سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: با توجه به اینکه محور توسعه استان کردستان کشاورزی است و درعین‌حال به گفته مدیران مرتبط با حوزه کشاورزی در بخش‌های مختلف همچنان جالی خالی صنایع تبدیلی و تکمیلی وجود دارد، به نظر می‌رسد باید صنعتی شدن این استان در مسیر صنایع فرآوری کشاورزی محقق شود.
میزان ارزش‌افزوده بخش کشاورزی استان کردستان معادل 3/ 20 درصد از ارزش‌افزوده تولید ناخالص داخلی استان بوده که این خود نشان‌دهنده‌ اهمیت و جایگاه کشاورزی استان است. علاوه‌بر این سهم ارزش‌افزوده بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی استان نزدیک به دو برابر سهم در کشور است.
تأمل‌برانگیزتر اینکه سهم درآمدهای حاصل از فعالیت‌های کشاورزی در درآمد خانوارهای روستایی این استان قابل توجه است؛ بر این اساس چنانچه بخش کشاورزی به دلایلی (ازجمله عدم توجه کافی به این بخش) توانایی لازم جهت انجام وظایف خود در فرآیند توسعه را نداشته باشد، کل اقتصاد استان با مشکل مواجه خواهد شد. بر این اساس با توجه به ظرفیت‌های بی‌بدیل کشاورزی استان کردستان، بر آن شدیم تا دراین‌باره با پرویز اوسطی، نماینده مردم قروه و دهگلان در مجلس شورای اسلامی و نیز امید سلیمی، مدیر صنایع تبدیلی و غذایی استان کردستان و همچنین شهریار حنیفی، مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی این استان گفت‌وگوهایی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
نماینده مردم قروه و دهگلان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه یکی از مسائل و مشکلات بزرگ کشور در حوزه کشاورزی به ازدیاد ضایعات کشاورزی بازمی‌گردد، گفت: این مشکل در سطح ملی خسارت بیش از 40 هزار میلیارد تومان را نشان می‌دهد.
پرویز اوسطی با تأکید بر آنکه در این بحث علاوه‌بر میزان بالای خسارت شاهد هدررفت 13 تا 14 میلیارد متر مکعب آب هستیم، خاطرنشان کرد: دراین‌بین اگر بتوانیم صنایع تبدیلی و تکمیلی و درعین‌حال زنجیره ارزش را در این بخش فعال کنیم، یقیناً متحمل این میزان ضرر و زیان نخواهیم بود.
وی افزود: از طرفی همواره عنوان می‌شود که مسیر خودکفایی هر کشوری به افزایش تولید محصولات کشاورزی وابسته است، اما نکته این بوده که اگر به دنبال جذب بازارهای صادراتی و درعین‌حال بهره‌مندی از ارزش‌افزوده و بالا رفتن بهره‌وری در این مسیر هستیم، می‌بایست در حوزه صنایع این حوزه فعال‌تر عمل کنیم.
اوسطی با تأکید بر اینکه متأسفانه در بخش استقرار صنایع تکمیلی و تبدیلی حوزه کشاورزی در سطح ملی شاهد عملکرد مناسبی نبودیم و دراین‌بین استان کردستان نیز از این قاعده مستثنا نیست، اذعان کرد: البته طی سال‌های اخیر در این مسیر گام‌هایی برداشته شده است.
نماینده مردم قروه و دهگلان در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه به اعتقاد بنده نخستین کاری که در این بخش‌ می‌بایست در دستور کار قرار گیرد آن است که سند ملی الگوی کشت کشور را متناسب با توان اکولوژیک مناطق تدوین و پیاده کنند، گفت: در ادامه این فرآیند پس اجرایی شدن الگوی کشت در هر منطقه متناسب با آن، نسبت به استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی از طریق جذب سرمایه‌گذار و اعطای تسهیلات با برنامه مدون اقدام شود.
اوسطی با بیان اینکه درحال حاضر همه خوب حرف می‌زنیم اما درحقیقت کار در این مسیر کُند پیش رفته و قابل دفاع نیست، عنوان کرد: درنظر بگیرید در شهرستان‌های قروه و دهگلان الگوی کشت ما غلات، علوفه، دانه‌های روغنی و سیب‌زمینی و صیفی‌جات است، اما درحال حاضر اغلب این محصولات خام‌فروشی می‌شوند.
وی با تأکید بر آنکه در این شهرستان با مازاد تولید مواجهیم، خاطرنشان کرد: در نبود صنایع این مازاد تولید نتیجه‌ای جز افزایش ضایعات و درعین‌حال فروش محصول به‌صورت دلالی را به دنبال ندارد.
نماینده مردم قروه و دهگلان با اشاره به اینکه در بحث گندم در سطح ملی تنها از 25 درصد ظرفیت آسیابی بهره برده‌ایم، اذعان کرد: حال درنظر بگیرید که اگر در این فضا از کل ظرفیت موجود استفاده شود، شاهد چه میزان ارزآوری در کشور خواهیم بود.
وی با بیان اینکه در دیگر محصولات کشاورزی نیز متأسفانه همین روال حکم‌فرماست، خاطرنشان کرد: به‌عنوان مثال دو شهرستان قروه و دهگلان قطب چهارم تولید سیب‌زمینی کشور محسوب می‌شوند، اما حتی یک صنعت تبدیلی و یا تکمیلی برای این محصول دراین مناطق وجود ندارد.
اوسطی با بیان آنکه درحال حاضر با مشکل انبار برای این محصول در دو شهرستان مواجهیم، اذعان کرد: بر این اساس به هر طریق ممکن به دنبال ایجاد یک روزنه صادراتی هستیم، حال آنکه اگر صنعتی برای محصول وجود داشت، مطمئناً با مشکلات کمتری در این مسیر روبه‌رو بودیم و امکان نگهداری محصول نیز فراهم می‌شد.
این عضو خانه ملت با اشاره به آنکه در بخش تولید علوفه نیز دو شهرستان قروه و دهگلان در سطح ملی سرآمد هستند، ابراز کرد: متأسفانه درحال حاضر در این محصول با تولید مازاد 120 هزار تُنی مواجهیم که در نبود صنایع تبدیلی با کمترین قیمت از استان خارج می‌شود.
وی با بیان اینکه خوشبختانه درحال حاضر در دو شهرستان قروه و دهگلان در بحث آبیاری تحت فشار جزء مناطق پیشرو در سظح ملی هستیم، اذعان کرد: در این دو شهرستان چیزی حدود 50 هزار هکتار کشت آبی وجود دارد که تقریباً کل این اراضی زیر پوشش سیستم آبیاری تحت فشار قرار دارد.
این مقام مسئول با تأکید بر آنکه درحال حاضر میزان اعتبار بخش کشاورزی این دو شهرستان منطبق با میزان نیاز نیست، گفت: در سطح ملی متأسفانه میزان سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی ناکافی است، به‌طور مثال در دو شهرستان قروه و دهگلان طی سال جاری برای طراح‌هایی که توانسته‌اند موافقت و یا جواز تاسیس دریافت کنند، چیزی حدود بیش از 300 میلیارد تومان کمبود اعتبار داریم.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی استان کردستان نیز در ادامه با اشاره به اینکه محور اصلی توسعه استان کردستان کشاورزی است، عنوان کرد: چیزی حدود 27 درصد تولید ناخالص و حدود 31 درصد اشتغال استان در این بخش محقق شده است.
امید سلیمی با تأکید بر آنکه سالانه در این استان شاهد تولید دو میلیون و 900 هزارتُن انواع محصولات کشاورزی هستیم، اذعان کرد: طبق بررسی‌های انجام‌شده با توجه به ظرفیت‌های موجود، این امکان وجود دارد که میزان تولید را تا پنج میلیون تُن رساند.
وی با اشاره به آنکه این افزایش تولید مستلزم حمایت است، عنوان کرد: این مهم از طریق استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی امکان‌پذیر خواهد بود.
سلیمی با اشاره به آنکه وجود این صنایع تضمینی برای کشاورز خواهد بود که محصول تولیدشده روی دستش نماند و درعین‌حال بتواند آن را به قیمت مناسب به خریدار (صنایع) بفروشد، اظهار کرد: درواقع صنایع تبدیلی نقش موتور محرک و لوکوموتیو را در حوزه کشاورزی ایفا می‌کند.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی استان کردستان با بیان اینکه با ایجاد صنایع تبدیلی شاهد کاهش ضایعات، افزایش صادرات، ایجاد اشتغال، افزایش تولید محصول، جلوگیری از خام‌فروشی و قطع دست دلالان خواهیم بود، تصریح کرد: متأسفانه درحال حاضر در نبود صنایع بخش اعظمی از محصولات کشاورزی استان خام‌فروشی می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه صنعتی شدن استان کردستان با توجه به حجم تولیدات بخش کشاورزی می‌بایست از طریق صنایع فرآوری محصولات کشاورزی محقق شود، اذعان کرد: متأسفانه چندین‌سال به‌‌دلیل جنگ و ناامنی‌های منطقه‌ای هیچ سرمایه‌گذاری چه در داخل استان و چه خارج از استان حاضر به سرمایه‌گذاری در بخش صنعت کردستان نبود، این درحالی بود که همان زمان استان‌های امن کشور از تسهیلات کم‌بهره سه درصدی و دلار دولتی استفاده می‌کردند و بخش صنعت خود را رونق می‌بخشیدند؛ اما ما در این بخش به دلایل عنوان‌شده از قافله عقب ماندیم.
سلیمی با تأکید بر اینکه خوشبختانه طی چندسال اخیر با توجه به شرایط و بسترهای فراهم‌شده در مسیر امنیت سرمایه‌گذاری، در این بخش شاهد افزایش تقاضا برای ورود هستیم، ابراز کرد: در این حین نیز با سدی با عنوان تسهیلات اندک اما با نرخ سود بانکی بالا مواجه شدیم.
وی با بیان اینکه درحال حاضر تسهیلات پرداختی به سرمایه‌گذاران با نرخ 15 درصد است، عنوان کرد: این مسئله ما را در رسیدن به اهداف و رشدی که انتظار می‌رفت در این بخش تجربه کنیم، دچار مشکل کرده است.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی استان کردستان افزود: با این وجود طی این سال‌ها خوشبختانه گام‌های مؤثری برداشته شده، به‌طوری که تا سال 96 در استان تنها 82 پروانه بهره‌برداری در عرصه صنایع فرآوری و تبدیلی کشاورزی صادر شده بود، اما طی سه سال گذشته چیزی حدود 180 پروانه بهره‌برداری صادر کردیم.
سلیمی با اشاره به آنکه این میزان صدور پروانه بیانگر میزان ظرفیت موجود در این بخش و درعین‌حال علاقه‌مندی سرمایه‌گذاران برای ورود به این عرصه (از آنجایی که مواد اولیه در این بخش به‌وفور در استان فراهم است) بوده، تأکید کرد: در این راستا تاکنون 234 جواز تأسیس صادر شده است.
وی با بیان اینکه 67 طرح صنایع فرآوری نیز با جذب 674 هزار تُن مواد خام در دست احداث است، تشریح کرد: در سال جاری نیز 34 پروانه بهره‌برداری و 76 فقره پروانه تأسیس صادر کردیم.
سلیمی با بیان اینکه تا پایان سال تعداد پروانه‌های بهره‌برداری به 42 مورد خواهد رسید، تأکید کرد: با توجه به پیشینه موجود در عرصه کشاورزی استان در کلیه این بخش‌ها اعم از زراعت، باغی، دام، طیور و شیلات، درحال حاضر ظرفیت برای استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی وجود دارد.
وی با بیان اینکه درحال حاضر در بخش طیور بیش از 60 درصد مرغ تولیدشده در نبود صنایع به‌صورت زنده به کشتارگاه‌های خارج از استان ارسال می‌شود، گفت: در بخش باغبانی نیز چیزی حدود 70 درصد محصولات به‌صورت خام به دیگر استان‌ها صادر می‌شود.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی استان کردستان با تأکید بر اینکه در کلیه بخش‌های کشاورزی ظرفیت خالی برای استقرار صنایع فرآوری وجود دارد، در پاسخ به این سؤال که آیا امکان استفاده از تسهیلات کم‌بهره طی سال‌های اخیر در بسترهای تعریف‌شده همچون رونق تولید، تسهیلات روستایی و غیره برای توسعه صنایع با نرخ سود کمتر وجود نداشت؟ ابراز کرد: در سال 97 بود که در راستای حمایت از استان‌های کم‌برخوردار اعطای تسهیلات با نرخ سود پایین (در شهرهای مرزی سود چهار درصد و در شهرهای غیر مرزی 6 درصد) به بخش‌های مختلف در دستور کار قرار گرفت و ما نیز از آن ظرفیت استفاده کردیم، اما مسئله این است که این حمایت‌ها تنها مختص یک مقطع زمانی یک‌ساله بود، حال آنکه نیاز استان در این بخش بیش از این‌ها است.
مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان نیز با بیان اینکه میزان صادرات محصولات کشاورزی استان در 10 ماهه نخست سال 99 به ارزش 306 میلیون دلار است، گفت: با توجه به ارزش 592 میلیون دلاری صادرات از گمرکات استان در بازه زمانی مذکور، محصولات کشاورزی حدود 52 درصد از کل صادرات گمرکات استان را تشکیل داده است.
شهریار حنیفی افزود: به‌طور میانگین روزانه سه هزار تُن محصول کشاورزی از گمرکات استان صادر می‌شود؛ براساس خوداظهاری صادرکنندگان، حدود 675 تُن آن مربوط به تولیدات استان است.
وی با تأکید بر اینکه ارزش وزنی میزان صادرات محصولات کشاورزی از گمرکات استان طی این بازه زمانی 868 هزار تُن است، خاطرنشان کرد: نسبت به مدت مشابه 64 درصد افزایش‌ دارد.
مع‌الوصف؛ با توجه به ‌آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد با وجود جایگاه و ظرفیت بی‌بدیل حوزه کشاورزی در استان کردستان، هنوز آن‌گونه که باید و شاید، این استان نتوانسته از پتانسیل موجود در این بخش در مسیر توسعه استفاده کند. حال آنکه بخشی از این عدم موفقیت به نبود صنایع فرآوری و صنعتی بازمی‌گردد، بر این اساس انتظار می‌رود مجمع نمایندگان استان در مسیر تأمین اعتبار لازم در قالب اعطای تسهیلات بیشتر گام بردارند تا این مهم به اهرمی برای توسعه در استان بدل شود.