سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش :رئیس مرکز سیاست‌گذاری، توسعه پایدار و امور زیربنایی مجمع تشخیص مصلحت نظام در پی بازدید از روستاهای الحاقی به شهر همدان مطرح کرد: طبق آنچه اهالی و مدیران شهری مطرح کردند، بحث الحاق روستاها با اشکال روبه‌رو است.

رئیس مرکز سیاست‌گذاری، توسعه پایدار و امور زیربنایی مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه طی سال‌های گذشته در سطح روستاها خدمات زیرساختی قابل قبولی ارائه شده که در مقام مقایسه قابلیت دفاع از سوی نظام جمهوری اسلامی را دارد، گفت: اما چرا این زیرساخت‌ها توسعه را برای روستاها به همراه نداشته؟ بحث قابل تأمل دیگری است.

آذرشب با تأکید بر اینکه متأسفانه طی دهه اخیر در حوزه برنامه‌ریزی برای توسعه کشور روستاها از چرخه خارج گذاشته و مبنای توسعه کشور شهرها قلمداد شدند، افزود: درحالی که مولد بودن روستاها امر عیان و غیر قابل انکار است.

وی با بیان اینکه اگر خودخواهانه نیز به قضیه نگاه کنیم بازهم نجات و توسعه شهر در گرو توسعه روستاها بوده، اذعان کرد: متأسفانه در این بخش الگوبرداری‌ها بدون درنظر گرفتن مقتضیات بومی و منطقه‌ای است.

آذرشب با تأکید بر آنکه این مشکل را در ساختار شهرها نیز شاهد هستیم و درواقع الگوی توسعه شهرها نیز بدون درنظر گرفتن بحث آمایش سرزمینی به‌صورت تکراری اتفاق می‌افتد، خاطرنشان کرد: دراین‌بین باید دید بضاعت سرزمینی و توان ظرفیت بومی منطقه اعم از شهر و یا روستا ما را به کدامین راه رهنمود می‌کند.

رئیس مرکز سیاست‌گذاری، توسعه پایدار و امور زیربنایی مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه متأسفانه با وجود پیگیری‌ها هرچه بررسی کردم درخصوص چرایی الحاق این روستاها دلیل علمی و محتوایی ارائه نشد، تصریح کرد: این مسئله همچنان مبهم است.

وی با تأکید بر اینکه البته همچنان ما در مجمع از دستگاه ذی‌مدخل در تصمیم‎سازی برای الحاق و ارائه دفاعیه دعوت خواهیم کرد، خاطرنشان کرد: چنان که مدیران شهری نیز در صحبت‌های خود اشاره کردند، این الحاق درخصوص مدیریت شهری نیز نفعی به دنبال ندارد.

آذرشب با اشاره به اینکه متأسفانه ما به‌عنوان مدیر یک بخش در تصمیم‌سازی‌ها نیز بخشی عمل کرده و نگاهمان محیطی نیست، ابراز کرد: باید مؤلفه‌های مختلف مرتبط با موضع مورد بررسی قرار گیرد.

وی با تأکید بر اینکه چرا به گفته اهالی یک دامدار تولیدکننده در راستای الحاق این روستا‌ها به مراجع قضائی معرفی شود؟ تصریح کرد: این‌گونه برخوردها با فضای تولید و اقتصاد مقاومتی هم‌خوانی ندارد.

رئیس مرکز سیاست‌گذاری، توسعه پایدار و امور زیربنایی مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه 75 دستگاه در مدیریت روستاها جای کار دارند، اذعان کرد: از سال 93 مجمع تشخیص مصلحت نظام در حوزه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای روستاها و نقش این دستگاه‌ها ورود کرده است؛ بنابراین با هرگونه رویه، اقدام، عمل و تصمیم‌سازی قضائی و سیاسی نارس مقابله می‌کند.

وی با اشاره به اینکه می‌بایست قلمرو روستاها تثبیت شود، خاطرنشان کرد: باید مسیر توسعه به سوی تنوع‌بخشی کارکردهای روستا علاوه‌بر زمین، آب و خاک، پیش برود.

این مقام مسئول با تأکید بر آنکه ایجاد زنجیره ارزش و حاکمیت آن در بحث تولیدات روستایی از اهمیت بالایی برخوردار است، ابراز کرد: حفظ منابع و سرمایه در کنار حفظ هویت و بافت فرهنگ روستایی، از اهمیت بالایی برخورد بوده؛ بنابراین رویکرد اصلی مذکور منطبق با ارزش‌های نظام اسلامی است.

وی با تأکید بر اینکه توجه به آیین، فرهنگ و هویت در برنامه هفتم توسعه مورد توجه خواهد بود، تصریح کرد: دراین‌باره می‌توان به قنات قاسم‌آباد اشاره کرد که می‌توان از آن به‌عنوان اصالت دیرین این منطقه یاد کرد و قابلیت تحرک و توسعه منطقه را دارا است.

آذرشب با تأکید بر اینکه وزیر مربوطه را برای ارائه دفاع و توجیه منطقی و علمی لزوم بحث الحاق به مجمع دعوت خواهیم کرد، گفت: پس از شنیدن صحبت‌ها نسبت به ارائه نظر اقدام می‌کنیم، اما آنچه مسلم بوده اینکه در بحث الحاق اشکالاتی وارد است.

* افزوده شدن 1600 هکتار به وسعت همدان

رئیس شورای اسلامی شهر همدان نیز در ادامه با اشاره به اینکه بحث الحاق در بدو آن توسط فرماندار شهرستان و مشاور طرح جامع آغاز شد، بیان کرد: این مسئله در صحن شورا مطرح و اعضا بنا به دلایلی همچون فراهم نبودن زیرساخت‌های این امر، با آن مخالفت کردند.

سیدمسعود عسگریان با تأکید بر آنکه شورا اعلام کرد که برای تحقق این امر نیازمند فراهم کردن مقدماتی در روستا‌های مذکور هستیم که هنوز فراهم نیست و الحاق این روستا‌ها حاشیه‌های جدیدی را به شهر تحمیل خواهد کرد، اظهار کرد: درواقع عنوان کردیم هنوز مشکلات مناطق توانمندسازی پابرجا است و این امر اضافه شدن حاشیه بر مناطق مذکور را در پی خواهد داشت.

عسگریان با اشاره به اینکه شورا معتقد بود باید مهلت داده شود که متناسب با سیاست‌ها و قوانین بالادستی یک‌سری مقدمات و تمهیدات خاص برای توانمند کردن مناطق مذکور از طریق منابع دولتی فراهم شود، تشریح کرد: قطعاً این الحاقات هزینه فراوان هم برای شهرداری و هم برای ساکنین در پی خواهد داشت.

وی با تأکید بر آنکه بنا به این دلایل شورا مخالفت خود را به فرمانداری و شورای حل اختلاف استان ابلاغ کرد، ابراز کرد: متأسفانه این مخالفت مورد توجه قرار نگرفت و فرآیند الحاق از طریق هیئت دولت مصوب و ابلاغ شد.

این مقام مسئول با تأکید بر آنکه در جلسات بارها بیان شده که به‌یک‌باره به وسعت پنج هزار و 700 هکتاری همدان با این الحاقات یک‌هزار و 600 هکتار افزوده خواهد شد، خاطرنشان کرد: بخش اعظمی از این اراضی کشاورزی است که مطابق با قانون حفظ کاربری اراضی امکان تغییر کاربری در آن‌ها به مسکونی با محدودیت مواجه است و همین امر شهرداری را دچار چالش خواهد کرد.

وی با اشاره به آنکه این محدودیت یقیناً با وجود پیش‌بینی‌های تشویقی همچون تجربه‌ای که در مناطق توانمندسازی داشتیم منجر به افزایش ساخت‌وسازهای غیر مجاز خواهد شد، عنوان کرد: مسئله این بوده که اگر قرار است الحاق مذکور پابرجا بماند، باید ابزارهای قانونی آن نیز تأمین شود؛ در غیر این صورت دوستان نتیجه را هرچه زودتر به استان منعکس کنند.

* درصورت عدم الحاق حریم روستا مشخص شود

در ادامه سرهنگ جباری به نمایندگی از نیروی انتظامی با اشاره به آنکه پیش از مطرح شدن بحث الحاق در این روستاها شاهد ساخت‌وساز غیر مجاز بودیم و با الحاق این روستاها این مهم شدت گرفت، تصریح کرد: اگر قرار است الحاق صورت نگیرد، می‌بایست بستری تعریف شده و وضعیت حریم روستاها مشخص و قانونی محکم دراین‌باره ارائه شود تا از حاشیه‌سازی مجدد جلوگیری به‌عمل آید.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا نیز که در این نشست به‌عنوان کارشناس حضور داشت، بیان کرد: طی دو سه سال گذشته که بحث این الحاقات مطرح ‌شده در جلسات متعددی شرکت و دیدگاه‌های کارشناسی را در آن‌ها بیان کرده‌ایم.

حسن سجادزاده با تأکید بر آنکه سوای مباحث سیاسی این روند نیازمند کار علمی است، خاطرنشان کرد: تجارب کشوری استانی ناموفق همچون کرمانشاه، سنندج و نیز در همدان محلاتی همچون خضر، منوچهری، حصار و دیزج بسیار است.

وی ادامه داد: طی شدن فرآیند الحاق بدون درنظر گرفتن مبنای علمی چالش‌های بسیاری در بخش‌های زیست‌محیطی، اقتصادی و فرهنگی و غیره به دنبال دارد.

سجادزاده با تأکید بر اینکه متأسفانه در این قبیل تصمیم‌سازی‌ها ما تنها به الگوبرداری صرف بسنده می‌کنیم و این درحالی است که در کشورهای متبوع نیز درخصوص مباحث این‌چنینی با احتیاط عمل می‌شود، خاطرنشان کرد: پایه و مایه توسعه شهرها کشاورزی و روستا است، حال آنکه با الحاق سریع روستاها ساکنان آن‌ها را به افراد مصرف‌گرا تبدیل خواهیم کرد.

وی با اشاره به اینکه در پاسخ به الحاق باید و یا نباید مطرح نیست، تأکید کرد: درواقع این مهم نیازند فراهم کردن بستر در یک بازه زمانی و پروتکل‌های ویژه است.

حسن سجادزاده با تأکید بر اینکه شهر موجود زنده‌ای است که نمی‌توان بدون درنظر گرفتن ساکنین آن‌ها برایش تصمیم‌سازی کرد، گفت: از طرفی به دنبال الحاق روستاها به شهر هستند که این امر اقتصاد و معیشت روستاییان را دچار مشکل خواهد کرد.

* توسعه افقی شهر منجر به پدیدار شدن مشکلات زیست‌محیطی

دانشیار شهرسازی دانشگاه بوعلی‌سینای همدان با تأکید بر اینکه طرح به دنبال توسعه شهر به‌صورت افقی است، عنوان کرد: این رویکرد یقیناً آسیبی شدید به چهره شهر و باغات وارد خواهد کرد.

* همدان نیازمند طرح توسعه راهبردی شهر

وی افزود: البته اگر طرح جامع با سمت‌وسوی طرح توسعه راهبردی شهر به‌عنوان یک الزام تدوین شود، دیر تدوین شدن آن آسیب‌زا است.

این طراح شهری با اشاره به اینکه تغییر و تبدیل فضای سبز و باغات به کاربری مسکونی و تبدیل آن‌ها به بلوک‌های آپارتمانی که این‌روزها در همدان روند شتابانی دارد ازجمله این آسیب‌ها بوده، گفت: چند سال بعد دیگر چیزی از آن باغات باقی نمانده است.

سجادزاده با اشاره به اینکه طرح الحاق روستاها که هم ازنظر کارشناسی و هم به‌لحاظ اهالی این روستاها غلط بود نیز یکی دیگر از آسیب‌های نبودن طرح و یا سند راهبردی توسعه شهری است، اذعان کرد: این مهم منجر به از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و تبدیل شدن آن‌ها به بستری برای کشاورزی فاضلابی خواهد شد.

* دوقطبی شدن شهر

وی افزود: به‌لحاظ اقتصادی و اجتماعی نیز تغییر و تحول در شهرها در نبود سند راهبردی توسعه زیاد بوده و منجر به دوقطبی شدن شهر می‌شود که متأسفانه این روند در شهری همچون همدان به‌وضوح قابل مشاهده بوده و این الحاقات درحال حاضر به این امر دامن زده است.

سجادزاده با بیان اینکه در سند راهبردی و ساختاری ابعاد اجتماعی و اقتصادی گنجانده می‌شود، اذعان کرد: درحالی که امروزه ملاک تصمیم‌سازی‌ها کمی بوده و کوچک‌ترین اشاره‌ای به ابعاد اقتصادی و اجتماعی شهر نشده است.

طاهره ترابی مهوش