پرورش طیور در ایران طی نیم‌قرن اخیر تحول عظیمی را گذرانده و تبدیل به صنعتی شده است که همراه با صنایع جانبی و زیرمجموعه‌های آن، اکنون گسترده‌ترین فعالیت اقتصادی کشور را دارا است؛ به‌طوری که سرمایه‌گذاری‌های کلان بخش دولتی و خصوصی باعث شده‌اند امروز صنعت مرغداری کشور یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور به‌ حساب آید که پس از صنعت نفت، بیشترین حجم سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص داده است.
دراین‌بین همدان همواره یکی از استان‌های مطرح در این صنعت بوده و هست؛ به‌نحوی که چندی پیش مدیر امور طیور سازمان جهاد کشاورزی استان همدان از تولید بیش از 41 هزار تُن گوشت مرغ در 6 ماهه ابتدای امسال خبر داد و گفت: در 6 ماهه ابتدای امسال 41 هزار و 402 تُن گوشت مرغ در استان همدان تولید شده است.
از طرفی طبق بررسی‌ها امروز استان همدان در تولید گوشت مرغ در کشور رتبه یازدهم را به خود اختصاص داده است و چیزی حدود چهار درصد از مرغ کشور را تأمین می‌کند؛ بنابراین با توجه جایگاه این صنعت در استان همدان، بر آن شدیم تا دراین‌باره با جعفر حیدری، رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی استان همدان گفت‌وگویی را ترتیب دهیم و از آخرین وضعیت صنعتگران این عرصه اطلاعاتی را کسب کنیم که در ادامه می‌خوانید:
* 50 واحد نیمه‌فعال مرغداری
رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی استان همدان با بیان اینکه تعداد مرغداری‌های فعال استان که در سامانه سماصط سازمان وزارت جهاد کشاورزی ثبت شده‌اند 492 واحد است، گفت:‌ از این تعداد تقریباً 450 واحد فعالیت مناسبی دارند، اما چیزی حدود 50 واحد به‌صورت نیمه‌فعال در این عرصه مشغول به کار هستند.
جعفر حیدری با اشاره به ظرفیت جوجه‌ریزی این واحدها، عنوان کرد: امروز در 492 واحد مرغداری گوشتی طی هر دوره 12 میلیون و 14 هزار قطعه جوجه‌ریزی انجام می‌شود؛ این عدد بیانگر آن است که به‌طور میانگین، ماهانه بین سه‌ونیم تا چهار میلیون جوجه‌ریزی در واحدها داریم.
وی در پاسخ به این سؤال که امروز هزینه تولید با قیمت‌گذاری انجام‌شده درب مرغداری‌ها هم‌خوانی دارد یا خیر؟ اظهار کرد: امروز قیمت تمام‌شده هر کیلو مرغ با سود معقول حدود 63 تا 65 هزار تومان است، اما قیمت‌گذاری از سوی دولت چیزی حدود 60 هزار تومان به‌ازای هر کیلو است.
حیدری با تأکید بر اینکه خوشبختانه به‌لحاظ تأمین نهاده‌های مورد نیاز فعلاً مشکلی وجود ندارد زیرا مرغدار از طریق بازارگاه بنا به اطلاعات ثبت‌شده نسبت به خرید نهاده متناسب با ظرفیت جوجه‌ریزی که در واحد صورت پذیرفته اقدام می‌کند، تصریح کرد: خوشبختانه امسال تأخیر در ارائه نهاده‌ها نیز به حداقل ممکن رسیده و درواقع نهاده به‌موقع به دست مرغدار می‌رسد.
* چالشی به‌نام قیمت جوجه یک‌روزه
وی با اشاره به اینکه متأسفانه کیفیت نهاده‌ها در اغلب موارد آن‌گونه که باید مناسب نیست، تشریح کرد: آنچه امروز اصلی‌ترین چالش پیش روی مرغداری‌ها است، قیمت بالای جوجه یک‌روزه است.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی همدان ادامه داد: نکته این است که قیمت جوجه یک‌روزه از سوی دولت مبلغ 20 تا 24 هزار تومان اعلام شده، اما در نبود نظارت ماه پیش قیمت این نهاده اصلی به 40 هزار تومان هم رسید و امروز قیمت بالای 34 هزار تومان را به خود اختصاص داده و از آنجایی که مرغدار برای جوجه‌ریزی نیازمند این نهاده بوده، همین مسئله یقیناً در افزایش هزینه بی‌تأثیر نبوده است.
حیدری با اشاره به اینکه خوشبختانه به‌لحاظ آموزش امروز اغلب مدیران مرغداری تحصیل‌کرده هستند، تشریح کرد: علاوه‌بر این، آموزش توسط اداره مربوطه و اتحادیه نیز از طریق برگزاری کلاس‌ها، سمینارها و فضای مجازی، در دستور کار قرار دارد.
* مرغ مازاد توسط امور پشتیابی خریداری شود
وی با تأکید بر اینکه در بحث فعالیت صنعتی و دسترسی واحدهای مرغداری به تجیهزات نیز باید بگویم هنوز برخی از واحدها قدیمی هستند بنابراین یکی از خواسته‌های ما به‌ویژه با درنظر گرفتن محدودیت‌هایی که این‌روز‌ها برای واحدهای صنعتی به‌لحاظ انرژی درنظر گرفته شده این است که تسهیلات ارزان‌قیمت با بازپرداخت بلندمدت برای این واحدها درنظر گرفته شود تا بتوانند نسبت به تجهیز سالن‌های خود به دستگاه‌های مرتبط با مصرف بهینه انرژی اقدام کنند، عنوان کرد: نیاز بعدی ما مرتبط با همسویی بیشتر جهاد کشاورزی و به‌ویژه امور پشتیبانی در حوزه خرید تولید مازاد مرغداری‌ها است تا از متضرر شدن آن‌ها جلوگیری به عمل آید.
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه طی یک ماه گذشته بنا به افزایش تولید و مازاد بودن آن با کاهش قیمت فاحشی مواجه بودیم، افزود: به‌طوری که مرغ از درب مرغداری به قیمت 52 هزار تومان به‌ازای هرکیلو خریداری می‌شد حال آنکه این قیمت با نرخ مصوب دولتی چیزی بالغ‌بر 10 هزار تومان فاصله داشت.
* تولید 35 تا 40 درصدی مازاد
حیدری با تأکید بر اینکه درحال حاضر بالغ‌بر 35 تا 40 درصد مرغ تولیدی مازاد مصرف استان بنا به سرانه جمعیتی است، تصریح کرد: درصورت خرید مرکز پشتیبانی از مرغداری‌ها با قیمت مصوب در ایامی که با اوج مصرف مواجه هستیم، یقیناً دیگر نیازی به واردات مرغ خارجی نیست.
مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، قطعی ناگهانی برق مرغداری‌ها و به‌ویژه مرغداری‌های سنتی و قدیمی در پی تشدید سرما، به اختلال در تهویه واحدها و تلف شدن مرغ‌ها می‌انجامد. حال آنکه در این شرایط مرغداران در تأمین گازوئیل برای روشن نگه داشتن ژنراتورها با مشکل روبه‌ور هستند و این درحالی است که در دنیای امروز، کاهش مصرف انرژی و بهینه‌سازی منابع اهمیت زیادی پیدا کرده و مرغداری‌ها به‌عنوان بخش‌های صنعتی کشاورزی، نیاز به مدیریت هوشمندانه مصرف انرژی دارند تا هم ازنظر اقتصادی به‌صرفه باشند و هم محیط زیست را کمتر تحت تأثیر قرار دهند؛ بنابراین استفاده از تجهیزات پیشرفته و مناسب می‌تواند به بهینه‌سازی انرژی در گلخانه و مرغداری کمک شایانی کند. به‌طوری که در فصل سرما، سیستم‌های گرمایشی نقش مهمی در بهینه‌سازی انرژی در گلخانه و مرغداری ایفا می‌کنند. یعنی بخاری‌های صنعتی و جت هیترها با طراحی بهینه و کارایی بالا، گرمایش مناسب را با حداقل مصرف انرژی فراهم می‌کنند و این تجهیزات با توزیع یکنواخت گرما و جلوگیری از هدررفت انرژی، نه‌تنها محیطی راحت برای حیوانات ایجاد می‌کنند، بلکه به کاهش مصرف انرژی و نیز کاهش هزینه‌های گرمایشی، کمک می‌کنند.

طاهره ترابی مهوش