سپهرغرب، گروه - سمیرا گمار : یکی از مهم‌ترین وظایفی که دین اسلام برای پدرها و مادرها در نظر گرفته «تربیت فرزند» است، چراکه سهل‌انگاری والدین در تربیت درست فرزندانشان نه‌تنها برای خود خانواده بلکه برای جامعه نیز تبعات غیرقابل جبرانی خواهد داشت و البته به همین‌جا ختم نشده و گاهی تا چند نسل را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. تربیت تمام ابعاد شخصیتی اعم از رشد اجتماعی، عاطفی، ذهنی و اخلاقی را دربرمی‌گیرد و هدایت کردن افراد به سمت ارزش‌های والای انسانی است، البته که این هدایت باید به گونه‌ای باشد که افراد ارزش‌ها را پذیرفته و آن را در زندگی فردی و اجتماعی خود به کار بندند. پس خانواده به‌عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماعی باید زمینه‌های پذیرش این ارزش‌های را در فرزندان خود ایجاد کند.

بعد از خانواده، مدرسه به‌ویژه مربیان تربیتی و پرورشی نقش مهمی در تربیت و شکل‌گیری شخصیت دانش‌آموزان دارند. نقش الگویی مربی، در تربیت غیر قابل انکار است و ارتباط نزدیک مربی با دانش‌آموز و نفوذی که بر او دارد، نقش مهمی در سلامت فکری و روانی او ایفا می‌کند. این تأثیر و نفوذ ممکن است به طور مستقیم یا غیر مستقیم صورت پذیرد و به شیوه‌های گوناگون مثل تقلید، الگوسازی و گاهی اوقات، همانندسازی بروز کند.

سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب بود که نهادی در آموزش‌وپرورش با عنوان «امور تربیتی» با هدف گسترش و تعمیق ارزش‌های انقلاب اسلامی شکل گرفت و شهیدان رجایی و باهنر در دوران تصدی وزارت آموزش‌وپرورش در سال 59 اقدام به تأسیس ستادهای امور تربیتی در مدارس کردند که از همان ابتدای تأسیس به‌دنبال انتقال ارزش‌های دینی و فرهنگی انقلاب اسلامی به مدارس و تربیت و بازسازی دانش‌آموزان در فضایی انقلابی و اسلامی بود. اینکه این نهاد در طی این چهار دهه چه فراز و نشیبی طی کرده و چه نتایجی در پی داشته موضوعی است که خبرنگار سپهرغرب در گفت‌و‌گو با یکی از پیشگامان عرصه تربیت و پرورش در مدارس استان همدان به آن پرداخته است.

محمد نباتی ضمن بزرگداشت نقش شهیدان رجایی و باهنر در تأسیس این نهاد بسیار ارزنده، از کمرنگ کردن آن توسط لیبرال‌ها در طی سال‌های مختلف و تبدیل کردن آن به یک پوسته اظهار گلایه و تأسف کرد. آنچه می‌خوانید مشروح گفت‌و‌گو با وی به مناسبت هشتم اسفندماه سالروز تأسیس امور تربیتی است.

 

 صدقه جاریه شهیدان باهنر و رجایی

وی بیان کرد: بعد از پیروزی انقلاب با عظمت اسلامی انسان‌های والا مقامی مثل شهیدان باهنر و رجایی به این فکر افتادند که نهادی را در کنار نهاد مقدس تعلیم و تربیت یعنی آموزش و پرورش تشکیل دهند که بتواند بار مسئولیت پرورش نسل در تراز انقلاب را به دوش کشد.

این معاون امور پرورشی در ادامه افزود: بر این اساس از همان روزهای پیروزی انقلاب، نهادی به نام «امور تربیتی» شکل گرفت که طبق به فرمایش رهبر انقلاب صدقه جاریه شهیدان رجایی و باهنر بود؛ این دو معلم دل‌سوخته و عاشقی که جان عزیز خود را پای نظام اسلامی فدا کرده و به شهادت رسیدند.

 رسالت امور تربیتی ترویج فرهنگ انقلاب بود

نباتی با اشاره به جایگاه مربی تربیتی در مدارس توضیح داد: مبنای حضور مربی تربیتی در مدارس این بود که او ابتدا باید با تمام وجود انقلاب، نظام و ولایت را حس کند و در کنار سایر معلم‌ها بتواند کارهای تربیتی ویژه‌ای که در راستای انتقال ارزش‌ها برایش تعریف شده بود را در مدرسه انجام دهد، مثل نهاد مقدس سپاه، بسیج، جهاد سازندگی و نهادهایی از این دست، امور تربیتی در بدو تشکیل در آموزش و پرورش متولی ترویج فرهنگ انقلاب، ایثار و شهادت در مدارس و ادارات بود.

وی، فعالان امور تربیتی را میدان‌داران عرصه عمل خواند و تصریح کرد: متأسفانه اتفاق ناخوشایند و زیان‌باری که به مرور زمان برای امور تربیتی رخ داد آن را از هدف اصلی‌اش دور کرد؛ یعنی افکار غربی در دولت‌های لیبرالی که علاقه‌مند بودند خود را با نظم و نسخ جهانی تطبیق دهند آرام‌آرام به جان نهادهای انقلابی افتادند.

این پیشگام عرصه تربیت و پرورش در مدارس استان همدان ادامه داد: برای مثال دگراندیش‌ها، لیبرال‌ها و سازش‌کارها، جهاد سازندگی را که منشأ خدمات بسیاری در انقلاب بود حذف کردند، امور تربیتی که برکات بسیاری داشت را از هسته اصلی خود دور کرده و کمیته‌های انقلاب و پاسداران را به دل مجموعه‌های نظیر نیروهای انتظامی وارد کردند و در مجموع با این حذف و ادغام‌ها آسیب‌های فراوانی به بار آوردند.

نباتی متذکر شد: افرادی که به جان نهادهای انقلابی افتاده بودند می‌گفتند باید این نهادها را نهادینه کنیم، بنابراین با طرح‌های غلط اما اسم و رسم‌های خوش‌لعاب به‌دنبال تغییر بودند! بدیهی است که لیبرال‌ها در پس طرح تعمیم فعالیت‌های تربیتی، به‌دنبال این بودند که این نهاد انقلابی و اثرگذار را از حیز انتفاع ساقط کنند به طوری که اعتقاد وزیر وقت این بود که چرا فقط مربی تربیتی متولی امور تربیتی باشد؟ همه معلم‌ها باید پای کار باشند! با همین استدلال آرام‌آرام امور تربیتی را به محاق برده و از زیرساخت‌های نابودی امور تربیتی مشخصاً در دوران اصلاحات پرده‌برداری شد.

وی با ابراز ناخرسندی از اینکه امروز فقط یک اسم از امور تربیتی باقی مانده و نیروی و امکاناتی وجود ندارد، تصریح کرد: روزگاری در همدان امکاناتی که ما برای امور تربیتی داشتیم با برخی از دستگاه‌ها، برابری می‌کرد؛ از نظر اردوگاه‌ها، فضا، کانون‌های تربیتی اما اصلاحاتی‌ها آرام‌آرام کانون‌ها را تبدیل به مدرسه و مربی‌ها را تبدیل به معلم کردند و در کنار پست‌های سازمانی، یک پست وصله پینه‌ای به نماز نظایر آن اختصاص دادند که اگر کسی از نمایندگان مجلس پیگیری کرد، بگویند ما این مباحث را هم داریم.

وی تأکید کرد: امور تربیتی به‌عنوان یک نهاد مستقل و اثرگذار به طور ویژه به‌دنبال موضوع پرورش و تعمیق ارزش‌ها در بین دانش‌آموزان بود اما برخی از دگراندیشان طی سال‌های اخیر آن را از حالت زنده و بالنده‌ای که داشت به محاق بردند به‌طوری‌که اگر امروز از امور تربیتی، آب‌باریکه‌ای هم جاری باشد به مدارس نمی‌رسد.

این معلم تربیتی با بیان اینکه اصلاً اراده قوی برای جان بخشیدن دوباره به امور تربیتی مدارس وجود ندارد، اذعان کرد: آنچه امروز به‌عنوان امور تربیتی جا می‌زنند فقط یک اسم و پوسته است و عملاً اتفاق خاصی در این حوزه نمی‌افتد.

 تبعات حذف امور تربیتی در مدارس

نباتی در پاسخ به این پرسش که تبعات حذف امور تربیتی چه بوده و چه آثاری داشته است، اعلام کرد: قصد آن‌ها از این کارها تار و مار کردن نیروهای انقلابی و بیرون کردن آن‌ها از صحنه آموزش و پرورش بود تا مبادا آموزه‌های اسلام و مفاهیم حرکت‌آفرینی مثل جهاد، شهادت، ایثار و فداکاری در جامعه جریان‌سازی شود.

وی افزود: طرح‌هایی مثل برجام فرهنگی نحس که سند ننگین 2030 نمونه بارز آن است و مخفیانه و بعد آشکارا به مدارس و نهاد تربیتی آموزش و پرورش تحمیل شد از تبعات کمرنگ بودن و حذف امور تربیتی است، فکر می‌کنید اگر امور تربیتی بالنده بود آن‌ها می‌توانستند این کار را بکنند و با توزیع کتاب‌های غیر اخلاقی در بین دانش‌آموزان به رواج ابتذال بین آنان بپردازند؟

این معلم تربیتی گفت: بنده خودم شاهد هستم در یکی از انبارهای نواحی همدان، به‌اندازه یک بنز 10 تن، کتاب با اهداف سند 2030 موجود بود که به رایگان در اختیار مدارس قرار می‌دادند، سؤال این است که واقعاً چه خبر بود؟ چه اهدافی پشت آن بود؟ خیلی‌ها از عمق فاجعه خبر نبودند که لیبرال‌ها چه بلایی می‌خواهند سر آموزش و پرورش بیاورند.

نباتی در بخش دیگری از سخنان خود، خاطرنشان کرد: تا زمانی که وزیر و مسئولان متولی در آموزش و پرورش دارای استقلال فکری نبوده و تحت تأثیر افراد متنفذ باشند، افرادی که برای کسب رأی اعتماد و ادامه وزارت و صدارت خود نیاز به آرای صاحبان نفوذ دارند، وضعیت همین است و خواهد بود.

 چطور می‌توان عرصه پرورشی را نجات داد؟

وی با بیان اینکه اصلاح، بازنگری و کارآمدسازی امور تربیتی نیازمند کار جمعی قوی، قویم و انقلابی بوده و کار یک یا دو نفر و حتی وزیر هم نیست، متذکر شد: ما در این عرصه به کسانی نیاز داریم که کلام رهبر انقلاب و امام و شهدا را با گوش جان پذیرفته و دست به دست هم دهند تا شاید کارهایی در جهت احیای ارزش‌های انقلابی و اسلامی در مدارس صورت گیرد. تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود حال و هوایی که در دوران اول انقلاب و دفاع مقدس داشتیم مجدداً در جامعه جاری شود.

این مربی تربیتی اضافه کرد: البته که وزیر نقش بی‌بدیلی دارد اما تنها نمی‌تواند این عرصه را سامان دهد، اگر مجلس با همه وجود و بدون نظر منفعت‌طلبانه پای کار بیاید و آینده نظام و انقلاب را ببیند شاید بتوان کارهایی را انجام داد.

نباتی در بخش پایانی سخنان خود اظهار کرد: در نظام اسلامی، پرورش نسل جوان مؤمن که در تراز انقلاب تربیت شده و بتواند بار انقلاب را به دوش بکشد خواسته اصلی امام و رهبری عزیز است؛ امام بعد از قبول قطعنامه در پیام خود وقتی‌که همه ناراحت بودند که امام جام زهر را نوشیده فرمود: «امروز روز هدایت نسل‌های آینده است، کمربند‌ها را ببندید که هیچ چیز تغییر نکرده است.» یعنی امام راحل بستر مبارزاتی خود را از جنگ ابزار به جنگ افکار تبدیل کرده و از توپخانه‌ها به فکر، اندیشه، علم و تربیت آورد.

وی به ملاقات خصوصی جمعی از فعالان عرصه تربیت با رهبر انقلاب که در آنجا حضور داشته نیز گریزی زد و گفت: در آن جلسه آقا فرمود: «به یک نظر در نظام جمهوری اسلامی بالاترین و بزرگ‌ترین مسئولیت ما تربیت و پرورش نسل جوان، رشید، آگاه و بالنده‌ای است که بتواند بار انقلاب را به دوش بکشد.» این بیان رهبری عزیز نشان می‌دهد چقدر مسئولیت آموزش و پرورش سنگین است و اگر ارزش‌های اسلام و انقلاب در این فضا موج نزند چه خواهد شد.

 معلم‌ها نباید برای مطالبات خود به کف میدان بیایند، جایگاه آن‌ها والاتر است

این معلم امور تربیتی همدانی در خاتمه سخنان خود تصریح کرد: مسئله پایانی که مایلم در جمع‌بندی به آن اشاره کنم اینکه دشمن امروز مرجعیت اجتماعی معلمان را نشانه گرفته، می‌خواهد آن‌ها را به کف خیابان کشیده و از مرجعیت ساقط کند. بنده بارها گفته‌ام اقشار مختلف ممکن است برای مطالبات خود به میدان بیایند اما عزیزان معلم باید از مجرای عقلانی مطالباتشان را دنبال کنند، نه در کف خیابان‌ها، البته مسئولان هم وظیفه دارند با یک نگرش مثبت به مقام معلم منزلت اجتماعی آن‌ها را پاس بدارند و علاوه بر تأمین نیازهای مادی، منزلت اجتماعی آن‌ها را هم حراست کنند چرا مربی و معلمی که خودش منزلت دارد می‌تواند متربیان و دانش‌آموزان خود را طوری بار بیاورد که در تراز انقلاب قرار بگیرند و این مسئله یک بسته است که باید با همه ابعاد دیده شود تا به جایگاهی که برسیم که آموزش و پرورش برای عرصه‌هایی که انقلاب نیاز دارد نیروسازی کند.