قره‌سو رودخانه‌ای است که از وسط شهر کرمانشاه می‌گذرد، آنچه مسلم است اینکه سال‌های دور، آن زمان که فاضلاب هنوز چهره‌اش را غم‌آلود نکرده بود، با زلالی و خروشش سرزندگی و حیات را به مردم هدیه می‌داد.

منشأ این رودخانه سراب روانسر است که بعد از گذر از کرمانشاه به گاماسیاب می‌ریزد؛ این رود کهن که می‌توانست یکی از جاذبه‌های گردشگری باشد، حالا در مسیر 13 کیلومتری فقط نظاره‌گر رنجی ناخوشایند است که روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شود و کسی کاری برای حال بیمارش انجام نمی‌دهد.

در شرح آلودگی آن باید گفت تنها 35 درصد فاضلاب شهر کرمانشاه تصفیه می‌شود؛ این میزان آب تصفیه‌شده هم بعد از طی کردن مراحل پیچیده، دوباره به داخل رودخانه قره‌سو همراه با فاضلاب‌های تصفیه‌نشده سراریز می‌شود و این یعنی فرآیندی بدون نتیجه! ازاین‌رو نه‌تنها فاضلاب، بلکه پسماند‌های واحد‌های صنعتی هم وارد رودخانه قره‌سو می‌شوند.

امروز حفاظت از محیط‌زیست به یک دغدغه همگانی تبدیل شده است و کسی نیست که نسبت به محیط‌زیست بی‌تفاوت باشد؛ فاضلابی که وارد رود قره‌سو کرمانشاه می‌شود، با توجه به جریان آب این رودخانه، موجب آلودگی حوزه کرخه و رود سیمره نیز می‌شود. آلودگی‌های شیمیایی آن ماهیان مزارع پرورش ماهی پایین‌دست را نیز تهدید و به زمین‌های کشاورزی سرایت می‌کند و همین عاملی است تا محصولات با آب آلوده بر سر سفره مردم بیاید، محصولاتی که در اثر آبیاری با آب آلوده حاوی نیترات هستند.

تأسف‌بارتر اینکه وضعیت رودخانه‌های قره‌سو هم مانند سایر جریانات آبی متأثر از دو عامل انسانی و طبیعی است که با بروز پدیده خشک‌سالی در کشور و به تبع آن در استان، دبی رودخانه‌ها کمتر شده؛ به‌گونه‌ای که وقتی دبی بیشتر است، براساس خاصیت خودپالایی جریانات آلوده به شکل طبیعی پالایش می‌شوند، اما هنگامی که دبی پایین باشد، رودخانه خاصیت خودپالایی نخواهد داشت.

از طرفی طبق آمار ارائه‌شده از سوی سازمان حفاظت از محیط‌زیست استان کرمانشاه، پسماند‌های صنعتی و فاضلاب‌های خانگی منابع اصلی آلودگی رودخانه قره‌سو در اثر عوامل انسانی است که مهم‌ترین عامل آلودگی قره‌سو هم محسوب می‌شود.

از سویی ورود آلودگی به رودخانه قره‌سو با توجه به از بین رفتن اکسیژن برای اکسید شدن مواد آلی، موجب مرگ آبزیان می‌شود.

با توجه به این مشکلات، راه‌اندازی تصفیه‌خانه فاضلاب کرمانشاه سالیان سال است یکی از مطالبات جدی شهروندان بوده که با گذشت بیش از 20 سال، هنوز به نتیجه نرسیده است.

از طرفی تصفیه آب‌های شهری یکی از راهکارهای مناسب برای مقابله با فرونشست زمین و خشک‌سالی است، زیرا چنانچه تمام فاضلاب تصفیه شود، می‌توان در صنعت، کشاورزی ‌‌‌‌‌و آبیاری فضای سبز شهری از آن استفاده کرد؛ بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا با مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کرمانشاه گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه اعتبار مورد نیاز برای سامان‌دهی وضعیت نامناسب فاضلاب شهر کرمانشاه را دو هزار میلیارد تومان برآورد کرد و گفت: امیدواریم در بودجه سال 1401 بخش قابل توجهی از این اعتبار لحاظ شود.

علیرضا کاکاوند با اشاره به وضعیت نامناسب فاضلاب شهر کرمانشاه، گفت: برای پوشش فاضلاب جمعیت بیش از یک میلیون نفری شهر کرمانشاه سه مدول تصفیه‌خانه درنظر گرفته شد که اکنون فقط یک مدول را در اختیار داریم.

وی با تأکید بر اینکه این مدول فاضلاب یک‌سوم شهر کرمانشاه (جمعیتی نزدیک به 320) را تصفیه می‌کند و برای حل شدن مشکل فاضلاب شهر کرمانشاه به‌طور کامل نیازمند تکمیل مدول‌های بعدی هستیم، خاطرنشان کرد: طی سالیان اخیر به‌دلیل مشکلات اعتباری و کمبود بودجه، مابقی مدول‌ها اجرایی نشده است.

کاکاوند از رشد قابل توجه اعتبارات آب و فاضلاب استان در سال 1400 خبر داد و گفت: در شرایطی که سال قبل مجموع اعتبارات حوزه آب و فاضلاب استان کرمانشاه تنها 100 میلیارد تومان بود، امسال رشد 12 برابری اعتبارات را شاهد بودیم و بخش فاضلاب نیز به‌خوبی مورد توجه قرار گرفت.

وی با تأکید بر اینکه وعده داده بودیم که کار برای احداث مدول دوم را در سال جاری به مناقصه بگذاریم که این مهم انجام و تا بهمن‌ماه پیمانکار پروژه معرفی خواهد شد، اذعان کرد: خوشبختانه امسال چیزی حدود 210 میلیارد تومان اعتبار برای حوزه فاضلاب شهر کرمانشاه درنظر گرفته شده که تاکنون 80 میلیارد تومان آن تخصیص یافته است؛ همانطور که پیش‌تر عنوان شد، با این اعتبار می‌توانیم به‌زودی عملیات اجرایی مدول دوم تصفیه‌خانه فاضلاب شهر کرمانشاه را آغاز کنیم.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه با بیان اینکه البته بخشی از اعتبار تخصیص‌یافته برای رفع مشکلات شبکه آن‌ها استفاده شده است، خاطرنشان کرد: تاکنون از یک‌هزار و 250 کیلومتر شبکه موجود، 850 کیلومتر مدرن شده است.

وی با تأکید بر اینکه درمجموع برای سیستم جمع‌آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب شهر کرمانشاه چیزی حدود دو هزار و 500 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم حال آنکه اعتبار درنظر گرفته‌شده برای این بخش‌ها در بودجه 1401 حدود 90 میلیارد تومان است، اذعان کرد: این عدد در مقابل اعتبار مورد نیاز به هیچ وجه قابل توجه نیست و یقیناً در ادامه راه با مشکل اصلی در تأمین اعتبار مواجه خواهیم شد.

این مقام مسئول با تأکید بر اینکه برآورد اجرای مدول دوم تصفیه‌خانه چیزی حدود 650 میلیارد تومان است، تصریح کرد: بر این اساس اگر قرار باشد در سال آتی اعتبار اندکی به حوزه تکمیل شبکه فاضلاب و تصفیه‌خانه اختصاص یابد، یقیناً کار متوقف خواهد شد.

کاکاوند با اشاره به اینکه با بهره‌برداری از مدول دوم فاضلاب کرمانشاه فاضلاب نزدیک به 300 هزار نفر دیگر از جمعیت کرمانشاه تصفیه خواهد شد، ابراز کرد: تکمیل دو مدول تصفیه‌خانه فاضلاب کرمانشاه و شبکه جمع‌آوری فاضلاب ازجمله مهم‌ترین اقداماتی است که باید برای سامان‌دهی وضعیت فاضلاب شهر انجام شود؛ البته باید نقاط انفصال خطوط فاضلاب نیز سامان‌دهی شود.

وی ادامه داد: تأمین این میزان اعتبار نیازمند همراهی مسئولین استان و خصوصاً نمایندگان مجلس است؛ بنابراین انتظار می‌رود نمایندگان برای کمک به سامان‌دهی فاضلاب شهر کرمانشاه و تصویب اعتبار، رایزنی‌های لازم را خصوصاً در بودجه سال آینده انجام دهند.

مع‌الوصف؛ همانطور که مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه معتقد است، تزریق اعتبارات قطره‌چکانی نمی‌تواند جوابگوی نیاز دو هزار و 500 میلیارد تومانی سامان‌دهی فاضلاب شهر کرمانشاه باشد. بر این اساس انتظار می‌رود علاوه‌بر همت و تلاش مدیرعامل این شرکت برای دستیابی به اعتبارات بیشتر، مدیر ارشد استان و درعین‌حال نمایندگان شهرستان کرمانشاه و حتی نمایندگان استان با توجه به سرازیر شدن فاضلاب در قره‌سو به‌عنوان منبع حیات کرمانشاه، نسبت به پیگیری دریافت اعتبارات ملی بیشتر برای این موضوع ورود کنند.