داد: در پیوند مغز استخوان به روش اتولوگ، کار راحت تر است چون عوارض بعد از پیوند نداریم و کنترل راحت است ولی سخت ترین مرحله پیوند همین مرحله آلوژن است و پیوند از یک فرد دیگر انجام می‌گیرد که عوارض پوستی، گوارشی و کبدی برای فرد دریافت‌کننده در پی دارد.

مسئول تیم درمانی بخش پیوند مغز استخوان بیمارستان بعثت سنندج اظهار کرد: در این نوع از درمان چون مغز استخوان بیمار کار نمی‌کند مجبور به انجام پیوند از فرد دیگر هستیم که سخت ترین مرحله پیوند است که امروز بدون مشکل خاص بیمار ترخیص می‌شود.

دکتر مرادویسی افزود: سال آینده پیوندهای آلوژن دیگری نیز انجام می‌شود و این آغاز کار در این زمینه است.

«در کل کشور حدود 6 مرکز پیوند مغز استخوان کودکان فعال است»، این را هم مسئول تیم درمانی بخش پیوند مغز استخوان بیمارستان بعثت گفت و ادامه داد: در غرب کشور هم کرمانشاه تاکنون سه پیوند داشته و عملاً در غرب کشور، هیچ استانی این مرکز را ندارد و این زمینه ساز تبدیل کردستان به مرکز پیوند مغز استخوان در غرب کشور است و از سویی با اقلیم کردستان عراق نیز هماهنگی‌هایی انجام گرفته تا بیماران این کشور نیز برای درمان به این بخش مراجعه کنند.

وی درباره وضعیت ابتلا به بیماری‌های خونی در کردستان، گفت: شیوع بیماری‌های خونی در کل کشور یکسان است و نمی‌شود گفت که کردستان وضعیت بدتری دارد.

مسئول تیم درمانی بخش پیوند مغز استخوان بیمارستان بعثت اظهار کرد: پیوند مغز استخوان تنها برای بیماران سرطانی نیست و بعد از عید قصد داریم تا این پیوند را برای بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور زیر 17 سال انجام دهیم که با انجام آن، بیمار تا آخر عمر احتیاج به خون پیدا نمی‌کند.

دکتر مرادویسی یادآور شد: تشخیص زودهنگام بیماری و پیگیر بودن خانواده‌ها نیز عوامل مهمی در درمان زودهنگام بیماری‌های خونی است.